Όταν, το μακρινό 2005, ανακοινώθηκαν οι βάσεις των σχολών και διαπίστωσα πως είχα περάσει στην σχολή που είχα δηλώσει πρώτη στο μηχανογραφικό μου ένιωσα, αναμενόμενα, ανακούφιση. Και ευτυχία. Και άγχος και ενθουσιασμό και ανυπομονησία και όλα αυτά που νιώθει ένα άτομο 18 χρονών που πέρασε εκεί που ήθελε και ετοιμάζεται να ξεκινήσει μια νέα, συναρπαστική ζωή ως φοιτητής. Αυτό που δεν ήξερα εκείνη τη στιγμή, ωστόσο, ήταν πως η συγκεκριμένη επιλογή σχολής θα γινόταν η αφορμή για να νιώσω -πολλές, πάρα πολλές φορές μέσα στα επόμενα χρόνια- κούραση, σύγχυση και εν τέλει, απελπισία. Όχι για το πρόγραμμα σπουδών της ή την τοποθεσία στην οποία βρισκόταν ή κάτι παρόμοιο. Όχι, ο βασικός λόγος ήταν πως σχεδόν κανείς δεν καταλάβαινε τι ακριβώς σπούδαζα.
Η σχολή μου ήταν το Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, με έδρα την Κέρκυρα. Στα αγγλικά αυτό λέγεται «Audio Visual Arts» και η αλήθεια είναι πως κάποιοι καταλάβαιναν καλύτερα το αντικείμενο σπουδών μου όταν ανέφερα τον αγγλικό τίτλο της σχολής. Και πάλι, όμως, ήταν λίγοι.
«Α, ηχολήπτρια δηλαδή»
Όχι.
«Και τι γίνεσαι όταν βγεις από εκεί; Δουλεύεις στην τηλεόραση ας πούμε; Μοντάζ κλπ; Γίνεσαι φωτογράφος;»
Νννναι, αλλά όχι.
«Κάτι σαν την Καλών Τεχνών;»
Έχει κάποια κοινά αλλά κατά βάση όχι.
«Τι είπες; Διάδραση; Τι είναι η διάδραση;»
...
Αυτές, συνοπτικά ήταν οι συνηθέστερες αντιδράσεις των ανθρώπων που είχαν μόλις ακούσει τον τίτλο της σχολής μου. Παρά τον εκνευρισμό μου όμως, η αλήθεια είναι πως δεν μπορούσα να τους αδικήσω. Εκτός του ότι το THXEI είναι μια σχετικά νέα σχολή (ιδρύθηκε το 2004) και το βασικό της αντικείμενο σπουδών είναι αρκετά σύγχρονο και πολύπλοκο για να το καταλάβει η γιαγιά μου ή/και όσοι έχουν μάθει να ακούν «γιατρός/πολιτικός μηχανικός/φιλόλογος/δάσκαλος/δικηγόρος» κλπ στην ερώτηση «τι σπουδάζεις;», ο ίδιος ο τίτλος της είναι κάπως γενικός. Μέχρι και εμείς, ως φοιτητές, κάναμε πλάκα μεταξύ μας λέγοντας πως το πτυχίο θα γράφει «Τεχνίτης Ήχου και Εικόνας» και πως ο μελλοντικός Έλληνας εργοδότης μας δε θα ξέρει τι να μας κάνει.
Για την ιστορία, ο σκοπός της σχολής μου, σύμφωνα με το επίσημο site της (και με εμένα, μπορώ να το επιβεβαιώσω αν θέλετε) είναι ο εξής:
Να καλύψει για πρώτη φορά στη χώρα μας την έλλειψη θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων που απαιτούνται για τη διαμόρφωση κατάλληλα εκπαιδευμένων ατόμων στον τομέα της Οπτικοακουστικής Τέχνης, όπως αυτός έχει διαμορφωθεί την τελευταία δεκαετία μέσω των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων, σε συνδυασμό με τις αναζητήσεις της σύγχρονης καλλιτεχνικής σκηνής. Πρόκειται για ένα υβριδικό Τμήμα όπου έμφαση δίδεται στην σύγκλιση της τέχνης με την τεχνολογία στο πεδίο της έρευνας και της διδασκαλίας. Το αποτέλεσμα αυτής της αλληλεπίδρασης εναρμονίζεται με τα σύγχρονα διεθνή ερευνητικά δεδομένα του ψηφιακού πολιτισμού.
Οι Τακτικοί Στόχοι του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας ορίζονται ως:
1. διδασκαλία νέων μορφών οπτικοακουστικής έκφρασης,
2. επιστημονική έρευνα γύρω από τις εφαρμογές της σύγχρονης τεχνολογίας στην παραγωγή,
3. επεξεργασία του ήχου και της εικόνας, και οι νέες καλλιτεχνικές μορφές που προκύπτουν από αυτές,
4. εφαρμογή των παραπάνω στον χώρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της επικοινωνίας.
Τώρα, το τι κάνεις αφού αποφοιτήσεις από την σχολή, είναι ένα άλλο, καθαρά προσωπικό θέμα. Όπως είδατε όμως, επιλογές υπάρχουν και μάλιστα δεκάδες.
Σκεπτόμενη λοιπόν από τη μία τη δική μου αγανάκτηση κάθε φορά που με ρωτούσαν «Και τι είναι αυτό;» για τη σχολή μου, και, από την άλλη, τον γνήσιο προβληματισμό του κόσμου που δεν μπορούσε να καταλάβει το αντικείμενο σπουδών μου μόνο από τον τίτλο -ίσως και δικαιολογημένα- αποφάσισα να κάνω ένα πείραμα.
Μελέτησα όλη την λίστα των ελληνικών ΑΕΙ και ΤΕΙ, ψάχνοντας να βρω σχολές των οποίων ο τίτλος δεν με βοηθούσε να καταλάβω τον σκοπό τους. Είτε επειδή είναι πάρα πολύ γενικός, είτε επειδή το αντικείμενο είναι εντελώς άγνωστο σε μένα, είτε επειδή δεν γνωρίζω καν κάποια λέξη σε αυτόν. Έπειτα, έβαλα και μερικούς συναδέλφους να κάνουν το ίδιο, ώστε να μην είναι μονόπλευρη η έρευνα.
Καταλήξαμε λοιπόν σε τέσσερις ελληνικές σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΕΙ και ΤΕΙ) και έπειτα, μετά από αρκετό ψάξιμο είναι η αλήθεια, βρήκαμε τέσσερα άτομα που έχουν φοιτήσει σε κάθε μία από αυτές, ώστε να μας εξηγήσουν από πρώτο χέρι το αντικείμενο σπουδών τους. Όχι μόνο για να μάθετε πέντε πράγματα (μαζί με εμάς), αλλά και για να μη φέρετε σε δύσκολη θέση το παιδάκι που θα γνωρίσετε μεθαύριο και θα σας συστηθεί ως «φοιτητής Τηλεματικής», ενώ εσείς θα το κοιτάζετε σαν εξωγήινο.
- Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου)
Μας διαφώτισε η Τζωρτζίνα Πέννα.
Ποιο είναι το αντικείμενο της σχολής;
«Ουσιαστικά σε προετοιμάζει για να μπεις στις επιχειρήσεις με εξειδίκευση στους αθλητικούς φορείς: ομάδες, γυμναστήρια, ιδιωτικές επιχειρήσεις αθλητισμού κλπ. Το τμήμα επικεντρώνεται στην οργάνωση κάθε είδους επιχείρησης που έχει να κάνει με τον αθλητισμό. Πρόκειται κυρίως για management -μαθαίνεις πώς να οργανώσεις μέχρι και ομάδες ποδοσφαίρου. Έχει όμως και μαθήματα λογιστικής καθώς και πολλά οικονομικά κομμάτια, για την ακρίβεια το 70% της σχολής έχει να κάνει με το οικονομικό στοιχείο, ενώ το 30% έχει να κάνει με αθλητισμό και τουρισμό.»
Τι κάνεις μετά;
«Αρχικά μπορείς να γραφτείς στο Οικονομικό Επιμελητήριο της Ελλάδας, ώστε να ακολουθήσεις μια καριέρα ως οικονομολόγος. Μπορείς να γίνεις οικονομικό διοικητικό στέλεχος σε αθλητικούς φορείς, οργανισμούς, σωματεία και ιδιωτικές αθλητικές επιχείρησης. Οργανώνεις στην ουσία το αθλητικό κομμάτι -μπορείς να γίνεις, για παράδειγμα, team manager της ΑΕΚ- και εξειδικεύεσαι πάνω σε οποιαδήποτε αθλητική δραστηριότητα, από Μαραθώνιους μέχρι ξενοδοχειακά και κατασκηνώσεις. Έχει πολύ δυνατό μεταπτυχιακό (στη Σπάρτη) και έχει ένα ακόμα μεταπτυχιακό (στην αρχαία Ολυμπία) που ειδικεύεται στις Ολυμπιάδες.»
- Τμήμα Οχημάτων (Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης)
Μας διαφώτισε ο Γιώργος Γακούδης.
Ποιο είναι το αντικείμενο της σχολής;
«Το Τμήμα Οχημάτων είναι ένας αρκετά εντυπωσιακός τίτλος, καταλαβαίνω την περιέργεια του κόσμου, η αλήθεια όμως είναι πως ουσιαστικά σπουδάζεις για να γίνεις μηχανικός αυτοκινήτων. Είναι σαν ΤΕΙ μηχανολογίας, για να καταλάβεις. Απλά στη συγκεκριμένη σχολή δεν μαθαίνεις μόνο θεωρία, μαθαίνεις και πώς να φτιάχνεις τα εργαλεία. Βασικά, γίνεσαι γκαραζιέρης, για να το πούμε απλά.»
Τι κάνεις μετά;
«Μπορείς να ανοίξεις συνεργείο αυτοκινήτων ή να πας να δουλέψεις σε ένα. Μπορείς επίσης να πιάσεις δουλειά στο ΚΤΕΟ και σε οτιδήποτε έχει να κάνει με επισκευές, επιθεωρήσεις αυτοκινήτων. Κάποτε, για να ανοίξεις σχολή οδηγών ήταν βασική προϋπόθεση να έχεις αποφοιτήσει από το Τμήμα Οχημάτων. Μετά από λίγο διάστημα όμως ανακλήθηκε αυτή η απόφαση.»
- Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής (Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο)
Μας διαφώτισε ο Νίκος Κάτσος.
Ποιο είναι το αντικείμενο της σχολής;
«Η πληροφορική από όλες τις κατευθύνσεις, όπως η αρχιτεκτονική υπολογιστών, σχεδίαση λογισμικού, δίκτυα υπολογιστών, δίκτυα κινητών τηλεφωνιών, γενικά υπερούσιες που μπορούν να δουλέψουν από ένα μέχρι μεγάλα σύστημα υπολογιστών που επικοινωνούν μεταξύ τους. Τηλεματική είναι οτιδήποτε γίνεται από απόσταση, όπως οι υπηρεσίες του e-shop ή του e-banking. Για να το πούμε πιο απλά, Τηλεματική είναι η σύνδεση της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών.»
Τι κάνεις μετά;
«Κάποιος θα πρέπει να συνεχίσει να μορφώνεται μόνος του αλλιώς δεν έχει μέλλον στην αγορά εργασίας, θα μείνει στο δημόσιο. Κάθε εβδομάδα βγαίνει κάποια νέα τεχνολογία που, αν είσαι στον κλάδο της πληροφορικής και δεν τη γνωρίζεις, μένεις αυτόματα εκτός τομέα.
Στον ιδιωτικό τομέα είναι δύσκολα τα πράγματα και χρειάζεται αρκετή προσπάθεια από μέρους σου, δεν φτάνει το πτυχίο. Βγαίνοντας από εκεί έχεις τα βασικά εφόδια για να αυτό-μορφωθείς σε όποιον τομέα της πληροφορικής θέλεις και να ακολουθήσεις την ανάλογη καριέρα. Μπορείς να γίνεις προγραμματιστής συστημάτων, μπορείς να δουλέψεις στο Υπουργείο και να δημιουργήσεις ένα νέο πρόγραμμα για να διαχειρίζεσαι το χρέος (που είναι και στην μόδα τώρα), σε εργοστάσια για εξόρυξη δεδομένων, στη διαχείριση βάσεων δεδομένων και, γενικότερα, σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με τη διαχείριση πληροφοριών.»
- Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας (Πανεπιστήμιο Αιγαίου / Λέσβος)
Μας διαφώτισε η Κωνσταντίνα Παρασκευά.
Ποιο είναι το αντικείμενο της σχολής;
«Το Τμήμα Επιστημών Θαλάσσης παρέχει σπουδές στο γνωστικό αντικείμενο της ωκεανογραφίας. Με απλά λόγια αυτό σημαίνει ότι μέσα από μια σειρά αρκετά ετερόκλητων μαθημάτων και πολλών εργαστηρίων ένας απόφοιτος έχει αποκτήσει ολοκληρωμένη αντίληψη των θαλάσσιων διεργασιών (φυσικών, χημικών, βιολογικών και γεωλογικών) αλλά και την ικανότητα καταγραφής τους καθώς και τη δυνατότητα αντιμετώπισης και (ορθολογικής) διαχείρισης των θαλάσσιων πόρων με την εφαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας (ωκεανογραφικά σκάφη, εργαστηριακός εξοπλισμός, επιστημονικά λογισμικά κτλ). Από 'κει και πέρα μέσα από μια σειρά μαθημάτων επιλογής ο κάθε φοιτητής επιλέγει πιο εξειδικευμένα κλίση στο χώρο της Ωκεανογραφίας (Χημικός/ Φυσικός/ Βιολόγος/ Γεωλόγος Ωκεανογράφος). Ορισμένοι φοιτητές επιλέγουν να ασχοληθούν με τη Μηχανική (πχ. αλιευτικά έργα κι υποθαλάσσιες κατασκευές) είτε την οικονομία είτε τη νομοθεσία του θαλάσσιου περιβάλλοντος ενώ κάποιοι άλλοι με τον τομέα των Υδατοκαλλιεργειών.»
Τι κάνεις μετά;
«1. Στο Δημόσιο τομέα:
Στην Κεντρική Διοίκηση (Υπουργεία, Κρατικούς Οργανισμούς), στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, Δημοτική, Νομαρχιακή και σε επίπεδο Περιφέρειας, σε ερευνητικά Ινστιτούτα (ΕΚΘΕ, ΙΘΑΒΙΚ, ΙΝΑΛΕ), στην Υδρογραφική Υπηρεσία, στον τομέα της Εκπαίδευσης (Βέβαια το μάθημα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία δεν έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια εξαιτίας έλλειψης πόρων κι έλλειψης ενδιαφέροντος από το Υπ. Παιδείας και κινητοποίησης σχολείων με εξαίρεση το 89o Πειραματικό Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών).
2. Στον ιδιωτικό τομέα:
Σε εταιρείες περιβαλλοντικών μελετών, θαλασσίων και παρακτίων κατασκευών, υδατοκαλλιεργειών, εκμετάλλευσης υποθαλάσσιων ορυκτών πόρων, εμπορίας επιστημονικών συσκευών και λογισμικού, σε ΜΚΟ ως ερευνητικό προσωπικό.»