Τα ξεχασμένα εξώφυλλα βιβλίων που εικονογράφησε ο Edward Gorey θα σας μαγέψουν και θα σας τρομάξουν

Τα ξεχασμένα εξώφυλλα βιβλίων που εικονογράφησε ο Edward Gorey θα σας μαγέψουν και θα σας τρομάξουν

Το έργο του Edward Gorey κατοικούσε κάπου ανάμεσα στις εικαστικές τέχνες και τη λογοτεχνία. Δημοσίευσε περισσότερα από 100 βιβλία πριν το θάνατό του το 2000, πολλά από αυτά όμως δεν περιείχαν καθόλου λόγια, μόνο τα ευδιάκριτα, ανήσυχα σχέδιά του, πάντα σε Εδουαρδιανό στυλ. Άλλα αναμείγνυαν μακάβριους στίχους με ζοφερές εικόνες, όπως το διάσημο «Gashlycrumb Tinies».

Έτσι, αυτή η πρώιμη ενασχόλησή του με την εικονογράφηση εξώφυλλων βιβλίων -τόσο για τον εκδοτικό οίκο Doubleday του οποίου ήταν βασικός εικονογράφος, όσο και οι ανεξάρτητες δουλειές του- ταίριαξε τέλεια με τις καλλιτεχνικές του ροπές. Παρότι αυτή η περίοδος στην καριέρα του Gorey έχει σε μεγάλο βαθμό ξεχαστεί υπό το φως των μετέπειτα επιτευγμάτων του, ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Edward Gorey: His Book Cover Art and Design» κατάφερε να συλλέξει και να παρουσιάσει μια σειρά από εξώφυλλα που είχε φιλοτεχνήσει ο ίδιος, τα οποία αναβιώνουν το πολύπλευρο ταλέντο του με τον καλύτερο τρόπο.

Ο Gorey, ο οποίος γεννήθηκε το 1925 στο Σικάγο, εικονογράφησε εξώφυλλα για βιβλία των Andre Gide, T.S. Eliot και Franz Kafka, μεταξύ πολλών άλλων, και η αγάπη του για τη λογοτεχνία τόσο ως δημιουργός όσο και ως αναγνώστης τον βοήθησε να μεταμορφώσει αυτά τα βιβλία σε έργα τέχνης. Στο εισαγωγικό σημείωμα από τον Steven Heller, ο Αμερικανός συγγραφέας, σκηνοθέτης, δημοσιογράφος και εκδότης υπογραμμίζει πως εκείνη την περίοδο οι καλλιτέχνες που φιλοτεχνούσαν τα εξώφυλλα βιβλίων ήταν αναγκασμένοι να βγάζουν τη δουλειά τους με ελάχιστες πληροφορίες -μια παράγραφο από την ιστορία ή μια μικρή περίληψη του βιβλίου. Τα εξώφυλλα του Gorey, πλήρως ενημερωμένα εξαιτίας των λογοτεχνικών σπουδών του, πήγαιναν πέρα από την ιστορία. «Προκαλούσαν συναισθήματα και εξαπέλυαν σπινθήρες αναγνώρισης» σχολιάζει χαρακτηριστικά ο Heller.

Ο Heller επίσης παρατηρεί τις ξεκάθαρες επιρροές από τα καρτούν του 19ου αιώνα και το κλασικό σχέδιο στην τέχνη του Gorey -αυτές τις κεφάτες, χαλαρές φιγούρες και τις λεπτομέρειες από πένα και μελάνι- η χρήση του χώρου όμως δίνει μια διαφορετική αύρα στο απαρχαιωμένο στυλ. Μια μικρή φιγούρα επισκιάζεται από ένα αχανές, άγονο τοπίο σε κάποια εξώφυλλα, και μουντά, επίπεδα χρώματα σηματοδοτούν μια δυσοίωνη απομόνωση, κατ' εξοχήν χαρακτηριστικό του Gorey.

Κάπως έτσι ο Gorey έγινε ο βασικός σχεδιαστής εξώφυλλων για τις εκδόσεις του Henry James από την Doubleday, εικονογραφώντας κλασικά βιβλία όπως το «What Maisie Knew » και «The Awkward Age». Το διακριτικό, έμμεσο στυλ του μπορεί να μην ήταν μια παραδοσιακή προσέγγιση των εξώφυλλων του James, αιχμαλώτιζε όμως την ουσία του συγγραφέα και το μυστηριώδες, γεμάτο ίντριγκες κλίμα των βιβλίων του. Δυστυχώς, ο Gorey μισούσε τη δουλειά του James, όπως αναφέρει ο Heller, και μάλιστα μια φορά είχε πει «Τον μισώ περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο στον κόσμο, εκτός από τον Πικάσο».

Παρά το γεγονός πως τείνουμε να τον κατατάσσουμε σε αυτή την κατηγορία, ο Gorey δεν ήταν ακριβώς ένας συγγραφέας παιδικών βιβλίων. Σε μια συνέντευξή του το 1978 στο περιοδικό People, είχε δηλώσει: «Πολλά βιβλία μου προορίζονταν κυρίως για παιδιά, κανείς όμως δεν θα τα εξέδιδε ως παιδικά βιβλία». Και μάλλον είχαν ένα καλό λόγο για αυτό, καθώς στην ίδια συνέντευξη ο Gorey λέει «Δεν έχω γνωρίσει ποτέ κάποιο μωρό. Δεν έχω καμία σχέση με τα παιδιά». Επίσης, δεν έδειχνε να τα συμπαθεί ιδιαίτερα. Έτσι, παρότι πολλοί από τους φαν του τον γνώρισαν όταν ήταν μικροί -τα παιδιά μπορούν να διαχειριστούν περισσότερο σκοτάδι και καταστροφή από όσο πιστεύουν οι ενήλικες- η δουλειά του Gorey είναι ένα ιδιαίτερο μείγμα παιδικού καπρίτσιου και ενήλικου τρόμου.

«Ο Τυχερός Τζιμ» του Kingsley Amis

Edward Gorey Book Cover Designs

Δημοφιλή