Αισιοδοξία όσον αφορά στις εξελίξεις προς την κατεύθυνση της επίλυσης του Κυπριακού χαρακτηρίζει δημοσίευμα των Financial Times, με τίτλο «Cyprus: Crossing the divide» (Κύπρος: Διαβαίνοντας το χάσμα).
«Τώρα, μετά από πάνω από μισό αιώνα κατά τον οποίον Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι έχουν ζήσει σε σχεδόν απόλυτο διαχωρισμό...ένα διαφορετικό πνεύμα βρίσκεται στον αέρα» σημειώνεται, με αφορμή τις εξελίξεις των τελευταίων οκτώ μηνών. Όπως σημειώνεται, αξιωματούχοι τόσο από την Ε.Ε., τις ΗΠΑ και τον ΟΗΕ, όσο και τοπικοί πολιτικοί ηγέτες δείχνουν συγκρατημένη αισιοδοξία.
«Πρόκειται για την πιο σοβαρή προσπάθεια μέχρι τώρα, δεδομένης της προόδου που έχει επιτευχθεί» εκτιμά ο Ιωάννης Κασουλίδης, ΥΠΕΞ της Κύπρου. «Πολλοί με ρωτούν, “πόσους μήνες χρειάζεστε;”. Η απάντησή μου είναι ότι υπάρχουν συγκεκριμένα ακανθώδη ζητήματα. Εάν επιλυθούν, είμαστε πολύ κοντά. Εάν όχι, δεν είμαστε τόσο κοντά».
Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, δεν υπάρχουν επίσημες προθεσμίες όσον αφορά στις συνομιλίες, αλλά τόσο ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, όσο και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Μουσταφά Ακιντσί, επιθυμούν να διατηρηθεί το «momentum» που αναπτύχθηκε από τον περασμένο Μάιο, μόλις δύο εβδομάδες μετά την εκλογή Ακιντσί. Οι δύο ηγέτες, που έχουν ήδη συναντηθεί 20 φορές, θα επιθυμούσαν να ολοκληρώσουν τις διαπραγματεύσεις κατά τα τέλη του Μαρτίου, όπως σημειώνεται- ενώ συμπληρώνεται πως έχουν κάνει την περισσότερη πρόοδο πάνω στο ζήτημα του διαμοιρασμού ισχύος σε ένα μελλοντικό, αποκεντρωμένο κυπριακό κράτος, στη φύση των θεσμών που αφορούν στη Δικαιοσύνη και τη νομοθεσία και στην πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων.
«Υπάρχει επίσης μία ευρεία, αν και ατελής κατανόηση σχετικά με την επίλυση περιουσιακών διαφορών μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων που έχασαν σπίτια και εδάφη μετά τον τουρκικό «Αττίλα» του 1974. Άλλα ζητήματα, όπως ανταλλαγές εδαφών, εγγυήσεις ασφαλείας και η απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων, θα εξεταστούν στα τελικά στάδια των συνομιλιών.
Όπως υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα των Financial Times, μια συμφωνία θα αποτελούσε μια στιγμή ελπίδας σε μια περιοχή η οποία μαστίζεται από βία μεταξύ διαφορετικών εθνοτήτων, πολιτικές διαμάχες, θρησκευτικό εξτρεμισμό και κοινωνική αναταραχή σε Αίγυπτο, Ισραήλ, Λίβανο, Συρία και Τουρκία. «Πέρα από μια επίδειξη/ απόδειξη ότι το πολιτικό θάρρος και η επιμελής διπλωματία μπορούν να αποδώσουν καρπούς σε, εκ πρώτη όψεως, εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, θα μπορούσε να στείλει μήνυμα, από ένα νησί μοιρασμένο μεταξύ του Χριστιανισμού και του Ισλάμ από τον 16ο αιώνα, ότι καμιά διαμάχη δεν χρειάζεται να είναι μόνιμη» σημειώνεται στο δημοσίευμα. «Σε περίπτωση επίλυσης, η Κύπρος θα ήταν μοντέλο συνύπαρξης μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών» έχει εκτιμήσει άλλωστε ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης.
Παράλληλα, σημειώνεται ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία φαίνεται να βλέπει θετικά μια συμφωνία, και, μετά τα οικονομικά προβλήματα του 2013, πολλοί Ελληνοκύπριοι φαίνονται να είναι πιο «ανοικτοί» όσον αφορά στην οικονομική διάσταση της επανένωσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε ανεξάρτητη μελέτη του 2014, με τίτλο «The Cyprus Peace Dividend», υπολογίζεται πως μετά από μια συμφωνία το ΑΕΠ όλου του νησιού θα αυξανόταν στα 45 δισ. Ευρώ μέχρι το 2035, από τα 20 δισ. το 2012. Επίσης, γίνεται αναφορά στο «δίκοπο μαχαίρι» των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στα ύδατα νότια της Κύπρου, ωστόσο, όπως σημειώνεται, με την ανακάλυψη μεγάλων κοιτασμάτων στην αιγυπτιακή και την ισραηλινή ζώνη της Μεσογείου, το λογικό είναι η εκμετάλλευση όλων των κοιτασμάτων υπό μια περιφερειακή «ομπρέλα».
Τουρκία: Ο «δύσκολος» παράγων
Ωστόσο, ο πλέον απρόβλεπτος/ δύσκολος παράγων στην όλη «εξίσωση» είναι η Τουρκία, και ειδικότερα ο πρόεδρός της Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Το βασικό ερώτημα είναι εάν ο Ερντογάν, αντιμέτωπος με σειρά ζητημάτων εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής (από την κρίση στη Συρία και το Ιράκ μέχρι τις σχέσεις με τη Ρωσία και την αναζωπύρωση της αντιπαράθεσης με το ΡΚΚ), θα κρίνει ότι είναι στο συμφέρον της Τουρκίας να εξασφαλιστεί η ειρήνη σε μια πτέρυγα, μέσω συμφωνίας για την Κύπρο. Αυτό, σημειώνεται, θα του έδινε «πόντους» με τις ΗΠΑ και την Ε.Ε., ενώ θα απαλλασσόταν και από το κόστος της διατήρησης στρατευμάτων στην Κύπρο. «Γενικά μιλώντας, ο Ερντογάν έχει υιοθετήσει μια στάση “hands-off” απέναντι στις συνομιλίες, αλλά δεν έχει πει τίποτα περί απόσυρσης των Τούρκων στρατιωτικών από τη βόρεια Κύπρο- ένα βήμα το οποίο, στα μάτια των Ελληνοκυπρίων, είναι αδιαπραγμάτευτο στοιχείο οποιασδήποτε συμφωνίας. Ο Ακιντσί διαμαρτυρήθηκε πέρυσι ότι η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι θα έπρεπε να έχουν μια “σχέση αδελφού και αδελφής, όχι πατρίδας και του παιδιού της”. Πρόκειται για μια υπενθύμιση ότι ο τελικός λόγος σε μια συμφωνία μπορεί να είναι περισσότερο της Τουρκίας παρά των Τουρκοκυπρίων».