Σε ουσιαστική φάση φαίνεται να μπαίνουν πλέον οι συνομιλίες Ελλάδας- Ρωσίας για την κατασκευή ελληνικού αγωγού φυσικού αερίου όπως φάνηκε από τις κοινές δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα και του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Οι δύο ηγέτες κατέστησαν κάτι παραπάνω από σαφές πως υπάρχει γόνιμο έδαφος για διαπραγματεύσεις με τον Έλληνα Πρωθυπουργό να δηλώνει ανοιχτά πως η κατασκευή του «Greek Stream» - αντί για «Τurkish Stream»- συζητήθηκε όπως και η δυνατότητα χρηματοδότησής του. Στα σχέδια είναι ο αγωγός να διέρχεται ελληνικού εδάφους και να τροφοδοτεί φυσικό αέριο ευρωπαϊκές χώρες εξασφαλίζοντας παράλληλα την ενεργειακή επάρκεια της χώρας. Όπως τόνισε μάλιστα ο κ.Τσίπρας «τέτοια μεγάλα έργα δημιουργούν συνθήκες ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή...ενώ θα διερευνηθούν όλες οι δυνατότητες και πάντα σεβόμενοι τις δεσμεύσεις μας ως μέλη της ΕΕ».
Αντίστοιχα, ο Β.Πούτιν αναφέρθηκε, αν και λακωνικά, στις συζητήσεις για την κατασκευή αγωγού, καθώς πως σημείωσε θα υπάρξει μια μεγάλη προετοιμασία «σε επίπεδο συζητήσεων, με τη Gazprom και φυσικά με τους Έλληνες εταίρους μας...Η ελληνική πλευρά θα επεξεργαστεί τις προτάσεις» αλλά όπως τόνισε, σε κάθε περίπτωση από μια τέτοια εξέλιξη «η Ελλάδα θα αναβαθμίσει τον γεωπολιτικό της ρόλο καθώς θα είναι μια από τους τους μεγαλύτερους διακομιστές αερίου στην Ευρώπη, και τα κέρδη βέβαια θα ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενισχύοντας τα έσοδα της ελληνικής οικονομίας σε όλα τα επίπεδα. Θα δούμε το θέμα της συγχρηματοδότησης με τους Έλληνες εταίρους μας».
Ενημερωθείτε για όλες τις συναντήσεις του Αλέξη Τσίπρα κατά την επίσημη επίσημη επίσκεψή του στη Μόσχα από το Live Blog της HuffPost Greece
Το ρωσικό ενδιαφέρον για επενδύσεις
Το ενδιαφέρον όμως της Ρωσίας δεν περιορίστηκε στο θέμα του αγωγού αλλά όπως φάνηκε ξεκάθαρα κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου υπάρχει γενικότερο ενδιφέρον ρωσικών εταιρειών να μετάσχουν σε διαγωνισμούς στους οποίους προτίθεται να προχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο των αποκρατικοποιήσεων. Ο κ.Πούτιν ευθέως αναφέρθηκε στο ενδιαφέρον της Ρωσίας για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. «Οι ρωσικές εταιρείες εξάγουν στην Ελλάδα μεταφορικά μέσα και άλλα είδη εξοπλισμού. Οι ρωσικοί σιδηρόδρομοι διεξάγουν διαπραγματεύσεις για τον εκσυγχρονισμό του λιμένα της Θεσσαλονίκης» ανέφερε ο κ.Πούτιν και τόνισε πως «εάν η ελληνική κυβέρνηση θέλει να προωθήσει τις ιδιωτικοποιήσεις κρατικών εταιρειών θα μετάσχουμε σε διαγωνισμούς και ελπίζουμε ότι οι ρωσικές εταιρείες δεν θα είναι σε χειρότερη θέση από άλλες. Ενδιαφέρον υπάρχει σε τομείς υποδομών, στα λιμάνια σε ενεργειακούς πόρους ή και σε άλλους τομείς όπως στους τομείς της βιομηχανίας», απάντησε ο κ.Πούτιν σε σχετική ερώτηση.
Βασικό θέμα στην ατζέντα ήταν και η ζημία που έχει προκληθεί στην ελληνική αγροτική οικονομία εξαιτίας του ρωσικού εμπάργκο στα προϊόντα της χώρας μας ως απάντηση στις ευρωπαϊκές κυρώσεις για το θέμα της Ουκρανίας. Αν και άρση του εμπάργκο δεν αναμένεται να υπάρξει, ξεκινούν συζητήσεις προς εξεύρεση άλλων μορφών συνεργασίας όπως η προμήθεια ελληνικών πρώτων υλών για μικτές επιχειρήσεις τροφίμων σε ρωσικό έδαφος.
Τα μηνύματα προς...Δυσμάς
Από τις κοινές δηλώσεις των δύο ηγετών πάντως δεν έλειψαν και τα μηνύματα προς τους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας. Ερωτηθέντες οι Τσίρπας- Πούτιν, διέψευσαν ρητά την ύπαρξη οποιουδήποτε αιτήματος για την παροχή οικονομικής αρωγής προς την Ελλάδα με τον κ.Τσίπρα μάλιστα να αντιδρά έντονα: «Η Ελλάδα δεν είναι επαίτης να γυρνά σε χώρες ζητώντας λύση. Το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό και όχι ελληνικό γι' αυτό και θα πρέπει να βρεθεί ευρωπαϊκή λύση. Διαφορετικά δεν θα υποστεί μόνο η Ελλάδα ζημία αλλά όλη η Ευρωζώνη. Βρισκόμαστε σε δύσκολη θέση αλλά δεν έχουμε απολέσει γεωπολιτική δυναμική της. Προχωρά σε συνεργασίες από τις οποίες θα ωφεληθεί. Τέτοιες συμφωνίες ήρθαμε να κάνουμε εδώ, με αναπτυξιακό προσανατολισμό». Δεχόμενος δε μια ακόμη ερώτηση σχετική με την πορεία της Ελλάδας εντός Ευρωζώνης απάντησε στο ίδιο ύφος του ερωτήματος που δέχθηκε λέγοντας: «Να μας πετάξουν από το καράβι; Είμαστε όλοι συνεπιβάτες και όχι λαθρεπιβάτες. Επιβάτες και ιδιοκτήτες του καραβιού. Ισότιμα και όχι κάποιοι στο κατάστρωμα και άλλοι στο αμπάρι. Εάν αρχίσει ο ένας να ρίχνει τον άλλο στη θάλασσα, το καράβι θα πέσει στα βράχια.
Από την πλευρά του ο κ.Πούτιν δήλωσε ως αδυνατεί να κατανοήσει γιατί η επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα έχει προκαλέσει τόσες αντιδράσεις τη στιγμή που θεωρείται φυσιολογικό για όλους τους άλλους ηγέτες να επισκέπτονται τη Μόσχα και αναπτύσσουν διπλωματικές σχέσεις, λέγοντας μάλιστα «Είναι δεμένος χειροπόδαρα (σσ ο κ.Τσίπρας; Δεν μπορεί να έχει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική; Οι ενέργειες της Ελλάδας δείχνουν το αντίθετο. Συμπλήρωσε δε πως «δεν προσπαθούμε να πείσουμε ή να αναγκάσουμε κάποιον. Είμαστε ανοιχτοί. Εάν η κυβέρνηση Τσίπρα πιστεύει ότι είναι δυνατό να υπάρξει ία αποκατάσταση των σχέσεων είμαστε μαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε στα απαραίτητα βήματα» ανέφερε μάλιστα ο κ.Πούτιν ενώ αναφερόμενος στο βασικό πρόβλημα της Ελλάδας, δηλαδή το οικονομικό, σημείωσε: «Μπορούμε να συνεργαστούμε και στον τομέα της οικονομίας», εξηγώντας πως εάν υπάρξουν επενδυτικές συνέργειες τα οφέλη για την ελληνική οικονομία θα είναι μεγάλα και θα βοηθήσουν στην προσπάθεια που καταβάλλει η χώρα προκειμένου να εξυπηρετήσεις τις υποχρεώσεις της και κατέληξε «κάθε χώρα έχει δικαίωμα να λαμβάνει αποφάσεις σύμφωνα με τα εθνικά της συμφέροντα».
Αναλυτικά οι δηλώσεις του Έλληνα Πρωθυπουργού και το Ρώσου Προέδρου
Β.Πούτιν: Συζητήσαμε τη συνεργασία μεταξύ των χωρών μας, αλλά και θέματα της περιφερειακής συνεργασίας. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στον τομέα του εμπορίου. Πέρυσι ο τζίρος του εμπορίου αποτέλεσε 4,2 δισ. δολάρια, δηλαδή μειώθηκε κατά 40% εξαιτίας των κυρώσεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της πτώσης των τιμών του πετρελαίου. Ωστόσο, θα καταβάλλουμε προσπάθειες προκειμένου να επαναφέρουμε το εμπόριο μεταξύ των χωρών μας στο προηγούμενο επίπεδο. Σ’ αυτό θα συμβάλει η διευθέτηση του κοινού σχεδίου δράσεων για το 2015-2016. Έχουμε συμφωνήσει και αποδίδουμε μεγαλύτερη σημασία στη συνεργασία στον τομέα των επενδύσεων.
Έχουμε συζητήσει με τον κ. Τσίπρα τα ζητήματα της συνεργασίας στον τομέα της Ενέργειας. Η Ρωσία εξασφαλίζει τα 2/3 των αναγκών της Ελλάδας σε φυσικό αέριο. Αναφερθήκαμε στις προοπτικές υλοποίησης του μεγαλύτερου σχεδίου της μεταφοράς του ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η καινούργια διαδρομή θα καλύψει τις ανάγκες των Ευρωπαίων σε καύσιμα και θα επιτρέψει στην Ελλάδα να γίνει ένα από τα βασικά κέντρα διανομής του φυσικού αερίου, θα βοηθήσει στην προσέλκυση των επενδύσεων στην ελληνική οικονομία και θα δώσει τη δυνατότητα να δημιουργηθούν καινούργιες θέσεις εργασίας. Πρόκειται για θέμα που αφορά τις οικονομίες μας και αποτελεί κυρίαρχη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης.
Οι χώρες μας συνεργάζονται και στον τομέα της βιομηχανίας. Οι ρωσικές εταιρείες εξάγουν στην Ελλάδα μεταφορικά μέσα και άλλα είδη εξοπλισμού. Οι ρωσικοί σιδηρόδρομοι διεξάγουν διαπραγματεύσεις για τον εκσυγχρονισμό του λιμένα της Θεσσαλονίκης. Τον επόμενο χρόνο θα πραγματοποιηθεί το έτος της Ρωσίας στην Ελλάδα και το έτος της Ελλάδας στη Ρωσία. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει πολιτιστικές εκδηλώσεις, οι οποίες θα αποβλέπουν στη διάδοση της ρωσικής γλώσσας στην Ελλάδα και της ελληνικής γλώσσας στην Ρωσία. Επίσης, θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις αφιερωμένες στα 1.000 χρόνια της ρωσικής παρουσίας στο Άγιο Όρος. Έχουμε συμφωνήσει με την κυβέρνηση της Ελλάδας και θα συμβάλουμε από κοινού στον εορτασμό αυτής της επετείου. Είναι ευχάριστο το γεγονός ότι ενισχύεται και η περιφερειακή συνεργασία. Ενισχύονται οι επαφές στον τομέα του τουρισμού. Η Ελλάδα είναι ένας τόπος διακοπών των Ρώσων τουριστών. Πέρυσι περισσότεροι από 900.000 Ρώσοι πολίτες επισκέφθηκαν την Ελλάδα.
Θεωρούμε ότι η αναζήτηση διευθέτησης του Κυπριακού πρέπει να γίνει βάσει των αντίστοιχων ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα όλων των κατοίκων της Κύπρου, χωρίς επεμβάσεις απ’ έξω. Ανταλλάξαμε τις απόψεις μας σχετικά με την ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ρωσική πλευρά ενημέρωσε τους Έλληνες φίλους μας για την κατάσταση νοτιοανατολικά της Ουκρανίας και υπογραμμίσαμε το ενδιαφέρον της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την πλήρη πραγματοποίηση των Συμφωνιών του Μινσκ.
Σχετικά με την 70η επέτειο από τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι λαοί μας αγωνίστηκαν ενάντια στον φασισμό. Σήμερα θέλουμε να αποτίσουμε φόρο τιμής και σεβασμού σε όλους, οι οποίοι αγωνίστηκαν και υπερασπίστηκαν την ελευθερία για την ανθρωπότητα. Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κύριο Πρωθυπουργό για την αναλυτική και εποικοδομητική συζήτηση που είχαμε.
Α.Τσίπρας: Θα ήθελα, με τη σειρά μου, να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο Πούτιν, για την υποδοχή, τη φιλοξενία καθώς και για τις ουσιαστικές και εποικοδομητικές συζητήσεις που είχαμε.
Είμαι σε θέση να σας πω, ότι σήμερα είναι μια πολύ σημαντική ημέρα για τις ελληνο-ρωσικές σχέσεις. Σχέσεις, που έχουν σφυρηλατηθεί στο βάθος των χρόνων από κοινούς αγώνες, τον κοινό αγώνα των λαών μας ενάντια στον ολοκληρωτισμό του φασισμού και του ναζισμού, από κοινές πολιτιστικές παραδόσεις, την κοινή θρησκευτική και πνευματική πεποίθηση. Σχέσεις, οι οποίες τα τελευταία χρόνια βρίσκονταν σε μια περίοδο νηνεμίας, ύφεσης. Όμως, όπως σήμερα ήρθε η άνοιξη στη Μόσχα κι έχουμε μια πολύ ωραία ημέρα, έτσι νομίζω ότι μπορούμε να φέρουμε την άνοιξη και στις ελληνο-ρωσικές σχέσεις.
Επειδή, όμως, τις τελευταίες ημέρες άκουσα πολλά σχόλια και δημόσιες δηλώσεις ευρωπαίων αξιωματούχων για την πρόθεση της Ελληνικής Δημοκρατίας να αναζωογονήσει τις σχέσεις της με τη Ρωσία, θέλω να ξεκαθαρίσω κάτι προς όλες τις κατευθύνσεις. Η Ελλάδα είναι μια κυρίαρχη χώρα με αδιαπραγμάτευτο το δικαίωμά της να ασκεί πολυδιάστατη και ενεργητική εξωτερική πολιτική και να αξιοποιεί τον γεωπολιτικό της ρόλο ως ευρωπαϊκή, μεσογειακή και βαλκανική χώρα, χώρα της ευρύτερης παρευξείνιας γειτονιάς. Σεβόμαστε απόλυτα τις δεσμεύσεις μας σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς όπου συμμετέχουμε. Και ταυτόχρονα αξιοποιούμε όλες τις δυνατότητες, σε διεθνές επίπεδο, για την προώθηση αμοιβαία επωφελών συνεργασιών, με στόχο – πάντοτε- την προάσπιση των συμφερόντων του ελληνικού λαού.
Τη δυνατότητα μιας τέτοιας συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες μας συζητήσαμε σήμερα με τον Πρόεδρο Πούτιν. Συζητήσαμε, πιο συγκεκριμένα, για το πώς μπορούμε να αυξήσουμε τις ελληνικές εξαγωγές στη Ρωσία καλύπτοντας, κατά το δυνατόν, το μεγάλο, αρνητικό εις βάρος μας, εμπορικό ισοζύγιο. Πώς μπορούν να αρθούν τα ρωσικά αντίμετρα σε αγροτικά προϊόντα ειδικού ελληνικού ενδιαφέροντος. Πώς μπορούμε να προσελκύσουμε ρωσικές επενδύσεις σε συγκεκριμένους τομείς της ελληνικής οικονομίας, όπως ο τουρισμός ή οι υποδομές. Πώς μπορούμε να αυξήσουμε, ακόμη περισσότερο, τον τουρισμό μας και τις πολιτιστικές, επιστημονικές και μορφωτικές μας ανταλλαγές. Πώς μπορούμε να προωθήσουμε την ενεργειακή μας συνεργασία, παράλληλα με τις ήδη υφιστάμενες συνεργασίες μας, ενισχύοντας τον ρόλο της Ελλάδας ως ενεργειακό κόμβο για την Ευρώπη και την ευρύτερη περιοχή. Σε αυτή την κατεύθυνση, επεσήμανα στον Ρώσο Πρόεδρο ότι η Ελληνική Δημοκρατία ενδιαφέρεται να διερευνήσει τις δυνατότητες επενδυτικών πρωτοβουλιών, με σκοπό της την κατασκευή ενός ελληνικού αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από τα ελληνο-τουρκικά σύνορα στην ελληνική επικράτεια, με στόχο την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας μας, της Ελλάδας, αλλά και την ενεργειακή ασφάλεια, τηρώντας πάντα τους σχετικούς κανονισμούς και τη νομοθεσία , τόσο της Ελληνικής Δημοκρατίας, όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Επίσης, συζητήσαμε και συμφωνήσαμε: ένα «Κοινό Πρόγραμμα Δράσης 2015-2016», που αποτελεί την πυξίδα για τη συνεργασία μας, σε κάθε επίπεδο, για την επόμενη διετία, το Μνημόνιο Συνεργασίας για το αμοιβαίο αφιερωματικό έτος «Ελλάδα- Ρωσία 2016»(που υπεγράφη πριν από λίγο από τους υπουργούς Εξωτερικών κ. Λαβρόφ και κ. Κοτζιά), καθώς και την Κοινή Διακήρυξη για τα 70 χρόνια από τη νίκη των λαών ενάντια στο φασισμό.
Είχαμε, επίσης, τη δυνατότητα να κουβεντιάσουμε τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή. Στο πλαίσιο της συζήτησής μας, τονίστηκε πόσο σημαντική είναι η εξασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στην Ουκρανία. Εξέφρασα την ανησυχία μου για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν, σε περίπτωση έξαρσης των εχθροπραξιών, οι δεκάδες χιλιάδων Ουκρανοί ελληνικής καταγωγής που διαμένουν στη Μαριούπολη και τις γύρω περιοχές. Τόνισα δε, την ανάγκη να στηριχτεί και να εφαρμοστεί, από όλες τις πλευρές, το πακέτο Συμφωνιών του Μινσκ. Η εφαρμογή της Συμφωνίας του Μινσκ, είναι το κλειδί για να ξεπεράσουμε τη βαθειά αυτή ευρωπαϊκή κρίση και να αφήσουμε πίσω μας τον φαύλο κύκλο των αδιέξοδων κυρώσεων και της αναβίωσης μιας ψυχροπολεμικής λογικής, που οδηγεί πιο μακριά και όχι πιο κοντά στην προάσπιση του Διεθνούς Δικαίου.
Υπάρχει άμεση ανάγκη να επαναφέρουμε την ήπειρό μας σε έναν σοβαρό διάλογο για μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας, με ενίσχυση του ρόλου του ΟΑΣΕ. Και από αυτό τον διάλογο, δεν είναι δυνατόν να διανοηθεί κανείς ότι η Ρωσία θα απουσιάζει. Σε αυτή την κατεύθυνση, η Ελλάδα θα επιδιώξει, με τις δυνάμεις που διαθέτει, αλλά και με την ισότιμη παρουσία της στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, να συμβάλλει ενεργά στη δημιουργία γεφυρών συνεργασίας και διαλόγου, μεταξύ της Ε.Ε και της Ρωσίας. Με μια θετική ατζέντα για την κοινή αντιμετώπιση των διεθνών και περιφερειακών προκλήσεων, όπως η αντιμετώπιση του τζιχαντισμού και η ανάγκη για σταθερότητα στη Μ. Ανατολή και στη Β. Αφρική.
Τέλος, εξέφρασα στον Πρόεδρο Πούτιν, την ικανοποίησή μου και καλωσόρισα τη συνεπή στάση που έχει τηρήσει η Ρωσία ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθ΄ όλη τη διάρκεια των τουρκικών προκλήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ. Τόνισα δε, πόσο σημαντική είναι η επανέναρξη των συνομιλιών για την εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό, επί τη βάσει – πάντοτε- του Διεθνούς Δικαίου και των αποφάσεων του Σ. Α. του ΟΗΕ.
Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ πολύ για αυτή τη δυνατότητα που είχαμε και θα ήθελα να ευχηθώ, αυτή η αρχή μιας ουσιαστικής άνοιξης στις σχέσεις των δυο χωρών μας να έχει και μια αντίστοιχη υλοποίηση, διότι στις σχέσεις των χωρών, σημασία δεν έχουν μόνο οι εξαγγελίες, αλλά και η υλοποίησή τους. Πιστεύω ότι έχουμε τη βούληση να κάνουμε πράξη όσα εξαγγέλλουμε, σε αντίθεση με ότι είχε γίνει πολλές φορές στο παρελθόν, με ευθύνες που δεν είναι η ώρα να τις επισημάνουμε.
Θα ήθελα, λοιπόν, να σας ευχαριστήσω και να ευχηθώ οι σχέσεις των χωρών μας να είναι εποικοδομητικές προς όφελος της φιλίας, της συνεργασίας και της ευημερίας του ρωσικού και του ελληνικού λαού.
Στη συνέχεια οι δύο ηγέτες δέχθηκαν τέσσερις ερωτήσεις δύο από ελληνικά μέσα ενημέρωσης και δύο από ρωσικά.
Δημοσιογράφος: Ήθελα να ρωτήσω τον Ρώσο Πρόεδρο το εξής: Πριν πέντε χρόνια, κατά την προηγούμενη επίσκεψη Έλληνα Πρωθυπουργού στη Ρωσία, η συμβουλή της Μόσχας για το πώς θα μπορούσε η Ελλάδα να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους, ήταν να απευθυνθεί στο ΔΝΤ. Στη σημερινή συνάντηση, στις συνομιλίες που είχατε, συζητήθηκε καθόλου το ενδεχόμενο παροχής οικονομικής διευκόλυνσης καθ’ οιονδήποτε τρόπο από τη Ρωσία προς την Ελλάδα ή παραμένετε στην ίδια θέση που είχατε διατυπώσει και τότε; Επιπλέον, θα μπορούσατε να εξειδικεύσετε σε ποιους τομείς υπάρχει ενδιαφέρον από πλευράς Ρωσίας για επενδύσεις στην Ελλάδα για το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που τρέχει η ελληνική κυβέρνηση;
Β.Πούτιν: Πρώτα απ’ όλα, η ελληνική πλευρά δεν έθεσε αίτημα για οποιαδήποτε βοήθεια.
Δεύτερον, συζητήσαμε θέματα συνεργασίας σε διάφορους τομείς της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης και της υλοποίησης μεγάλων έργων στον τομέα της ενέργειας και στο πλαίσιο αυτών των έργων μπορεί να προκύψουν τέτοιες καταστάσεις, που θα μας επιτρέψουν όχι μόνο να δανειοδοτήσουμε κάποια σχέδια που σήμερα συζητήσαμε από κοινού, αλλά και να λύσουμε τα ζητήματα των χρηματοπιστωτικών σχέσεων σε ευρύτερο πλαίσιο, πριν από την υλοποίηση αυτών των έργων. Κάπως δύσκολα το είπα, μπορώ να δώσω περισσότερες εξηγήσεις: αν θα υπάρχει ένα μεγάλο έργο που θα προσφέρει κέρδη στην Ελλάδα, αυτό σημαίνει ότι από αυτά τα κέρδη μπορούν να καλυφθούν κάποιες αποπληρωμές. Δεν πρόκειται για βοήθεια αυτή καθ’ εαυτή, αλλά για συνεργασία προς κοινό όφελος, με στόχο την υλοποίηση κάποιων έργων στους τομείς των Μεταφορών και των Υποδομών.
Θέλω να υπογραμμίσω άλλη μια φορά ότι αν η ελληνική πλευρά, η ελληνική κυβέρνηση θέλει να προωθήσει τις ιδιωτικοποιήσεις των κρατικών εταιρειών, είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε σε αυτούς τους διαγωνισμούς και ελπίζουμε ότι αν υλοποιηθούν, οι ρωσικές εταιρείες δεν θα είναι σε χειρότερη θέση από άλλους συμμετέχοντες σε αυτή τη διαδικασία. Τίποτε άλλο δεν χρειαζόμαστε.
Αν υπάρχει ενδιαφέρον από ρωσικής πλευράς για τις επενδύσεις στην Ελλάδα; Υπάρχει. Πρώτα απ’ όλα, στην υλοποίηση έργων στον τομέα των Υποδομών: αγωγοί, λιμάνια, αλλά όχι μόνο. Και είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε ακόμη περισσότερο σε άλλους τομείς, όπως είναι η προμήθεια ενεργειακών πόρων, καθώς επίσης και στον τομέα της βιομηχανίας. Υπάρχουν και άλλες κατευθύνσεις βάσει αμοιβαίου ενδιαφέροντος και σήμερα συζητήσαμε όλα αυτά σε βάθος με τον κύριο Πρωθυπουργό.
Δημοσιογράφος:Αν ετέθησαν θέματα άρσης των κυρώσεων των απαντητικών μέσων, λόγω των κυρώσεων που ετέθησαν πέρσι. Και αν έχει γίνει συνεργασία στον αγροτικό τομέα.
Α.Τσίπρας: Επιτρέψτε μου, πριν απαντήσω στο ερώτημα σας, να δώσω και εγώ μια απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα. Η Ελλάδα δεν είναι επαίτης να γυρνάει στις χώρες ζητώντας την επίλυση του χρηματοδοτικού της προβλήματος, για μια οικονομική κρίση, η οποία δεν αφορά μόνο την Ελλάδα, είναι ευρωπαϊκή. Δεν είναι ελληνικό το πρόβλημα, είναι ευρωπαϊκό. Στο ευρωπαϊκό πρόβλημα θα βρεθεί ευρωπαϊκή λύση. Και έχουμε συνευθύνη με τους εταίρους μας να δώσουμε λύση σ’ αυτό το πρόβλημα, αλλιώς δεν θα έχει μόνο η Ελλάδα ζημία, θα έχει όλη η ευρωζώνη ζημία. Η Ελλάδα είναι μια κυρίαρχη χώρα. Βρίσκεται, πράγματι, τα τελευταία χρόνια σε μια δύσκολη οικονομική κατάσταση, σε μια κρίση. Έχει απολέσει, εξ’ αιτίας των προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια, όχι με ευθύνη του ελληνικού λαού, μεγάλο μέρος της οικονομικής της δύναμης. Δεν έχει απολέσει όμως την γεωπολιτική της δυναμική. Είναι μια χώρα κυρίαρχη –επαναλαμβάνω- που έχει κάθε δικαίωμα να αξιοποιεί αυτή τη δυναμική της και να προχωρά σε συμφωνίες αναπτυξιακού προσανατολισμού, που θα ωφελήσουν αμοιβαία όσους συμπράττουν σ’ αυτές. Και κυρίως θα βοηθήσουν τον ελληνικό λαό και τη χώρα να ξεπεράσει την κρίση. Τέτοιου είδους συμφωνίες ήρθαμε να κάνουμε εδώ –και να συζητήσουμε– συμφωνίες, βεβαίως, με αναπτυξιακό προσανατολισμό, που συμβάλουν στη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή. Μπορούμε να πούμε ότι πάνω σε αυτές τις συμφωνίες θα οικοδομήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης με τη Ρωσική Ομοσπονδία, ως κυρίαρχη χώρα και βεβαίως, ως χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σεβόμενη τη νομοθεσία και τις Συνθήκες που έχουμε υπογράψει. Αυτές οι Συνθήκες, όμως, δεν μπορεί να επιτρέπουν σε κάποιες χώρες να έχουν συμφωνίες ενεργειακού προσανατολισμού και σε κάποιες άλλες χώρες να μην έχουν συμφωνίες. Θέλω να το ξεκαθαρίσω αυτό. Όσον αφορά στο ερώτημα σας για τα αγροτικά προϊόντα, θέλω να σας πω, ότι η πληγή που υπήρξε στην ελληνική οικονομία, εξαιτίας των αντίμετρων που αφορούν και ελληνικά προϊόντα, ήταν σημαντική. Κατανοούμε απολύτως, ότι τα αντίμετρα ήρθαν να απαντήσουν σε κάποιες κυρώσεις, με των οποίων τη λογική διαφωνούμε. Και αυτή τη διαφωνία, την έχουμε εκθέσει δημόσια και σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής. Είναι μια άποψη την οποία τη λέμε στους εταίρους μας, διότι δεν πιστεύουμε ότι μπορεί να είναι αποτελεσματική λύση με προοπτική, η λύση ενός οικονομικού πολέμου, που μπορεί να οδηγήσει ξανά σε ψυχροπολεμικές σχέσεις τη Δύση με τη Ρωσία. Γι’ αυτό εργαζόμαστε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όσες δυνάμεις έχουμε, προκειμένου να προωθηθούν επιλογές διαλόγου, διπλωματίας, συνεννόησης. Γι’ αυτό και στηρίζουμε την Συμφωνία του Μινσκ. Σε αυτή την κατεύθυνση, βεβαίως, συζητήσαμε τρόπους βάσει των οποίων θα μπορούσαμε, να βρούμε τη δυνατότητα, να ξεπεράσουμε τις σημερινές δυσκολίες. Διότι, στόχος και των δύο πλευρών, Ελλάδας και Ρωσίας, είναι να υπάρξει μια ουσιαστική ανάπτυξη της συνεργασίας στον αγροτικό τομέα και να καλύψουμε το χάσμα που υπήρξε τα τελευταία χρόνια στις εξαγωγές ελληνικών αγροτικών προϊόντων στη Ρωσική Ομοσπονδία. Πιστεύω ότι όταν υπάρχει πολιτική βούληση μπορεί κανείς να βρει τρόπους.
Β.Πούτιν: Θα ήθελα να πω δύο λόγια για τη συνεργασία μας στον αγροτικό τομέα. Με την Ελλάδα είχαμε και έχουμε καλές σχέσεις. Δεν θα υπεισέλθω σε λεπτομέρειες για αυτή τη συνεργασία. Αλλά -να το πιστέψετε- καταλαβαίνουμε ότι η Ελλάδα αναγκάστηκε να υπερψηφίσει τις κυρώσεις ενάντια στη Ρωσία. Εθίγη και η Ελλάδα, αλλά δεν φταίμε εμείς. Το 90% των εξαγωγών της Ελλάδας στη Ρωσία είναι αγροτικά προϊόντα, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς, γιατί δεν μπορούν να υπάρχουν εξαιρέσεις για μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σήμερα, όμως, συζητήσαμε τη δυνατότητα διεύρυνσης της συνεργασίας σε αυτόν τον τομέα. Για παράδειγμα, τη δημιουργία κοινών επιχειρήσεων, αν θα ακολουθήσουμε αυτή τη πορεία δεν θα υπάρχουν προβλήματα για τους Ρώσους παραγωγούς. Θα κερδίσουν απ’ αυτό. Αλλά, ο μοναδικός τρόπος να λύσουμε αυτά τα προβλήματα είναι να τελειώσουμε με τον οικονομικό πόλεμο και να αποκαταστήσουμε τις σχέσεις μας.
Δημοσιογράφος: Θα ήθελα να κάνω μία ερώτηση και στους δύο Προέδρους, πρώτα προς τον Ρώσο Πρόεδρο. Ακούμε συχνά εκτιμήσεις, κυρίως σε ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης, δημόσιες τοποθετήσεις, ότι η Ελλάδα και η Ρωσία εμβαθύνουν τώρα τις σχέσεις τους -μία βούληση που αποτυπώνεται και σήμερα-, γιατί επί της ουσίας η Ρωσία, σε αυτή τη χρονική συγκυρία, θέλει να χρησιμοποιήσει την Ελλάδα ως «δούρειο ίππο» για να διασπάσει την ενιαία στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντί της. Θα ήθελα ένα σχόλιο από σας. Και προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό: Θα ήθελα, κύριε Πρόεδρε, να σας ρωτήσω αν τελικά οι δανειστές και οι εταίροι δεν επιδείξουν την αλληλεγγύη που ζητάμε, αν επικρατήσουν οι ακραίες φωνές και μας πετάξουν από τη βάρκα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά μέλος της κυβέρνησής σας, θα στραφεί η Ελλάδα και στη Ρωσία προκειμένου να βοηθήσει;
Β.Πούτιν: Ως προς τη μυθολογία, ο «δούρειος ίππος και άλλα... Αυτό το ερώτημα θα ήταν καλό αν θα ήμουν στην Αθήνα. Αλλά εμείς δεν προσπαθούμε να αναγκάσουμε κάποιον. Είμαστε ανοικτοί στη θετική, αμοιβαία συνεργασία για θετικά αποτελέσματα, προς όφελος των λαών μας και των οικονομιών μας. Αν η ελληνική κυβέρνηση, υπό την προεδρία του κ. Τσίπρα, πιστεύει ότι είναι δυνατή η αποκατάσταση της συνεργασίας με τη Ρωσία, το χαιρετίζουμε και είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε στα αντίστοιχα βήματα σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς, στον τομέα του πολιτισμού, διότι πλέον αυτή η συνεργασία δεν διακόπηκε ποτέ. Θα διευρύνουμε τη συνεργασία μας στον τομέα της οικονομίας. Θεωρώ ότι κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να πάρει αποφάσεις σύμφωνα με τα εθνικά της συμφέροντα και δεν μπορώ να μη συμφωνήσω με αυτούς τους παρατηρητές και αναλυτές, πολιτικούς, που λένε ότι όταν τη Ρωσία επισκέπτονται άλλοι αρχηγοί, άλλων χωρών αυτό είναι κανονικό, ενώ ταυτόχρονα η επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Ελλάδας θεωρείται ένα γεγονός παράδοξο. Αυτό δεν μπορώ να το καταλάβω, δηλαδή έχουν δεσμεύσεις και στον πολιτικό τομέα, έχουν δεσμευθεί χειροπόδαρα, περιόρισαν την κυριαρχία ώστε δεν μπορεί να έχει ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική; Πιστεύω ότι δεν είναι έτσι και όλες οι ενέργειες της Ελλάδας δείχνουν το αντίθετο. Θα ήθελα να σας πω ότι εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα χρησιμοποιούσαμε τίποτα για να έχουμε μονομερώς κάποια προώθηση της συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολο. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε βάσει αμοιβαίου ενδιαφέροντος, βάσει μελλοντικών προοπτικών. Ήδη σας έχω πει ότι χρειάζεται να χτίσουμε έναν ενιαίο χώρο από τη Λισαβώνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Πρόσφατα ο Πρόεδρος της Γαλλίας με διόρθωσε και είπε ότι ήταν ιδέα του Σαρλ ντε Γκωλ και ήταν ο χώρος από τη Λισαβώνα μέχρι τα Ουράλια και εγώ διεύρυνα αυτόν τον χώρο μέχρι το Βλαδιβοστόκ. Δεν έχω αντιρρήσεις. Το μόνο που θέλω να πω είναι ότι τα κοινά μας σχέδια πάντα βασίζονταν σε αυτό το πνεύμα και γι’ αυτό το συζητήσαμε και με τον Καγκελάριο Κολ, που ήταν πάντα υπέρ της Ρωσογερμανικής συνεργασίας. Δεν είναι κάτι παράλογο και παράδοξο αυτό που κάνει ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας και το υποστηρίζουμε πλήρως.
Α.Τσίπρας: Μιλήσατε για την πιθανότητα να μας πετάξουν από το καράβι. Μα σ’ αυτό το καράβι είμαστε όλοι συνεπιβάτες και δεν δίνουμε σε κανένα το δικαίωμα να θεωρεί κάποιους λαθρεπιβάτες. Είμαστε συνεπιβάτες και συνιδιοκτήτες του καραβιού, ισότιμοι. Και δεν δίνουμε σε κανένα το δικαίωμα να θεωρεί ότι μπορεί να είναι κάποιοι επιβάτες στην πρώτη θέση και κάποιοι στο κατάστρωμα, με κίνδυνο μάλιστα να πέσουν και στη θάλασσα. Πόσω δε μάλλον αν αρχίσει ο ένας να ρίχνει τον άλλο στη θάλασσα, το καράβι θα οδηγηθεί στα βράχια. Θέλω να σας επαναλάβω ότι δεν κάνουμε τίποτε παραπάνω από το να ασκούμε το δικαίωμά μας, σεβόμενοι τις συνθήκες που έχουμε υπογράψει σε όλους τους οργανισμούς, τους διεθνείς όπου συμμετέχουμε, αλλά το δικαίωμά μας είναι να προχωράμε σε μία ενεργητική, πολυδιάσταστη εξωτερική πολιτική και σε συμφωνίες αμοιβαία επωφελείς με όσους τις υπογράφουμε, προκειμένου να υπερασπιστούμε το δικαίωμα του ελληνικού λαού να βγει από αυτή την κρίση και το δικαίωμα της χώρας να προχωρήσει στην ανάπτυξη και ταυτόχρονα να συμβάλουμε στη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή. Νομίζω, λοιπόν, ότι θα πρέπει να σταματήσουν κάποιοι να σχολιάζουν τις φυσιολογικές κινήσεις που κάνει η νέα ελληνική κυβέρνηση με έναν τρόπο και με μια λογική, που ίσως είχαν συνθίσει τα τελευταία χρόνια από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, ότι η Ελλάδα είναι μία «αποικία χρέους». Δεν είναι. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που έχει χρηματοοικονομικά προβλήματα τα οποία θα προσπαθήσει να τα επιλύσει μέσα στην Ευρώπη, διότι αφορούν όλη την Ευρώπη, αλλά είναι μία χώρα που έχει δικαίωμα να κάνει ό,τι κάνουν και οι άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να προχωράει σε οικονομικές και αναπτυξιακές συνεργασίες προς όφελος του λαού της και, βεβαίως, όλων των λαών της Ευρώπης, διότι αυτά που συζητήσαμε σήμερα με τον Πρόεδρο Πούτιν δίνουν μια δυναμική ενεργειακής αυτονομίας και ασφάλειας σε όλους τους λαούς της περιοχής. Και υπ’ αυτή την έννοια συμβάλλουν στη σταθερότητα της Ευρώπης και πιστεύω ότι αυτό θα εκτιμηθεί και από τις γειτονικές χώρες, αλλά και από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Β.Πούτιν: Και θα ήθελα να σας υπενθυμίσω και την κρίση στην Κύπρο. Όλοι ζητούσαν να βοηθήσουμε την Κύπρο. Και η ανάπτυξη της συνεργασίας με την Ελλάδα, η προώθηση αυτής της συνεργασίας είναι προς όφελος όλων των χωρών της Ευρώπης, των δανειστών της Ελλάδας, αν θα ενισχυθεί η οικονομία της Ελλάδας, χάρις στην ανάπτυξη των σχέσεων με τη Ρωσία, ότι θα μπορεί να λύσει όλα τα προβλήματα χρέους, θα αντιμετωπίσει όλα τα προβλήματα αποπληρωμών προς τους δανειστές. Θα είναι επίτευγμα η εξομάλυνση της κατάστασης στην ελληνική οικονομία. Είναι προς όφελος όλων. Και είναι παράξενο ότι κάποιοι το αμφισβητούν. Είναι μόνο λόγω των τρεχουσών αναγκών. Δεν έχει τίποτα να κάνει ούτε με τα συμφέροντα του ελληνικού, ούτε με τα συμφέροντα του ρωσικού λαού.
Δημοσιογράφος: Μία ερώτηση και στους δύο ηγέτες. Μιλήσατε για τη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα και θα ήθελα να μας πείτε αν συζητήσατε το θέμα δημιουργίας του κόμβου στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Υπάρχει ήδη απόφαση για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο λεγόμενο “TURKISH STREAM” και με ποιούς όρους θα συμμετάσχει η Ελλάδα σ αυτό το έργο;
Β.Πούτιν: Βεβαίως και το συζητήσαμε. Αρκετά είπαμε για το θέμα, αλλά τώρα είναι δύσκολο να σας πω κάτι συγκεκριμένο, επειδή χρειάζεται συγκεκριμένη προετοιμασία στο επίπεδο των επιχειρήσεων, στο επίπεδο της Gazprom, των υπουργείων, των υπηρεσιών της Ρωσίας και των εταίρων της στην Ελλάδα. Όπως ξέρετε, η θέση των Βαλκανικών χωρών, χτες το είπαν ξεκάθαρα, μόνον η ελληνική πλευρά θα επεξεργαστεί τις οικονομικές προτάσεις για το αν θα συμμετάσχει σ αυτό το έργο. Θα εξαρτηθεί απ αυτό. Αυτό, βέβαια, θα αναβαθμίσει το γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας, η οποία θα γίνει μια μεγάλη χώρα-διαμετακομιστής του Φυσικού Αερίου για την Ευρώπη. Θα υπάρχουν μεγάλα κέρδη χιλιάδων εκατομμυρίων ευρώ ετησίως, από τη διαμετακόμιση του αερίου και από φορολογικά έσοδα σε όλα τα επίπεδα της εθνικής οικονομίας. Οι Έλληνες εταίροι μας θα πρέπει να επεξεργαστούν όλες τις λεπτομέρειες με τους Ρώσους εταίρους και μόνον μετά θα μπορούμε να πούμε περισσότερα για το θέμα.
Α.Τσίπρας: Κατ αρχάς να σας πω ότι “TURKISH STREAM” στο ελληνικό έδαφος δεν θα υπάρχει, θα υπάρξει ελληνικός αγωγός. Ο τουρκικός αγωγός θα υπάρξει στο τουρκικό έδαφος, για να το ξεκαθαρίσουμε αυτό. Εμείς, επαναλαμβάνω, εκφράσαμε το ενδιαφέρον μας να διερευνήσουμε τις δυνατότητες χρηματοδότησης ενός ελληνικού αγωγού, που θα παίρνει αέριο απο τα ελληνοτουρκικά σύνορα, στο βαθμό που θα φτάσει το αέριο έως εκεί. Με στόχο πάντοτε την ενεργειακή ασφάλεια και την αυτονομία της χώρας μας, της Ελλάδος και την αναπτυξιακή της προοπτική. Αλλά, βεβαίως, μεγάλα έργα τέτοιου βεληνεκούς δημιουργούν συνθήκες ασφάλειας και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Μπορεί να μην δεχθούμε ο ελληνικός αγωγός να είναι “TURKISH STREAM”, αλλά αυτό πιστεύουμε ότι θα αναβαθμίσει τις σχέσεις μας με την Τουρκία. Με αυτή την έννοια είμαστε ανοιχτοί να διερευνήσουμε τις δυνατότητες μιας τέτοιας χρηματοδότησης, σεβόμενοι πάντοτε το θεσμικό πλαίσιο που ορίζει η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και φυσικά το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο. Τις λεπτομέρειες, όπως αντιλαμβάνεστε, θα τις συζητήσουμε και θα τις ολοκληρώσουμε το επόμενο διάστημα. Αυτό είναι ένα μέρος όλων όσων συζητήσαμε σήμερα και αφορούν στην επανεκκίνηση μιας ουσιαστικής σχέσης με στόχο την ανάπτυξη, τη συνεργασία, με στόχο τις εμπορικές συναλλαγές, αλλά και την ανάπτυξη στενών πολιτιστικών σχέσεων, διότι οι χώρες μας έχουν μια μακρά ιστορία κοινών παραδόσεων και στενών σχέσεων που αφορούν στην κοινή πνευματική, θρησκευτική, πολιτιστική μας παράδοση. Θα ήταν, ίσως, άστοχο να προτάξουμε τα οικονομικά και να μην πούμε ότι η βάση της οικονομικής και εμπορικής μας συνεργασίας είναι η πολιτιστική βάση: Των ανταλλαγών, τη συνεργασία των Πανεπιστημίων, του Έτους 2016 που συμπίπτει και με τους εορτασμούς από την πλευρά της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ρωσίας και αφορούν τα χίλια χρόνια μοναχισμού στο Άγιον Όρος των Ρώσων μοναχών. Θέλουμε, λοιπόν, να δημιουργήσουμε ένα πλαίσιο πολυεπίπεδων ουσιαστικών σχέσεων, διότι έτσι αρμόζει στην ιστορία των δύο λαών μας.