Ενόψει της Συνόδου Κορυφής της προσεχούς εβδομάδας, η Κομισιόν υποβάλλει έκθεση σχετικά με την υλοποίηση των δράσεων προτεραιότητας στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης για τη μετανάστευση και επισημαίνει τους βασικούς τομείς στους οποίους πρέπει να αναληφθεί άμεση δράση ώστε να ανακτηθεί ο έλεγχος της κατάστασης.
Ο επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, δήλωσε σχετικά: «Παρόλο που ο αριθμός των μεταναστών που φθάνουν στην Ευρώπη παραμένει υψηλός, πρέπει να επιταχύνουμε την υλοποίηση της συμφωνηθείσας ευρωπαϊκής απάντησης που επιδιώκει τη χρυσή τομή μεταξύ ανάληψης ευθύνης και αλληλεγγύης. Πρέπει να καταστεί σαφές στα άτομα που φθάνουν στην Ένωση ότι αν χρειάζονται προστασία θα την έχουν, αλλά δεν θα αποφασίζουν οι ίδιοι σε ποια χώρα· και εάν δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για προστασία, θα επιστρέφουν. Για την καλύτερη διαχείριση της ροής των μεταναστών και την ασφάλεια των ευρωπαϊκών συνόρων, όλα τα κράτη μέλη πρέπει να τηρούν τις δεσμεύσεις τους, να εφαρμόζουν αυστηρά τους ευρωπαϊκούς κανόνες για το άσυλο και τον έλεγχο των συνόρων και να παρέχουν την αναγκαία στήριξη στα κράτη μέλη που είναι περισσότερο εκτεθειμένα»
Ο Φρανς Τίμερμανς, πρώτος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε σχετικά: «Το δεύτερο εξάμηνο του 2015, πρωτοφανής αριθμός ατόμων εισήλθε παράτυπα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα άτομα που χρειάζονται προστασία πρέπει να υποβάλουν αίτηση ασύλου στην πρώτη χώρα εισόδου τους στην Ένωση. Αν κριθεί αναγκαίο, μπορούν να μετεγκατασταθούν σε άλλα κράτη μέλη προκειμένου να επιτευχθεί πιο δίκαιη κατανομή. Αλλά όσοι δεν ζητούν άσυλο ή δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση ασύλου, πρέπει γρήγορα και αποτελεσματικά να ταυτοποιούνται και να δρομολογείται η επιστροφή τους. Η πλέον επείγουσα προτεραιότητα σήμερα είναι η επιστροφή στην εύτακτη διαχείριση των ροών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη παρέχοντας μια συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση, μεταξύ άλλων και όσον αφορά την ουσιαστική οικονομική και πρακτική στήριξη».
Τον Δεκέμβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε έκθεση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την εκτέλεση των αποφάσεων που έλαβαν τα κράτη μέλη, στην οποία διαπιστώνεται ότι η υλοποίηση υπήρξε πολύ αργή. Δύο μήνες αργότερα,σε αρκετά θέματα έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος. Για παράδειγμα, έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά το ποσοστό λήψης δακτυλικών αποτυπωμάτων, που είναι ουσιαστική συνιστώσα της ορθής διαχείρισης του συστήματος ασύλου. Το ποσοστό των μεταναστών των οποίων τα δακτυλικά αποτυπώματα περιέχονται στη βάση δεδομένων Eurodac αυξήθηκε στην Ελλάδα από 8% τον Σεπτέμβριο του 2015 σε 78% τον Ιανουάριο του 2016, και στην Ιταλία από 36% σε 87% κατά την ίδια περίοδο. Πάντως, πολλές προθεσμίες δεν έχουν τηρηθεί και η υλοποίηση πολλών δεσμεύσεων παραμένει αργή.