Η επίτευξη συμφωνίας περί «παύσης εχθροπραξιών» στη Συρία σίγουρα αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς την κατεύθυνση του τερματισμού του πολέμου που μαίνεται εδώ και χρόνια στην πολύπαθη χώρα της Μέσης Ανατολής, ωστόσο πολλοί είναι αυτοί που προειδοποιούν ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει πάρα πολλή αισιοδοξία: Οι ρωσικές αεροπορικές επιδρομές συνεχίζονται κανονικά, υποστηρίζοντας τις επιχειρήσεις των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων – η παύση των οποίων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συριακή αντιπολίτευση. Από πλευράς του, ο πρόεδρος Άσαντ ξεκαθάρισε ότι θα συνεχίσει τη «μάχη κατά της τρομοκρατίας», τονίζοντας ότι θα ανακτήσει ολόκληρη τη χώρα, ενώ αρχίζει να διαφαίνεται αρκετά πιθανό το ενδεχόμενο μιας τουρκικής και σαουδαραβικής στρατιωτικής επέμβασης στον συριακό εμφύλιο.
Βασικός παράγοντας ο οποίος καθορίζει τη στάση του προέδρου της χώρας και της συριακής κυβέρνησης εν γένει είναι το ότι (παρά τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ για το αντίθετο) ότι μια στρατιωτική νίκη επί των εχθρών του είναι δυνατή. Πέραν της έντασης των επιχειρήσεων κατά των δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης, σημαντική πρόοδος επιτυγχάνεται και εναντίον του Ισλαμικού Κράτους (ISIS/ Daesh), καθώς, όπως αναφέρθηκε από το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το Σάββατο, ο συριακός στρατός είναι σε θέση να χτυπήσει τη Ράκα, ισχυρό προπύργιο του Ισλαμικού Κράτους, ενώ τα ρωσικά αεροσκάφη συνεχίζουν τα πλήγματα εναντίον πόλεων υπό τον έλεγχο αντικαθεστωτικών δυνάμεων στο Χαλέπι.
Μια προέλαση στη Ράκα θα δημιουργούσε ισχυρό προγεφύρωμα της κυβέρνησης στην επαρχία για πρώτη φορά από το 2014, και ενδεχομένως να έχει στόχο την εξαφάνιση ενός πιθανού προσχήματος για επέμβαση των Σαουδαράβων και των Τούρκων στη Συρία, με στόχο την ήττα των τζιχαντιστών. Στο βόρειο Χαλέπι, ο συριακός στρατός ανακοίνωσε ότι έχει θέσει υπό τον έλεγχό του περισσότερα εδάφη, με την υποστήριξη μαχητών από τη Χεζμπολά και το Ιράν.
Το ISIS υπό πίεση
Γενικότερα, το Ισλαμικό Κράτος δείχνει να βρίσκεται υπό αυξημένη πίεση, καθώς, πέραν της επίθεσης του συριακού στρατού και των ρωσικών βομβαρδισμών, πλήττεται και από αεροπορικές επιδρομές συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Παράλληλα, αντιμετωπίζει στο έδαφος και τις κουρδικές δυνάμεις, που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Η κατάσταση δεν είναι και πολύ καλύτερη στο Ιράκ, όπου ο ιρακινός στρατός σημειώνει επίσης πρόοδο, ειδικά μετά την ανακατάληψη του Ραμάντι.
Σύμφωνα με αναφορές Αμερικανών αξιωματούχων στις αρχές του Ιανουαρίου, θεωρείται ότι το ISIS έχει χάσει το 40% των εκτάσεων που ήλεγχε στο Ιράκ και το 20% αυτών στη Συρία. Τους τελευταίους μήνες έχει επιδιωχθεί μετ'επιτάσεως η αποκοπή των «αρτηριών» χρηματοδότησής του, μέσω στόχευσης των δραστηριοτήτων λαθρεμπορίου πετρελαίου στις οποίες επιδίδεται και αποτελούν βασική πηγή εσόδων.
Φυσικά, το Ισλαμικό Κράτος δεν δείχνει να καταθέτει τα όπλα: Αναφορές κάνουν λόγο για αύξηση των επιθέσεων στην περιοχή της Ντέιρ αλ Ζορ στη Συρία και στη Χαντίθα στο Ιράκ, καθώς και για αντεπιθέσεις στο Ραμάντι- ωστόσο, ο συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ είχε ανακοινώσει σχετικά ότι στο Ιράκ οι τζιχαντιστές δεν έχουν κερδίσει έδαφος από τον Μάιο. Εκτιμήσεις του ινστιτούτου Brookings κάνουν λόγο για απώλεια του 25% του συνόλου του εδάφους του στη Συρία και το Ιράκ και χιλιάδων μαχητών μέσα στο χρονικό διάστημα από την έναρξη των επιδρομών του συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ μέχρι σήμερα. Ωστόσο, συνεχίζουν να καταβάλλονται προσπάθειες για τη δημιουργία κρατικών δομών.
«Κράτος»
Σε ανάλυση του Άαρον Ζέλιν, (Washington Institute for Near East Policy) για το Brookings, αναφέρεται πως παρατηρούνται κάποιες τάσεις όσον αφορά στις προσπάθειες επέκτασης και εδραίωσης του ISIS: Το ISIS φαίνεται να συστηματοποιεί, να θέτει βάσεις γραφειοκρατίας και να επισημοποιεί τις δομές του υπό τη μορφή «βιλαετιών», σε ένα σύστημα που μπορεί να εφαρμοστεί στο Ιράκ και στη Συρία όσο και σε άλλες περιοχές. Κατά τον Ζέλιν, οι προσπάθειες του ISIS για δημιουργία κράτους χωρίζονται σε δύο επίπεδα: Ένα όταν μια περιοχή είναι υπό μερικό έλεγχο (ή πριν τεθεί υπό έλεγχο) και μία όταν έχει τεθεί υπό πλήρη έλεγχο.
Φάση 1
Η πρώτη φάση περιλαμβάνει τη δημιουργία ανεξάρτητων πυρήνων μαχητών, διείσδυση σε άλλες οργανώσεις, δημιουργία γκρουπ - «βιτρινών», δημιουργία στρατοπέδων εκπαίδευσης, διεξαγωγή ασύμμετρου πολέμου, προσέγγιση του ντόπιου πληθυσμού και των νεαρότερων ηλικιών, συναντήσεις με επιφανείς πολίτες κ.α. Σε πιο «αυστηρό» επίπεδο, θέτονται βάσεις για απαγόρευση και καταστροφή αλκοόλ, καπνικών προϊόντων, ναών και μνημείων ιστορικής σημασίας, ελέγχους όσον αφορά στην τήρηση /διεξαγωγή θρησκευτικών δραστηριοτήτων, εμφάνιση φόρων και διαμεσολάβηση μεταξύ αντιπάλων παρατάξεων, παράλληλα με μέριμνα για τρόφιμα, φάρμακα και κοινωνικές υπηρεσίες στην περιοχή γενικότερα.
Φάση 2
Στη δεύτερη φάση (πλήρης έλεγχος περιοχής), επιδιώκεται ο εντοπισμός εχθρών και η παγίδευση/ εξουδετέρωσή τους, η κατάπνιξη πιθανών εστιών εξέγερσης και ο έλεγχος της πληροφορίας. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, οι επιχειρήσεις παραπέμπουν πιο πολύ σε τακτικό στρατό, με βαρύτερο οπλισμό, μεγαλύτερης κλίμακας επιχειρήσεις, μεγαλύτερους αριθμούς, χρήση τεθωρακισμένων κ.α. Όσον αφορά στη διάδοση του μηνύματός του, η προβολή της προπαγάνδας γίνεται πιο ευθέως, εμφανώς και συστηματικά, ενώ και η «επιβολή νόμου» είναι αυστηρότερη, με βασανιστήρια, εκτελέσεις (αποκεφαλισμούς, ακρωτηριασμούς, σταυρώσεις κ.α), παραδειγματισμούς κ.ο.κ. Σε επίπεδο διακυβέρνησης, επιδιώκεται η συνεχής προβολή των συμβόλων του ISIS (σημαίες, πινακίδες κλπ), τα δημόσια έργα (με έμφαση στους δρόμους, την επισκευή γραμμών ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνιών κλπ) και γενικότερα παρατηρείται μια προσπάθεια «επανεκκίνησης».