Με μια πρόταση της Κομισιόν για αλλαγές στον τρόπο φύλαξης των συνόρων της ΕΕ (και αντιδράσεις για θέματα εθνικής κυριαρχίας), παράπονα για τον τρόπο χειρισμού του προσφυγικού από την Τουρκία αλλά και πολλά ακόμη ανοικτά θέματα που σημαίνει ότι η κρίση δεν μειώνεται, διεξάγεται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες η τελευταία Σύνοδος Κορυφής του έτους.
Το προσφυγικό και το δημοψήφισμα στη Βρετανία είναι τα βασικά θέματα στην ατζέντα, αλλά αυτό που θα τραβήξει τα βλέμματα θα είναι το προσφυγικό. Πάνω στο θέμα αναμένεται ένας απολογισμό της προσφυγικής κρίσης, προκειμένου να διαπιστώσουν αν οι αποφάσεις που ελήφθησαν υλοποιούνται. Κάτι που δεν φαίνεται ότι ισχύει (δεδομένου του μεγέθους του προβλήματος και των εξαιρετικά αισιόδοξων στόχων που έχουν τεθεί).
Αφενός προβληματίζει το γεγονός ότι μπορεί η απόφαση να αφορά τη μετεγκατάσταση 66.000 προσφύγων από την Ελλάδα μέσα στην επόμενη διετία, αλλά μέχρι τώρα ο αριθμός δεν ξεπερνά τους 200. Από την άλλη εκφράζονται αντιδράσεις για την καθυστέρηση της Ελλάδας και της Ιταλίας στην κατασκευή των κέντρων καταγραφής και ταυτοποίησης των προσφύγων (hotspots).
Βαρύ κλίμα για την Τουρκία
Έντονη είναι και η κριτική σε βάρος της Τουρκίας για τα φτωχά αποτελέσματα που έχει φέρει στο θέμα της μείωσης των προσφυγικών ροών, παρά τα πλούσια ανταλλάγματα που δίνει η ΕΕ (3 δισ. ευρω, κατάργηση βίζας και επιτάχυνση της ενταξιακής της πορείας).
Σύμφωνα με έκθεση της Λουξεμβουργιανής Προεδρίας της ΕΕ που παρουσιάζεται σήμερα, Πέμπτη στη Σύνοδο Κορυφής, «ελάχιστη» είναι η μείωση των μεταναστευτικών ροών από τα τουρκικά παράλια προς τα ελληνικά νησιά, παρά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας της 29ης Νοεμβρίου σε ένα «Κοινό Σχέδιο Δράσης» για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης.
Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι το Δεκέμβριο εξακολουθούν να φθάνουν στα ελληνικά νησιά περί τους 4.000 μετανάστες ημερησίως, έναντι 5.000-6.000 το Νοέμβριο. Πάντως οι ηγέτες 11 χωρών προσκάλεσαν σήμερα στις Βρυξέλλες τον Τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, προκειμένου να συζητήσουν μαζί του την πορεία υλοποίησης του σχεδίου δράσης.
Κενό γράμμα και η μετεγκατάσταση
Σχετικά με την εφαρμογή των προγραμμάτων μετεγκατάστασης, η έκθεση επισημαίνει ότι παραμένει σε «μη ικανοποιητικά επίπεδα».
Σημειώνεται ότι μόλις 184 αιτούντες άσυλο μετεγκαταστάθηκαν από την Ιταλία και την Ελλάδα ως τις 16 Δεκεμβρίου, ενώ ο στόχος είναι να πραγματοποιηθούν 160.000 μετεγκαταστάσεις.
Όσον αφορά τα hotspots, η έκθεση αναφέρει ότι μόνο δύο είναι λειτουργικά (ένα στη Λέσβο και ένα στη Λαμπεντούζα της Ιταλίας) από το σύνολο των 11 που θα έπρεπε ήδη να λειτουργούν.
Έλεγχος συνόρων ΕΕ
Παράλληλα με ενδιαφέρον αναμένονται οι αντιδράσεις των ηγετών σχετικά με την πρόταση της Κομισιόν για σύσταση ευρωπαϊκού σώματος συνοριοφυλάκων και ακτοφυλάκων, το οποίο θα μπορεί να επεμβαίνει στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων των χωρών της ζώνης του Σένγκεν, ακόμη και χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του ενδιαφερόμενου κράτους.
Πολλές είναι οι χώρες που δηλώνουν απόλυτα σύμφωνες, όπως η Γερμανία και η Γαλλία (άλλωστε, προσερχόμενος στη Σύνοδο ο Φρανσουά Ολάντ δήλωσε «απόλυτα σύμφωνος» με την πρόταση της Κομισιόν, ενώ παράλληλα τόνισε ότι οι χώρες της ΕΕ πρέπει να τηρήσουν τη δέσμευσή τους για την μετεγκατάσταση των προσφύγων από τα κράτη-μέλη που δέχονται μεταναστευτικές πιέσεις).
Ωστόσο, αντιρρήσεις έχουν εκφράσει κυρίως τα κράτη με εξωτερικά σύνορα (όπως και η Ελλάδα) που εγείρουν θέμα εθνικής κυριαρχίας.
Την επιθυμία του να καταλήξει η σημερινή Σύνοδος Κορυφής σε μια «συμφωνία επί της αρχής» αναφορικά με τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Ακτοφυλακή και Συνοριοφυλακή, εξέφρασε προσερχόμενος στο κτίριο του Συμβουλίου, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. «Είμαι της άποψης ότι θα ήταν φρόνιμο η Σύνοδος Κορυφής να πει “ναι” επί της αρχής στις προτάσεις της Κομισιόν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο κ. Γιούνκερ συμμετείχε επίσης στη συνάντηση που έγινε νωρίτερα ανάμεσα στον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου και τους ηγέτες της ΕΕ που επιθυμούν να προχωρήσουν με το εθελοντικό σχέδιο επανεγκατάστασης προσφύγων από την Τουρκία, το οποίο έχει προτείνει η Επιτροπή.
Επανεγκατάσταση προσφύγων κατευθείαν από την Τουρκία ζητά ο Τσίπρας
Την ανάγκη στενότερης συνεργασίας με την Τουρκία για να μειωθούν οι μεταναστευτικές ροές, υπογράμμισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες σήμερα Πέμπτη, επισημαίνοντας παράλληλα ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντική πρόοδο στην προετοιμασία των κέντρων υποδοχής (hotspots).
Ο Αλέξης Τσίπρας, κατά τη μίνι Σύνοδο που έγινε για το προσφυγικό, ζήτησε μόνιμο μηχανισμό επανεγκατάστασης των προσφύγων στην ΕΕ «κατευθείαν από την Τουρκία».
Στη «μίνι Σύνοδο» συμμετείχαν 10+1 χώρες (Αυστρία, Γερμανία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Γαλλία, Σουηδία, Φιλανδία, Ολλανδία, Σλοβενία, Ελλάδα + Τουρκία) και σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέδειξε τα εξής:
- Την ανάγκη εφαρμογής της Διμερούς Συμφωνίας Επανεισδοχής για την επιστροφή μη προσφύγων (π.χ. από Πακιστάν, Ιράν, Μαρόκο) στην Τουρκία.
- Την σημασία καθιέρωσης μόνιμου μηχανισμού επανεγκατάστασης στην Ε.Ε. κατευθείαν από την Τουρκία για τους πρόσφυγες.
Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, οι παρευρισκόμενοι συμφώνησαν ότι τα ανωτέρω ζητήματα είναι ιδιαίτερα σημαντικά, προσθέτοντας ότι πρέπει να εξεταστούν άμεσα στο πλαίσιο Ομάδας Εργασίας που θα συσταθεί. Παράλληλα απέδωσαν ιδιαίτερη σημασία στη συνεργασία Ελλάδας-Τουρκίας για το Προσφυγικό στο πλαίσιο και της σχετικής διυπουργικής ομάδας εργασίας.
Ακόμη, στο πλαίσιο της διμερούς με τον Αχμέτ Νταβούτογλου:
- Συζητήθηκε πρόγραμμα διμερών συναντήσεων (που θα πραγματοποιηθούν σε υπουργικό και υπηρεσιακό επίπεδο) κατά επόμενη περίοδο.
- Συμφωνήθηκε η πραγματοποίηση Συνόδου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, εντός του Φεβρουαρίου.
- Συμφωνήθηκε η ανάπτυξη τριμερούς συνεργασίας με τη Βουλγαρία, στους τομείς της ενέργειας, διαχείριση υδάτων και μεταφορών/συγκοινωνιών (ενδεχόμενη Σύνοδος το Μάρτιο).
Σε ό,τι αφορά στο Brexit ο πρωθυπουργός τόνισε ότι στη Σύνοδο Κορυφής θα συζητηθεί υπογραμμίζοντας χαρακτηριστικά ότι δεν είναι ώρα για έξοδο από την Ευρώπη, αλλά για περισσότερη συνεργασία.
To Brexit or not to Brexit?
Επίσης γίνεται και μια πρώτη προσπάθεια προσέγγισης όσων ζητά η Βρετανία για την παραμονή της στην ΕΕ.
Ο Ντέιβιντ Κάμερον θέτει για πρώτη φορά επίσημα, όπως αναφέρει η Deutsche Welle, στους ομολόγους του τέσσερα προαπαιτούμενα προκειμένου ο ίδιος να ηγηθεί της εκστρατείας για την παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ στο δημοψήφισμα το οποίο αναμένεται να διεξαχθεί μέχρι τον Ιούλιο του 2016. Αυτά είναι: η ανταγωνιστικότητα και η διασφάλιση του χρηματοπιστωτικού στάτους του Λονδίνου, μεγαλύτερες νομοθετικές δικαιοδοσίες στα εθνικά κοινοβούλια, ισότιμη μεταχείριση των χωρών εκτός Ευρωζώνης στη λήψη αποφάσεων που έχουν οικονομικές επιπτώσεις και στις ίδιες και τον περιορισμό της εσωτερικής μετανάστευσης εντός της ΕΕ.
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν πηγές από τις Βρυξέλλες, απόψε γίνεται μόνο μια πρώτη πολιτική συζήτηση, χωρίς αποφάσεις.
