Αυτές είναι οι τρεις πιο «ηλίθιες» συμπεριφορές των ανθρώπων σύμφωνα με νέα έρευνα

Αυτές είναι οι τρεις πιο «ηλίθιες» συμπεριφορές των ανθρώπων σύμφωνα με νέα έρευνα
Man wearing glasses upside down, making goofy face. Short hair and grey goatee.
Ian Ross Pettigrew via Getty Images
Man wearing glasses upside down, making goofy face. Short hair and grey goatee.

Μπορεί να είναι ο αδερφός σας, ο καλύτερός σας φίλος, ο μπαμπάς ή η μαμά σας ή ακόμα και το αφεντικό σας. Το μόνο σίγουρο είναι πως, κάποια στιγμή στη ζωή σας έχετε αποκαλέσει «ηλίθιο» κάποιο άτομο από το περιβάλλον σας. Πώς ακριβώς ορίζουμε την «ηλιθιότητα», όμως; Και τι μπορούμε να κάνουμε για να μη φερόμαστε σαν ηλίθιοι;

Μια νέα έρευνα έρχεται τώρα για να δώσει την απάντηση.

«Αν και το να χαρακτηρίζεις κάτι “ηλίθιο” είναι μια καθημερινή συνήθεια, δεν έχει υπάρξει κάποια ψυχολογική μελέτη που να εξηγεί γιατί και πότε οι άνθρωποι χαρακτηρίζουν μια συμπεριφορά ως τέτοια», λέει στη Huffington Post US ο Balázs Aczél, καθηγητής ψυχολογίας στο Eotvos Lorand University της Βουδαπέστης και συν-συγγραφέας της εν λόγω έρευνας.

Ο Aczél και οι συνεργάτες του συγκέντρωσαν 180 ειδησεογραφικά κείμενα από site, blog, κοινωνικά δίκτυα και εφημερίδες τα οποία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «ηλίθια». Έπειτα παρουσίασαν τα κείμενα σε 154 ενήλικες, στους οποίους ζητήθηκε να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο για την κάθε ιστορία.

Οι συμμετέχοντες απάντησαν κατά πόσο έβρισκαν ηλίθιο το ύφος των κειμένων, σε μια κλίμακα από 1 έως 10.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν πως παρά τον αμφιλεγόμενο ορισμό του χαρακτηρισμού «ηλίθιο», το 90% των συμμετεχόντων συμφώνησε σχετικά με το ποια από τα κείμενα ήταν ηλίθια και ποια όχι. Επίσης, οι ερευνητές παρατήρησαν πως υπάρχουν τρία διαφορετικά είδη συμπεριφοράς, τα οποία συχνά εκλαμβάνονται ως ηλίθια από τον κόσμο.

«Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έδειξε πως οι άνθρωποι θεωρούν μια συμπεριφορά ηλίθια σε τρεις διαφορετικές κατηγορίες: Όταν παρατηρούν 1) παραβίαση της διατήρησης της ισορροπίας μεταξύ εμπιστοσύνης και ικανότητας, 2) αδυναμία στο να δώσεις προσοχή και 3) έλλειψη ελέγχου», λέει ο Aczél.

Ακολουθούν τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτών των κατηγοριών.

1. Υπερβολική αυτοπεποίθηση

Ο Aczél το περιγράφει ως «πεπεισμένη άγνοια» ή όταν κάποιος έχει υπερβολική αυτοπεποίθηση σχετικά με τις ικανότητές του σε κάτι. Όταν, για παράδειγμα, ένας οδηγός αρνείται να ζητήσει οδηγίες και καταλήγει να χάνεται.

«Αυτό που μαθαίνουμε από αυτή την κατηγορία, είναι πως δεν χρειάζεται να έχεις χαμηλό IQ για να σε θεωρήσει κάποιος ηλίθιο. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να μην αντιλαμβάνεσαι σωστά τις ικανότητές σου», λέει ο Aczél.

2. Έλλειψη ελέγχου

Η έλλειψη θέλησης ή ελέγχου παρατηρείται όταν, για παράδειγμα, ένας φίλος σου που προσπαθεί να κάνει δίαιτα αγοράζει ένα πακέτο μπισκότα σοκολάτας στο σούπερ μάρκετ «σε περίπτωση που χρειαστούν».

3. Αφηρημάδα

Ένα παράδειγμα αφηρημένης συμπεριφοράς είναι όταν κάποιος αγοράζει ένα αυτοκίνητο αλλά δεν ξέρει πώς κάποια στιγμή πρέπει να αλλάξει τα λάδια, με αποτέλεσμα το αμάξι να «τον αφήσει» στη μέση του δρόμου.

Οι ερευνητές τονίζουν πως χρειάζεται περισσότερη έρευνα ώστε να καθορίσουν το κατά πόσο τα πορίσματά τους επηρεάζονται από τις διαφορετικές κουλτούρες και τις κοινές παραδόσεις.

Μέχρι στιγμής πάντως «τα συγκεκριμένα αποτελέσματα μας φέρνουν πιο κοντά στην κατανόηση των ορθολογιστικών κανόνων που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να παρακολουθήσουν και να αξιολογήσουν μια συμπεριφορά», καταλήγει η έρευνα.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο τεύχος Νοεμβρίου-Δεκεμβρίου 2015 του περιοδικού Intelligence.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στην αμερικάνικη έκδοση της Huffington Post.