Ο Μάιος του 2010 θα μείνει στις μνήμες των περισσότερων Ελλήνων. Μετά τη δραματική ανακοίνωση από το Καστελόριζο του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου ότι η Ελλάδα προσφεύγει στον Μηχανισμό Στήριξης έρχονται τα 110 δισ. ευρώ από το πρώτο δάνειο και πολύ σκληρά μέτρα λιτότητας*.
Μετά την ανακοίνωση των μέτρων στις 2 Μαΐου, κηρύσσεται πανελλαδική 24ωρη απεργία για τις 5 Μαΐου. Ήταν η μέρα που είδαμε σε ζωντανή μετάδοση τον τραγικό θάνατο τριών συμπολιτών μας. Τεσσάρων συμπεριλαμβάνοντας και το αγέννητο παιδί της Αγγελική. Ο 36χρονος Επαμεινώνδας Τσάκαλης, η 35χρονη Παρασκευή Ζούλια και η 32χρονη Αγγελική Παπαθανασοπούλου, η οποία ήταν έγκυος. Πήραν τις τελευταίες τους ανάσες μέσα σε ένα κτίριο γεμάτο καπνούς.
Κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης, λίγο μετά τις 2 το μεσημέρι νεαροί σπάνε τη βιτρίνα της τράπεζας Marfin στην οδό Σταδίου και πετούν μολότοφ. Αντιδρούν στο γεγονός ότι παρότι έχει κηρυχθεί Πανελλαδική απεργία, μέσα στην τράπεζα υπάρχουν άνθρωποι και δουλεύουν.
Προκαλείται φωτιά. Στο ισόγειο του κτιρίου η κατάσταση από τους καπνούς γίνεται αποπνικτική και από τα ανοιχτά παράθυρα του δεύτερου ορόφου άρχισε να βγαίνει πυκνός καπνός. Στο μικρό μπαλκόνι στην πρόσοψη του νεοκλασικού στριμώχθηκαν τέσσερις ή πέντε εργαζόμενοι προσπαθώντας να αναπνεύσουν, ενώ άλλοι που δεν χώρεσαν εκεί άνοιξαν διάπλατα τις μπαλκονόπορτες.
Μαρτυρίες κάνουν λόγο για διαδηλωτές που φωνάζουν στους υπαλλήλους. Ένας από τους υπαλλήλους της Μαρφίν στην προσπάθειά του να σωθεί, πήδησε σε μια πρόχειρη κατασκευή από ελενίτ στην ταράτσα του διπλανού κτιρίου. Αυτή δεν άντεξε το βάρος, και ο νεαρός βρέθηκε στο κενό. «Δεν είχα επιλογή: ή θα έσκαγα ή θα πήδαγα. Θεώρησα ότι είχαν πεθάνει όλοι, γιατί δεν υπήρχε έξοδος κινδύνου για να βγουν», λέει ο ίδιος αργότερα.
Η Πυροσβεστική έφτασε πέντε λεπτά αργότερα. Παρευρισκόμενοι φώναζαν συνθήματα και πετούσαν αντικείμενα εναντίον τους. Η ψυχολογία του όχθου;
Η πληροφορία για νεκρούς στην Μarfin μεταδόθηκε πρώτα από το BBC. Τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης συμμετείχαν στην πανελλαδική απεργία. Η επίσημη ανακοίνωση του θανάτου των τριών υπαλλήλων ήρθε δια στόματος του τότε προέδρου της Βουλής Φίλιππου Πετσάλνικου, ενώ απεγκλωβίζονται σώοι τέσσερις γυναίκες και ένας άνδρας. Τα ελληνικά ΜΜΕ διακόπτουν την απεργία.
Η πορεία των απεργών ουσιαστικά διεκόπη. Κάποιοι επέστρεψαν στο κτίριο της Μarfin όπου υπό τα βλέμματα πλέον δεκάδων δημοσιογράφων και φωτογράφων από ελληνικά και ξένα δίκτυα γράφτηκε ο επίλογος της τραγωδίας.
Στο καμένο κτίριο φτάνει, συνοδεία αστυνομικών, ο πρόεδρος της Marfin, κ. Ανδρέας Βγενόπουλος, που αποδοκιμάστηκε έντονα.
Ο Επαμεινώνδας Τσάκαλης βρέθηκε στις σκάλες μεταξύ 1ου και 2ου ορόφου. Η Παρασκευή Ζούλια βρέθηκε στο γραφείο της στον 2ο όροφο. Η Αγγελική Παπαθανασοπούλου, εντοπίστηκε λίγα εκατοστά από την μπαλκονόπορτα όπου προσπάθησε να φτάσει. Επισήμως ο θάνατος και των τριών οφείλεται σε ασφυξία από καπνό.
Στην δίκη που έγινε τον Απρίλιο του 2013, ο σύζυγος της Αγγελικής, περιγράφει την τελευταία συνομιλία του με την γυναίκα του. Την ημέρα εκείνη, που ήταν προγραμματισμένο μεγάλο συλλαλητήριο στο κέντρο της Αθήνας για την ψήφιση του πρώτου Μνημονίου, είχαν κανονίσει να φύγει από την δουλειά της η 32χρονη στις 3, γιατί είχαν στις 4 ραντεβού με τον γυναικολόγο.
«Στις 2 παρά, η Αγγελική μου τηλεφώνησε εμφανώς πανικόβλητη και μου είπε με έντονο ύφος: "Μας έχουν βάλει φωτιά, θα σε πάρω σε λίγο". Μου το έκλεισε. Αμέσως μετά την πήρα πίσω και μου είπε: "Δεν μπορώ να μιλήσω τώρα. Πνίγομαι". Μου το έκλεισε πάλι. Την πήρα ξανά αλλά δεν το σήκωσε. Με πήρε τη στιγμή που κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να σωθεί. Αφού είχε κάνει ότι μπορούσε για να φύγει από τη φωτιά», ανέφερε.
Ο μάρτυρας τόνισε στο δικαστήριο ότι η μοναδική είσοδος - έξοδος του καταστήματος ήταν κλειδωμένη και ότι κανείς από τους υπαλλήλους δεν βγήκε με ορθόδοξο τρόπο. «Τους εξανάγκασαν να ζήσουν ένα φρικτό θάνατο. Εγώ δεν θα τους κρατούσα μέσα να πεθάνουν σαν τα ποντίκια», πρόσθεσε.
Οι δίκες
Η διαδικασία απονομής δικαιοσύνης για το τραγικό περιστατικό παρουσιάζει πολύ μεγάλες καθυστερήσεις.
Τον Ιούλιο του 2013, τρία στελέχη της τράπεζας καταδικάστηκαν για τις σοβαρές παραλείψεις τους σε ζητήματα ασφάλειας του υποκαταστήματος
Η δίκη των δυο κατηγορουμένων που φέρονται ότι εμπλέκονται στην εμπρηστική επίθεση έχει αναβληθεί για τις 21 Σεπτεμβρίου 2015. Αρχικά είχε προσδιοριστεί για τις 9 Δεκεμβρίου 2013 αλλά δόθηκε αναβολή για τις 14 Μαΐου 2014.
Τότε η δίκη αναβλήθηκε εκ νέου λόγω της αποχής των δικηγόρων. Και οι δύο κατηγορούμενοι είναι ελεύθεροι, καθώς μετά τις απολογίες τους δεν είχαν κριθεί προφυλακιστέοι.
*Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν στις 2 Μαΐου μεταξύ άλλων προέβλεπαν: 1) Αλλαγές στα εργασιακά με αύξηση του ορίου απολύσεων και μείωση του κατώτατου μισθού, 2) Αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών στον δημόσιο τομέα στα 65 χρόνια έως το τέλος του 2013 με έναρξη το 2011, 3) Αντικατάσταση του 13ου και 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων με επίδομα 500 ευρώ σε όλους όσους έχουν αποδοχές μέχρι 3.000 ευρώ και πλήρης κατάργησή των δύο μισθών για μεγαλύτερες αποδοχές, 4) Αντικατάσταση 13ης και 14ης σύνταξης με επίδομα 800 ευρώ για συντάξεις ως 2.500 ευρώ, 5) Περαιτέρω περικοπή επιδομάτων 8% στα επιδόματα των δημοσίων υπαλλήλων και 3% στους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ όπου δεν υπάρχουν επιδόματα, 6) Αύξηση του υψηλού συντελεστή, 7) Αύξηση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά κατά 10%, 8) Αύξηση στις αντικειμενικές τιμές ακινήτων.