Αυτή την εβδομάδα ξεκίνησε η πρώτη και πολυαναμενόμενη περιοδεία του Πάπα Φραγκίσκου στην Αμερική. Ως κεφαλή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, είναι ο ηθικός και πνευματικός ηγέτης 1,2 δισεκατομμύρια ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, από τις Φιλιππίνες, όπου το 86% του πληθυσμού είναι Ρωμαιοκαθολικοί, μέχρι τη Βραζιλία, όπου βρίσκονται 125 Καθολικοί.
Τα λόγια και οι πράξεις του Jorge Mario Bergoglio, που εκλέχτηκε Πάπας το 2013, του έχουν χαρίσει την φήμη ενός ριζοσπαστικού μεταρρυθμιστή και, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του World Economic Forum, μπορεί να δώσει τέσσερα σημαντικά μαθήματα στους ηγέτες όλου του κόσμου.
1. Μη φοβάστε να ξεφύγετε από το παρελθόν, αλλά αποδεχτείτε ότι οι αλλαγές απαιτούν χρόνο
Κάντε αλλαγές ή αλλάξτε οι ίδιοι. Αυτό είναι το μήνυμα που λαμβάνουν όλοι οι ηγέτες, καθώς οι παλιοί «γίγαντες» της βιομηχανίας αντικαθιστώνται από νέους. Για να μάθετε πως μπορείτε να κάνετε κάτι τέτοιο μπορείτε να απευθυνθείτε στον Πάπα για καθοδήγηση. Έχει χαρακτηριστεί ως ο άνθρωπος που δεν φοβάται να σπάσει το κατεστημένο του παρελθόντος και όχι άδικα.
Τον πρώτο χρόνο της θητείας του Πάπα στο Βατικανό, ζητούσε από την Εκκλησία να «βρει μία νέα ισορροπία». Είχε γίνει τόσο εμμονική με το δόγμα και την ηθική διδασκαλία, έγραψε μία αποστολική προτροπή, συγκεκριμένα σε θέματα όπως ο γάμος ανθρώπων του ίδιου φύλου και την έκτρωση. Είχε έρθει η ώρα για να γίνει μία αλλαγή και να συγκεντρωθεί στο τι πραγματικά σημαίνει το να είναι κάποιος Καθολικός, να αγαπάει και να δείχνει συμπόνια προς τους άλλους.
Αν και φαίνεται να γίνονται αλλαγές, τόσο στην εκκλησία, όσο και την κοινωνία γενικότερο, φαίνεται να γίνονται πολύ αργά. Είναι ευθύνη των ηγετών να κάνουν ένα βήμα πίσω και να σχεδιάσουν ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο. «Πολλοί νομίζουν ότι οι αλλαγές και οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να γίνουν μέσα σε ένα σύντομο διάστημα. Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε χρόνο για να βάλουμε τα θεμέλια για την πραγματική και αποτελεσματική αλλαγή», είχε πει το 2013 σε μία συνέντευξή του.
2. Δημιουργήστε συμμαχίες
Στην ίδια συνέντευξη το 2013, όταν ρωτήθηκε για τις ιστορικές φιγούρες που θαυμάζει, ο Πάπας Φραγκίσκος, ανέφερε τον Peter Faber, έναν από τους πρώτους Ιησουίτες ιερείς. Ανάμεσα στα πολλά χαρακτηριστικά γνωρίσματα που θαύμαζε στον Faber ήταν το γεγονός ότι «έκανε διάλογο με όλους, ακόμα και τους πιο μακρινούς, ακόμα και με τους αντιπάλους του».
Προκειμένου να εφαρμόσει το μεταρρυθμιστικό του πλάνο, ο Πάπας Φραγκίσκος, συνεχίζει την ανοιχτόμυαλη και συνολική του προσέγγιση. Αντί να ορίσει Καρδινάλιους με τους οποίους μοιράζονταν τις ίδιες απόψεις, επέλεξε ανθρώπους από όλο το φιλοσοφικό και πολιτικό φάσμα, ακόμα και πιο σκληροπυρηνικούς, όπως ο Gerhard Ludwig Müller. Έχει, επίσης, δημιουργήσει συμμαχίες με ανθρώπους που δεν θα το περίμενε κανείς, όπως φάνηκε προσκαλώντας την Naomi Klein, μία γυναίκα που αυτοχαρακτηρίζεται ως «Εβραία φεμινίστρια» να μιλήσει στο Βατικανό.
Για να γίνουν αλλαγές, χρειάζεται ένας δυναμικός και αποφασιστικός ηγέτης, αλλά κανείς, ούτε ο Πάπας, δεν μπορεί να τις κάνει μόνο του. Πρέπει να μάθουμε να κάνουμε συμμαχίες.
3. Αναζητήστε συμβουλές από τους ειδικούς
Ο Πάπας Φραγκίσκος έχει δείξει ενδιαφέρον για την κλιματική αλλαγή, ειδικά για το πως επηρεάζει τους πιο φτωχούς και ευάλωτους. Περίπου 10 χρόνια πριν, όταν ήταν Αρχιεπίσκοπος στο Μπουένος Άιρες, βοήθησε να φτιαχτεί ένα έγγραφο που ανέφερε τη ζημιά που γίνεται στον πλανήτη μας. «Η φύση έχει δεχτεί επίθεση και συνεχίζει να δέχεται. Η Γη έχει λεηλατηθεί».
Παρ' ολ' αυτά όταν έπρεπε να κάνει έρευνα και να γράψει το Laudato Si, την εγκύκλιο για την κλιματική αλλαγή, δεν άφησε το πάθος του και το ενδιαφέρον του, να τον τυφλώσουν ώστε να θεωρήσει ότι είναι ειδικός σε θέματα κλιματικής αλλαγής. Μήνες πριν εκδοθεί η εγκύκλιος των 192 σελίδων, άρχισε να συμβουλεύεται ειδικούς επιστήμονες στο θέμα, όπως τον Joachim Schellnhube, ιδρυτή του Potsdam Institute for Climate Impact Research.
Όπως ο πάπας Φραγκίσκος, έτσι και οι μεγάλοι ηγέτες πρέπει να έχουν γύρω τους ανθρώπους με γνώση και να μην φοβούνται να ζητήσουν συμβουλές.
4. Να έχετε όραμα
Οι πιο επιτυχημένες εταιρείες και οι ηγέτες τους δεν ενδιαφέρονται μόνο για το αποτέλεσμα, αλλά εξυπηρετούν και κάποιον ανώτερο σκοπό. Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Γκάλοπ, οι οργανισμοί που έχουν μία αποστολή έχουν πιο αφιερωμένο προσωπικό και κατά συνέπεια είναι και πιο παραγωγικοί. Έρευνα που έγινε το 2015 από την Deloitte, επιβεβαίωσε αυτή την τάση, διαπιστώνοντας ότι το 50% των νέων που έχουν γεννηθεί μετά το 2000, θα δέχονταν να τους γίνει μείωση μισθού για μία δουλειά που ήταν σε αρμονία με τις αξίες τους και το 90% θέλει να χρησιμοποιήσει τις δεξιότητές του για καλό.
Αυτό είναι και το μήνυμα που ήθελε να περάσει και ο Πάπας Φραγκίσκος στο ετήσιο Forum Meeting το 2014. «Η επιχείρηση είναι ένα λειτούργημα, ένα ταπεινό λειτούργημα, που προσφέρει σε όλους όσους ασχολούνται με αυτό τη δυνατότητα να βρουν τους εαυτούς τους να προκαλούνται από ένα μεγαλύτερο νόημα στη ζωή».