Από τη Θράκη στον Ψηλορείτη: Καταγράφοντας τους λυράρηδες της Ελλάδας

Από τη Θράκη στον Ψηλορείτη: Καταγράφοντας τους λυράρηδες της Ελλάδας

Οι «Ρυθμοί Αιγαίου» είναι το κύκνειο άσμα του πρόωρα χαμένου σκηνοθέτη Γιάννη Λάμπρου, ένα ντοκιμαντέρ-ταξίδι που ολοκληρώθηκε από τους συνεργάτες του και το οποίο ξεκινά να προβάλλεται από σήμερα, Πέμπτη 2 Απριλίου, στην Ταινιοθήκη. Ακριβέστερα, είναι μια διήγηση του ταξιδιού, ένα φλας-μπακ στη μνήμη που συνεπαίρνει το θεατή, χωρίς περιττές εγκυκλοπαιδικές ή άλλες πληροφορίες.

Παλιοί και νέοι λυράρηδες, στιγμές της καθημερινότητας, η γιορτή, ο κύκλος του χρόνου, όπως τον σιγοντάρει η αχλαδόσχημη λύρα, που παίζεται από την Κρήτη ως τη Δράμα κι απ’ τη Θεσσαλονίκη ως τα Δωδεκάνησα. Ο ρυθμός ζωής στο Αιγαίο και η μοίρα του καλλιτέχνη, του λαϊκού βάρδου, τραγουδισμένα στη λύρα, εικόνες συνταιριασμένες με στίχους από τις «Πατρίδες» του Κωστή Παλαμά και από το ποίημα «Άρτος και οίνος» του Φρήντριχ Χαίλντερλιν, δίνουν άλλη διάσταση στη λαϊκή μουσική παράδοση.

«Για δώστε μου τη λύρα μου, το δόλιο μου δοξάρι, να θυμηθώ τσ’ αγάπης μου, σήμερο τηνε χάνω»

Ο ποιητικός λυρισμός στις εικόνες του Γιάννη Λάμπρου, ενός καταξιωμένου δεξιοτέχνη του ελληνικού ντοκιμαντέρ, συνάντησε, στην ταινία του αυτή, την ιστορία της λύρας, που είναι αυτή η ίδια η ιστορία της ζωής, της τέχνης, του πολιτισμού μας. Ήχοι και στίχοι βουτούν μέσα στις εικόνες του Αρχιπελάγους του Αιγαίου, πότε στην λιακάδα και πότε στην καταιγίδα, σ’ ένα ντοκιμαντέρ που φανερώνει όλες τις αγάπες του σκηνοθέτη: τη λαϊκή τέχνη, τον αρχέγονο πολιτισμό, τη φύση, τους ανθρώπους κυρίως. Αυτοί οι άνθρωποι είναι οι αυθεντικές μορφές μιας Ελλάδας, που πολλές φορές την διατρέχουμε αδιάφοροι κι άλλες τόσες εκείνη μας χαρίζει τα δώρα του, κρυμμένου στα μάτια των βιαστικών, πολιτισμού της.

Ο Γιάννης Λάμπρου και οι συνεργάτες του ταξίδεψαν, μέσα από την σειρά της ΕΤ3 «Οι λυράρηδες του Αιγαίου» και συνάντησαν μερικούς από τους μάγους αυτής της μουσικής. Ο Γιάννης Στρίκος, στη Θράκη, ο Αντώνης Ζωγραφίδης, στην Έλυμπο της Καρπάθου, ο Γιάννης Βάρδας στα βουνά του Λασιθιού, ο Ψαραντώνης στον Ψηλορείτη, ο Βασίλης Σκουλάς και ο Γιώργης Σκουλάς στ’ Ανώγεια, ο Γιώργος Καλομοίρης, ο Στέλιος Πετράκης στο Βάι, ο Σάββας Περσελής στην Κάσο, ο δάσκαλος Δημήτρης Σγουρός, ο Γιάννης Κλαδάκης στη Ρόδο, ο Ρος Ντέιλι, ο Κρητικός από την Ιρλανδία, ο Σωκράτης Σινόπουλος με την πολίτικη λύρα του, ο Γιάννης Καλομοίρης, η Ειρήνη Νταγάκη και οι νέοι δεξιοτέχνες στο Φεστιβάλ Λύρας της Χάλκης αφηγούνται από τραγούδι σε τραγούδι τη γέννηση, το θάνατο, τον έρωτα τον ίδιο.

Όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο σκηνοθέτης και συγγραφέας Κωνσταντίνος Μπλάθρας: «Δεν πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ για την λύρα, ο θεατής δεν θα μάθει κάτι συγκεκριμένο για αυτή. Πρόκειται περισσότερο για έναν εσωτερικό μονόλογο των δημιουργών ο οποίος στήθηκε γύρω από τις συναντήσεις που έχουν στην ταινία. Τα τραγούδια δεν παίζονται μπροστά σε κάποιο κοινό συναυλίας, αλλά ανάμεσα σε μικρές παρέες σε σπίτια και καφενεία, unplugged σαν να λέμε, και ταξιδεύουν μέσα από αυτές τις παρέες.»

Η εταιρεία «Αιγίς Φιλμ» καταθέτει μια ταινία που η αξία της είναι προστιθέμενη. Το ίδιο το έργο του, αείμνηστου, Γιάννη Λάμπρου είναι ένας στοχασμός πάνω στον πολιτισμό μας πολύτιμος. Ένας στοχασμός πάνω στο ανυπέρβλητο του θανάτου, στο χάσιμο του έρωτα, στη ζωή που νικά, στη μουσική που συγγενεύει τον άνθρωπο με τον Θεό. Όπως προσθέτει ο κος. Μπλάθρας: «Θα ταξιδέψεις με αυτούς τους ανθρώπους, με τα τραγούδια τους και ίσως στην πορεία αυτού του ταξιδιού μάθεις κάτι για τη ζωή. Αλλά και για τον θάνατο, καθώς ζωή χωρίς θάνατο δεν υπάρχει».

«Ρυθμοί Αιγαίου»

Ένα ντοκιμαντέρ του Γιάννη Λάμπρου.

Από την Πέμπτη 2 Απριλίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Προβολές με την παρουσία των συντελεστών θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 2 & την Παρασκευή 3 Απριλίου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.

Δημοφιλή