Συχνά και μικρά γεύματα: Μύθος ή αλήθεια;

Συχνά και μικρά γεύματα: Μύθος ή αλήθεια;
Family preparing fresh salad in a garden
Hinterhaus Productions via Getty Images
Family preparing fresh salad in a garden

Οι συνήθειές μας ως προς τις ώρες που τρώμε και κατά πόσο είμαστε τακτικοί στα γεύματά μας ή όχι, παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο στη μακροπρόθεσμη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, αλλά και ενός υγιούς οργανισμού. Αντί, λοιπόν, να μένετε όλη μέρα νηστικοί στο γραφείο και το βράδυ να έρχεται η «απόλυτη απελευθέρωση» ή να τρώτε άτακτα και χωρίς πρόγραμμα, η Κλεοπάτρα Αρέστη, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος (Msc) προτείνει να υιοθετήσετε μια πιο υγιεινή συμπεριφορά έτσι ώστε να νιώσετε σιγά-σιγά το πρήξιμο να φεύγει, το σώμα σας να λεπταίνει και τον οργανισμό σας να δυναμώνει και φυσικά να μην οδηγείτε το σώμα σας σε επιπλέον εναποθήκευση λίπους.

Σε γενικές γραμμές υπάρχουν οι παρακάτω κατηγορίες ατόμων. Αυτοί που τρώνε πρωινό και μεσημεριανό, αφήνοντας τον εαυτό τους νηστικό όλο το απόγευμα και βράδυ, αυτοί που τρώνε μόνο το μεσημέρι και «τσιμπούν» κάτι το βράδυ, ενώ οι περισσότεροι μπορεί να παραμείνουν όλη την ημέρα με έναν-δύο ή και παραπάνω καφέδες στο γραφείο και να φάνε το βράδυ μια και καλή, μόλις γυρίσουν σπίτι.

Όπως ξέρουμε, όμως, ο μεταβολισμός μας για να δουλεύει σωστά και να μας βοηθάει να «κάψουμε» θερμίδες, πρέπει να λαμβάνει τακτικά «καύσιμο», δηλαδή τροφή, έτσι ώστε να διατηρεί το ρυθμό του. Υπάρχουν κάποιοι σημαντικοί παράγοντες που οδηγούν σε αυτό αλλά ο πιο σημαντικός είναι η γλυκόζη και ο ρόλος της στον ανθρώπινο μεταβολισμό.

Τι συμβαίνει λοιπόν όταν παραλείπετε γεύματα;

Μειώνονται τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Τα οποία συσχετίζονται με την πείνα, όσο πιο χαμηλά τόσο πιο έντονο το αίσθημα της πείνας. Συνήθως σε μία πιθανή υπογλυκαιμία οδηγούμαστε στην κατανάλωση τροφίμων που είναι πλούσια σε ζάχαρη και θερμίδες ή στην κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού καθώς και τροφίμων με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη. Όταν κάποιος είναι πολύ πεινασμένος λόγω της υπογλυκαιμίας είναι πολύ πιο πιθανό να φάει τρόφιμα, όπως: κρουασάν, σοκολάτα, γλυκά κλπ. Όσο κι αν κάποιος πιστεύει ότι μπορεί να συγκρατηθεί και να μην φάει μεγάλη ποσότητα από αυτά τα τρόφιμα, είναι πολύ δύσκολο να το ελέγξει γιατί υπάρχει υπογλυκαιμία. Συνεπώς θα οδηγηθεί στην κατανάλωση τέτοιων είδους τροφών με όγκο θερμίδων , πράγμα το οποίο συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού λίπους.

Αναγνωρίστε την υπογλυκαιμία

Τα συμπτώματα της είναι ταχυκαρδία, εφίδρωση, ζαλάδα, πείνα, αδυναμία, κούραση, θολή όραση και σύγχυση. Η υπογλυκαιμία εμφανίζεται όταν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι χαμηλότερα από 70 mg/dl.

Η γλυκόζη είναι ο απλούστερος τύπος υδατάνθρακα. Όλοι οι υδατάνθρακες είτε απλοί είτε σύνθετοι απορροφώνται από το έντερο με την μορφή τη γλυκόζης. Μετά την απορρόφηση η γλυκόζη περνάει στην κυκλοφορία του αίματος.

Αν κάποιος είναι νηστικός για περισσότερο από 4-5 ώρες τα αποθέματα γλυκόζης θα εξαντληθούν, τα επίπεδα στο αίμα θα είναι πολύ χαμηλά και υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα υπογλυκαιμίας.

Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση τακτικών γευμάτων βοηθάει σημαντικά στον έλεγχο της πείνας, στην προσπάθεια απώλειας βάρους και στην συντήρησή του διότι διατηρεί τα επίπεδα γλυκόζης εντός ορίων (70- 110 mg/dl), σε ένα σταθερό επίπεδο δηλαδή.

Τι συμβαίνει όταν παραλείπετε το πρωινό γεύμα;

Όταν κάποιος ξυπνάει, ξεκινώντας από το πρωί, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα του είναι χαμηλά, καθώς είναι νηστικός για τουλάχιστον 8-10 ώρες. Αν αποφύγει να φάει πρωινό τα επίπεδα γλυκόζης θα μειωθούν κι άλλο και κάποια στιγμή (γύρω στις 10-11π.μ.) θα εμφανιστεί υπογλυκαιμία. Τότε το πιθανότερο είναι να επιλέξει ένα τρόφιμο πλούσιο σε ζάχαρη και θερμίδες όπως για παράδειγμα ένα κρουασάν σοκολάτας, μία σφολιάτα κοκ. Αυτή η επιλογή θα οδηγήσει σε μία αντιδραστική υπεργλυκαιμία.

Τι συμβαίνει όταν παραλείπετε το απογευματινό;

Ακριβώς το ίδιο! Αν υποθέσουμε ότι το απόγευμα, όπου κανονικά θα έπρεπε να έχουμε φάει ένα μικρό σνακ, το παραλείψουμε, θα εμφανιστεί ξανά υπογλυκαιμία. Αυτό θα οδηγήσει σε κατανάλωση ενός τεράστιου βραδινού γεύματος ή σε μία ατασθαλία (π.χ συχνά ακούω να μου διαμαρτύρονται ότι εκείνη την ώρα ενδίδουν πιο εύκολα σε ένα γλύκισμα ή δηλώνουν ‘’εξαρτημένοι’’ από αυτή τη συνήθεια), όπου θα έχουμε για ακόμη μία φορά υπεργλυκαιμία συνεπώς και υπερινσουλιναιμία, άρα και εναποθήκευση λίπους στο σώμα. Από εκεί και πέρα τα επίπεδα γλυκόζης θα αρχίσουν να μειώνονται μέχρι το επόμενο πρωί που θα ξαναρχίσει μία παρόμοια ημέρα.

Ποια είναι τα αποτελέσματα αυτής της ημέρας;

A. Υπογλυκαιμία – Υπεργλυκαιμία - Υπερινσουλιναιμία και αποθήκευση λίπους.

Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη η οποία σε επίπεδα μεγαλύτερα του φυσιολογικού (υπερινσουλιναιμία) προάγει την λιπογένεση (σχηματισμός και αύξηση μεγέθους λιποκυττάρων), οδηγεί σε αποθήκευση λίπους συνεπώς σε αύξηση του σωματικού μας λίπους.

B. Ο μεταβολισμός δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά, αφού υπάρχουν χρονικές περίοδοι που αναγκάζεται να δουλέψει αργά (καθώς η έλλειψη τροφής για πολλές ώρες οδηγεί σε έλλειψη ενέργειας) και άλλες περίοδοι που πρέπει να δουλέψει γρήγορα ώστε να μεταβολίσει τις μεγάλες ποσότητες τροφής που έχουν καταναλωθεί. Αυτό διαταράσσει τη λειτουργία του μεταβολισμού. Ως αποτέλεσμα, ο μεταβολισμός δεν μπορεί να «κάψει» αποτελεσματικά τις θερμίδες, ακόμα και αν η πρόσληψη δεν είναι πολύ υψηλή.

Αυτός είναι και ο λόγος που κάποιος που τρώει μόνο ένα ή δύο γεύματα την ημέρα δεν μπορεί να χάσει βάρος. Όταν, λοιπόν, εμείς τον τροφοδοτούμε μια φορά την ημέρα ή χωρίς πρόγραμμα, αυτός αρχίζει να «τεμπελιάζει» και να μη δουλεύει στους ρυθμούς που θα έπρεπε και κάπως έτσι αρχίζουν τα κιλά να συσσωρεύονται.

Άρα, αν τρώτε τακτικά γεύματα θα αποφύγετε την πείνα, την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού και/ή ανθυγιεινών τροφίμων, την καταστροφή της ισορροπίας των επιπέδων γλυκόζης και την αποφυγή αποθήκευσης λίπους στο σώμα , η οποία θα εξαρτάται πλέον από την ποσότητα και την ποιότητα του φαγητού που καταναλώνετε.

Εξίσου σημαντικό ρόλο παίζουν οι ώρες που γευματίζετε, εκτός από το τι επιλέγετε να φάτε, τόσο για το βάρος, όσο και για την υγεία σας.

Καλό θα ήταν, λοιπόν, να τρώτε κάτι κάθε 3 ή 4 ώρες, πράγμα που σημαίνει ότι ή ότι θα τρώτε τα 3 κύρια γεύματα και 2 σνακ ενδιάμεσα (όσο περισσότερα τόσο το καλύτερο) ή ότι θα καταναλώνετε 5-6 μικρά γεύματα καθημερινά, τις ίδιες ώρες.