Πολλές φορές λέμε πως τα μάτια μας προδίδουν και πως οι εικόνες μπορεί να είναι ψευδαισθήσεις. Σύμφωνα με το BBC, δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε απόλυτα ούτε τα ίδια μας τα αυτιά, καθώς οι ηχητικές παραισθήσεις αποτελούν συχνότερο φαινόμενο από ότι περιμένατε.
Η Σόφι Μίκινγκς είναι νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο University College του Λονδίνου και ειδικεύεται στην ακουστική νευροεπιστήμη. Εκείνο που προκαλεί έκπληξη σε πολλούς, είναι το γεγονός ότι η ίδια έχει σοβαρό πρόβλημα ακοής.
Αυτή την περίοδο η ίδια ασχολείται με την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τους θορύβους σε ένα πάρτι. Φαίνεται πως ακόμα και όταν είμαστε απορροφημένοι σε μια συζήτηση, το μυαλό μας παρακολουθεί ταυτόχρονα τις συζητήσεις των άλλων για να μας βοηθήσει να συγχρονίσουμε το λόγο μας ώστε να μιλήσουμε τη στιγμή που έχει την περισσότερη ησυχία. Η ίδια προσπαθεί τώρα μέσω τομογραφιών να καταλάβει πως ο εγκέφαλός μας το κάνει αυτό χωρίς να μας προκαλεί σύγχυση.
Η Μίκινγκς παρευρέθηκε μάλιστα στην εκδήλωση Science Showoff, μια κωμική βραδιά για επιστήμονες όπου ο καθένας μπορεί να πάρει το λόγο και να μιλήσει.
«Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν πάντα πως ο ήχος που ακούω μπορεί να μην είναι ο ίδιος με τον ήχο που ακούς εσύ», αναφέρει η ίδια.
Το πρώτο παράδειγμα που παρουσίασε ήταν το «παράδοξο του τριτόνου». Η Μίκινγκς έβαλε τους θεατές της εκδήλωσης να ακούσουν ένα κομμάτι με τέσσερα ζευγάρια νότες. Η ίδια μετά τους ρώτησε αν ανά δύο νότες η δεύτερη ήταν ψηλότερη ή πιο μπάσα. Το κοινό χωρίστηκε σε δύο ομάδες με τη μία να υποστηρίζει το ένα ενδεχόμενο και την δεύτερη το άλλο. Κάποιοι από τους θεατές ήταν μουσικοί και διαφωνούσαν έντονα με όσους είχαν την αντίθετη άποψη.
«Προκαλεί ανησυχία γιατί θέλουμε να αισθανόμαστε ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε με τον ίδιο τρόπο τον κόσμο», εξηγεί η Μίκινγκς.
Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει σωστή απάντηση. Κάθε νότα αποτελείται από πολλούς διαφορετικούς τόνους κατασκευασμένους σε υπολογιστή, οι οποίοι διαχωρίζονται από μια οκτάβα και είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς αν η νότα που ακολουθεί είναι ψηλά ή χαμηλά στην μουσική κλίμακα.
Καθώς ο εγκέφαλός μας δεν θέλει να προβληματίζεται, καταλήγει σε μια πειστική εικασία. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνα της Νταϊάνας Ντόιτς από το Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια, οι εικασίες αυτές πιθανότατα βασίζονται στην μητρική μας γλώσσα ή προφορά. Γι' αυτό το λόγο πιστεύει πως τα λεκτικά μοτίβα της παιδικής μας ηλικίας ίσως να διαμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλός μας καθορίζει τις μουσικές νότες.
Οι ίδιοι τόνοι που κατασκευάζονται στον υπολογιστή δημιούργησαν τον παρακάτω ενοχλητικό ήχο:
Τι ακούτε; Κάποιοι νιώθουν πως ο ήχος ολοένα και ανεβαίνει, ενώ στην πραγματικότητα ο ήχος κάνει ένα κύκλο. Υπάρχουν όμως και παρόμοιες οπτικές ψευδαισθήσεις, όπως αυτή στο παιχνίδι Μάριο 64, όπου ο πρωταγωνιστής φαίνεται να ανεβαίνει μια ατελείωτη σκάλα.
Η επιστήμονας Νταϊάνα Ντόιτς διαθέτει μάλιστα μια ιστοσελίδα γεμάτη από τέτοιους ενοχλητικούς ήχους, τους οποίους πολλοί κατονομάζουν «ήχους φαντάσματα».
Ακούγοντας το παραπάνω κομμάτι οι περισσότεροι ξεχωρίζουν κάποιες λέξεις. Αυτό δείχνει πως λόγω του ότι περιμένουμε να ακούσουμε ομιλίες, ο εγκέφαλός μας δημιουργεί λέξεις από μόνος του.
Ακόμα, η Ντόιτς έχει ανακαλύψει πως η ακοή μας επηρεάζεται ακόμα και από το αν είμαστε δεξιόχειρες ή αριστερόχειρες, αποδεικνύοντας πως ο εγκέφαλός μας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το πως αντιλαμβανόμαστε τον ήχο.
«Η έρευνά μου με έκανε να εκτιμήσω περισσότερο τα αυτιά μου, γιατί αν σκεφτείς τα δεδομένα που λαμβάνω, το μυαλό μου καταφέρνει να τα μετατρέπει σε κάτι που βγάζει νόημα», καταλήγει η Μίκινγκς.
Tα CD και οι ηχητικές ψευδαισθήσεις της Νταϊάνα Ντόιτς μπορείτε να τα βρείτε στη Philomel Records.
Πηγή: BBC