Η είδηση της ανακοίνωσης της απόφασης του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα να προκηρύξει δημοψήφισμα για την αποδοχή ή όχι των μέτρων ήταν κάτι που σε μεγάλο βαθμό ξάφνιασε την ελληνική κοινωνία. Άλλωστε το τελευταίο δημοψήφισμα που έγινε στη χώρα μας μετρά πάνω από τέσσερις δεκαετίες.
Ήταν 8 Δεκεμβρίου του 1974 όταν ο Ελληνικός λαός κλήθηκε να αποφασίσει για την επάνοδο της μοναρχίας στη χώρα ή όχι. Λίγες μέρες πριν, στις 17 Νοεμβρίου 1974, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είχε αναδειχθεί νικητής των εθνικών εκλογών με το συντριπτικό ποσοστό του 54,37%. Η ορκομωσία της νέας κυβέρνησης έγινε στις 21 Νοεμβρίου του ίδιου έτους και μία μέρα μετά, στις 22 Νοεμβρίου προκήρυξε δημοψήφισμα με το Π.Δ. 804/1974, «διά τον καθορισμόν του δημοκρατικού πολιτεύματος της χώρας». Ως ημερομηνία διεξαγωγής του δημοψηφίσματος ορίστηκε η 8η Δεκεμβρίου.
Οι Έλληνες πολίτες κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ δύο ψηφοδελτίων τα οποία ανέγραφαν «ΒΑΣΙΛΕΥΟΜΕΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» και «ΑΒΑΣΙΛΕΥΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ». Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν συντριπτικά υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας με ποσοστό 69,18%, ενώ υπέρ της επανόδου της μοναρχίας ψήφισε το 30,82%.
Στις 9 Δεκεμβρίου εκλέχθηκε από την Ελληνική Βουλή, ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Επρόκειτο για τον πρώην πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, Μιχαήλ Στασινόπουλο ο οποίος έλαβε 214 ψήφους.
Πώς διεξάγεται το δημοψήφισμα
Σε ότι αφορά το δημοψήφισμα, η διαδικασία που προβλέπει το Σύνταγμα είναι παρόμοια με αυτή των εθνικών εκλογών.
Όπως επισημαίνει στην HuffPost Greece o καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ανδρέας Δημητρόπουλος, «Το δημοψήφισμα διεξάγεται σύμφωνα με τα όσα προβλέπει το Σύνταγμα με τον ίδιο τρόπου που διεξάγονται και οι εθνικές εκλογές. Ο κάθε πολίτης που έχει δικαίωμα ψήφου, ψηφίζει στο εκλογικό τμήμα που είναι εγγεγραμμένος με εξαίρεση τους ετεροδημότες».
Ο ίδιος μάλιστα απαντά στο ερώτημα του κατά πόσο το συγκεκριμένο δημοψήφισμα προβλέπεται από το Σύνταγμα της Ελλάδος εξαιτίας του δημοσιονομικού χαρακτήρα που έχει το ερώτημα που τίθεται. Ο κ. Δημητρόπουλος είναι κατηγορηματικός:
«Είναι απόλυτα σύμφωνο με το Σύνταγμα το δημοψήφισμα. Δεν τίθεται θέμα δημοσιονομικού ζητήματος γιατί αφορά το εθνικό δημοψήφισμα και όχι το κοινωνικό», σημειώνει.