Η συζήτηση γύρω από την εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι πάντοτε επίκαιρη. Φέτος, βιώσαμε μία χρονιά με έντονες αλλαγές και φαινόμενα που έφτασαν, ακόμα και να σοκάρουν την κοινή γνώμη. Η κ. Ελένη Δούκα-Πατέρα, Διευθύντρια των Εκπαιδευτηρίων Δούκα, μιλά στην HuffPost Greece για το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, την τεχνολογία και τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, ώστε να είναι πιο αποτελεσματικό για τον μαθητή.
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας;
Αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι σε πρόσφατη έρευνα η Ελλάδα κατατάσσεται στην τελευταία θέση ανάμεσα στις Ευρωπαϊκές χώρες σε θέματα παιδείας, τότε μάλλον πολλά είναι αυτά που πρέπει να αλλάξουν. Το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι πολυπαθές, αφού αλλάζει με απίστευτη συχνότητα και με αθώα «θύματα» τα παιδιά που από τη μια χρονιά στην άλλη δεν ξέρουν τι θα έχουν να αντιμετωπίσουν την επόμενη. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα επένδυε στην ουσιαστική παιδεία και όχι απλά στη στείρα μόρφωση, θα ερχόταν σαφώς πιο κοντά στα Ευρωπαϊκά μοντέλα. Με ενδιαφέρον και ουσιαστικό εκπαιδευτικό υλικό και με καταρτισμένους εκπαιδευτικούς στις νέες τεχνολογίες που κάνουν το μάθημα διαδραστικό και «ζωντανό». Ένα σύστημα δηλαδή σαν αυτό που ουσιαστικά υιοθετούν τα ιδιωτικά σχολεία, όπως φυσικά και εμείς.
Το σχολείο, όμως, πρέπει να προσφέρει και πολύπλευρη καλλιέργεια έτσι ώστε τα παιδιά να ανακαλύπτουν και να ξεδιπλώνουν τις ικανότητες και τα ταλέντα τους αναπτύσσοντας ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Εμείς πιστεύουμε πως κάθε παιδί είναι μοναδικό και αυτή μας την πίστη την έχουμε κάνει πράξη στην καθημερινή μας σχολική ζωή θέτοντας ως στόχο να αναδείξουμε τα ξεχωριστά ταλέντα κάθε παιδιού. Επιπλέον, πιστεύουμε με πάθος και στην αριστεία. Την προωθούμε, την επιδιώκουμε και την επιβραβεύουμε κάθε χρόνο μέσω σημαντικών υποτροφιών. Αριστεία για εμάς δεν είναι μόνο οι υψηλοί βαθμοί, αλλά ένας συνδυασμός βαθμών, καλλιέργειας, τρόπων συμπεριφοράς, κοινωνικότητας και άλλων παραγόντων σημαντικών για την πορεία των αυριανών πολιτών στην κοινωνία.
Αυτό λοιπόν που χρειάζονται τα παιδιά μας είναι ένα τέτοιο σύστημα, ζωντανό, εξελισσόμενο και πολύπλευρο, που επιβραβεύει και δίνει κίνητρα στους άριστους και το οποίο θα έρθει για να μείνει δίνοντας ώθηση στους μαθητές να εξελίσσουν τις ικανότητές τους σε όλους τους τομείς.
Σε μία εποχή που oι τεχνολογικές εξελίξεις τρέχουν διαρκώς, πώς μπορεί η τεχνολογία να γίνει αρωγός της εκπαίδευσης;
Η τεχνολογία είναι μια πραγματικότητα και η εξέλιξή της αναπόφευκτη. Το σημαντικό είναι το πως αξιοποιεί κάποιος τις δυνατότητές της. Εμείς, έχουμε εφαρμόσει με επιτυχία το εκπαιδευτικό μοντέλο 1:1, δηλαδή σε κάθε μαθητή αντιστοιχεί και ένας υπολογιστής. Έτσι, κάθε μαθητής χρησιμοποιεί το tablet του τόσο μέσα στην τάξη, όσο και σε δραστηριότητες εκτός, όπως επισκέψεις σε μουσεία κλπ. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι καταργούμε τα τετράδια και τα μολύβια. Ο υπολογιστής λειτουργεί συμπληρωματικά στις διδακτικές πρακτικές και τα οφέλη που έχουμε παρατηρήσει από την ορθή χρήση της τεχνολογίας είναι σημαντικά ενθαρρύνοντας την έρευνα και την αναζήτηση των πληροφοριών, εξατομικεύοντας την διδασκαλία και αναπτύσσοντας ομαδικές δραστηριότητες. Δεν είναι τυχαίο, ότι το σχολείο μας έχει βραβευτεί διεθνώς για τις καλές πρακτικές που εφαρμόζουμε σε αυτόν τον τομέα, τόσο σε επίπεδο εκπαιδευτικό, όσο και σε μαθητικό. Έτσι λοιπόν, με ορθή χρήση η τεχνολογία γίνεται ένας πολύτιμος σύμμαχος στην καθημερινή εκπαιδευτική αρένα, διδάσκοντας παράλληλα τα παιδιά τις σημαντικές δυνατότητες που μπορεί να τους παρέχει ένα τέτοιο εργαλείο αν το χρησιμοποιούν σωστά.
Τον τελευταίο καιρό, ακούμε όλο και περισσότερο για την έξαρση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού (Bullying). Τι μπορεί να κάνει το σχολείο για να βοηθήσει σε τέτοιες περιπτώσεις;
Πολλά έχουμε ακούσει, δει και διαβάσει τα τελευταία χρόνια γύρω από το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού (bullying). Το bullying πάντα υπήρχε, ίσως όμως όχι στις ακραίες μορφές που τείνει πλέον να πάρει.
Το σημαντικό είναι να αντιλαμβανόμαστε εγκαίρως πότε πρόκειται για πραγματικό bullying και πότε για απλό πείραγμα μεταξύ φίλων. Το σχολείο πράγματι μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του φαινομένου, κυρίως με το να ενθαρρύνει τα παιδιά-θύματα να μιλήσουν γι αυτό. Στα Εκπαιδευτήρια Δούκα πιστεύουμε ότι πιο σημαντική είναι η πρόληψη από την καταστολή.
Έτσι, μέσα από το πρόγραμμα «Στάση Ζωής» που διατρέχει όλες τις σχολικές βαθμίδες, τα παιδιά μας μαθαίνουν να αποδέχονται και να σέβονται τη διαφορετικότητα. Άλλωστε, για εμάς όπως είπαμε, κάθε παιδί είναι μοναδικό και άρα διαφορετικό από το διπλανό του. Με τις στοχευμένες δράσεις του προγράμμματος έχουμε καταφέρει να μην έχουμε ούτε σοβαρά, ούτε συχνά κρούσματα bullying. Σε εξαιρετική περίπτωση που αντιληφθούμε κάτι τέτοιο, το αντιμετωπίζουμε άμεσα με ψυχραιμία και φυσικά με επιστημονικό και παιδαγωγικό τρόπο χωρίς καμία διάθεση συγκάλυψης. Για εμάς, σημασία έχει η αντιμετώπιση του προβλήματος στην ουσία του, γι αυτό και δίνουμε μεγάλη βαρύτητα στην ψυχολογική υποστήριξη που προσφέρουμε στα παιδιά και τους γονείς. Και παρόλο που τα κρούσματα στο σχολείο μας είναι ελάχιστα, η δουλειά που κάνουμε στον τομέα της πρόληψης είναι ουσιαστική.
Οι γονείς βιώνουν μεγάλο άγχος σχετικά με την εκπαίδευση των παιδιών τους. Τι θα τους συμβουλεύατε;
Συζητώ καθημερινά με γονείς και γνωρίζω ότι πολλοί δίνουν σκληρή μάχη για να εξασφαλίσουν τους πόρους που χρειάζονται για την εκπαίδευση και την μόρφωση των παιδιών τους. Φθάνουν στο σημείο πολλές φορές να κάνουν θυσίες γιατί αντιλαμβάνονται ότι πρώτα από όλα τα παιδιά τους πρέπει να παρακολουθήσουν ένα δυναμικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που καλύπτει όλες τις σύγχρονες απαιτήσεις και προσαρμόζεται συνεχώς ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες. Αντιλαμβάνονται επίσης την ανάγκη ενός σχολείου, που έχει εντάξει στην καθημερινή του λειτουργία την αντιμετώπιση της μοναδικότητας του κάθε παιδιού, ώστε να καλλιεργηθούν τα ενδιαφέροντά του και οι κλίσεις του. Έχει μεγάλη σημασία το 2015, στην Ελλάδα, το σχολείο να εντοπίζει και να ενισχύει την διάθεση του μαθητή να αναπτύξει ενδιαφέροντά που έχουν σχέση με την τέχνη, την τεχνολογία, τον αθλητισμό δηλαδή τις ασχολίες που τον κάνουν πολίτη του κόσμου. Εμείς, με πλήρη επίγνωση και απόλυτη κατανόηση για τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες της εποχής – που όλοι μας βιώνουμε – προβήκαμε σε ουσιαστικές μειώσεις διδάκτρων, χωρίς βέβαια να διαπραγματευόμαστε την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης αλλά συνεχίζοντας να σχεδιάζουμε ενέργειες που αυξάνουν και βελτιώνουν τις υπηρεσίες μας. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι στηρίζοντας ο ένας τον άλλο, το αποτέλεσμα θα είναι ό,τι καλύτερο για τα παιδιά μας, αφού αυτό αποτελεί και τον πρωταρχικό μας στόχο.
Με αυτό το σκεπτικό, θα παρότρυνα τους γονείς να μην σταθούν μόνον στην εκμάθηση γνώσεων και μαθημάτων. Ακόμα και στον στενό τομέα της επαγγελματικής αποκατάστασης, στον σκληρό ανταγωνισμό της εποχής μας έχουν πλεονέκτημα οι πολυδιάστατες προσωπικότητες. Αυτές μάλιστα μπορούν να επιτύχουν την καλύτερη ισορροπία δουλειάς και προσωπικής ζωής. Επιπλέον, να παρακολουθούν με την συνδρομή ανήσυχων εκπαιδευτικών και πρωτοπόρων σχολείων, τις εξελίξεις και τις αλλαγές στην εκπαίδευση, την μάθηση, την παιδαγωγική καθώς ζούμε σε μια εποχή που χρειάζεται παράλληλη καλλιέργεια κλασσικών αξιών, αλλά και δράσεις για την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων.