Ο Kurt Cobain ήταν διάσημος για περίπου 30 μήνες από τη ζωή του. Θα μπορούσε να είναι ότι ο Mozart για την κλασική μουσική ή ο Robert Johnson για τη τζαζ. Τον ξέρουμε ως πεθαμένο για πολύ περισσότερο καιρό από όσο τον ξέραμε ζωντανό και ίσως ο μύθος-Cobain να πλησιάζει στο να «καταπιεί» τον άνθρωπο-Cobain -αν αυτό δεν έχει συμβεί ήδη.
Ως ιδρυτικό μέλος, στιχουργός και τραγουδιστής των Nirvana, ο Cobain κυκλοφόρησε μόνο τρία άλμπουμ. Κατάφερε όμως να γίνει ο απόλυτος ήρωας του κινήματος του grunge και της γενικότερης εναλλακτικής «έκρηξης» που πραγματοποιήθηκε στη μουσική τη δεκαετία του '90 και να αποτελέσει την τέλεια ενσάρκωση της κυνικής, αλλοτριωμένης και μη χειραφετημένης Generation X.
Ο θάνατός του στις 5 Απριλίου του 1994 σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής. Σχεδόν 22 χρόνια μετά, αυτό που νιώθουμε είναι κάτι περισσότερο από απλή νοσταλγία. Δεν μας λείπει απλά αλλά έχουμε μια απροσδιόριστη ανάγκη να ανακαλύψουμε ποιοι έχουμε γίνει εμείς με την πάροδο του χρόνου, από τη μέρα που εκείνος έγινε μάρτυρας στο βωμό της απογοήτευσης -από τους ανθρώπους, από τον κόσμο, από τα πάντα.
Ο Cobain πέθανε όπως έζησε, μέσα σε ένα αιματηρό και κάπως ανησυχητικό συνονθύλευμα αγωνίας και αντιφατικών λεπτομερειών. Όποια θεωρία συνωμοσίας και αν έχουμε διαβάσει γύρω από τα γεγονότα που οδήγησαν στον θάνατό του, όλοι περίμεναν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, πως ο Cobain θα είχε ένα πρόωρο τέλος. Ανακαλώντας τις ημέρες που προηγήθηκαν της αυτοκτονίας του φίλου του, ο Dave Grohl, το τρίτο μέλος των Nirvana και μετέπειτα frontman των Foo Fighters, είχε πει πως «Μερικές φορές απλά δεν μπορείς να σώσεις κάποιον από τον εαυτό του... Κατά κάποιο τρόπο απλά αρχίζεις να προετοιμάζεσαι συναισθηματικά για τη μέρα που (η αυτοκτονία του) θα γίνει πραγματικότητα». Αλλά και όλοι όσοι ήξεραν τον Cobain, ήταν σίγουροι για αυτό. Στα 27 του ήταν μια τραγωδία που απλά περίμενε να συμβεί.
Παρόλα αυτά, η ιστορία του Cobain είναι πολλά περισσότερα από μια ακόμα τραγωδία. Είναι ένας από τους τελευταίους πραγματικούς ροκ σταρ (αν όχι ο τελευταίος), το τελευταίο έμβλημα μιας ολόκληρης γενιάς που κατάφερε να περάσει ένα ουσιαστικό πολιτιστικό μήνυμα πριν η μουσική θρυμματιστεί σε χιλιάδες μέσα ενημέρωσης, εκατομμύρια superstars του λεπτού και δισεκατομμύρια κλικ στο YouTube. Παρεμπιπτόντως, το θρυλικό πλέον «Smells Like Teen Spirit» έχει περίπου 360εκ. hits στο YouTube, την ίδια στιγμή που το «What Do You Mean» του Justin Bieber έχει περίπου 860εκ. Αυτό για να έχουμε μια μικρή, συγκριτική εικόνα της εποχής του Cobain με τη σημερινή.
Ο Cobain ήταν το τελευταίο είδωλο που αντιπροσώπευσε μια χρονική περίοδο στην μουσική ιστορία, τόσο με το καλλιτεχνικό του έργο όσο και με τον τρόπο που ενσάρκωνε αυτή την αναπόφευκτη αίσθηση πως όλοι μας, αργά ή γρήγορα, θα πάμε στην κόλαση. Σίγουρα δεν ήταν ένα αισιόδοξο μήνυμα αυτό που ήθελε να περάσει. Για όλους τους έφηβους όμως που ένιωθαν κάπου βαθιά μέσα τους πως ο κόσμος δεν ήταν τόσο ειδυλλιακά πλασμένος όπως τους τον παρουσίαζαν και πως οι κυβερνήσεις δεν ήθελαν απαραίτητα το καλό τους και πως οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν είχαν πάντα (ποτέ) ηθικούς φραγμούς, ο Cobain ήταν αυτός που τους έκανε να νιώθουν πως δεν είναι μόνοι τους.
Επίσης, ο Cobain ήταν από τους πρώτους καλλιτέχνες που πήραν ανοιχτά θέση απέναντι στην ομοφοβία, το σεξισμό, το ρατσισμό, την κουλτούρα του βιασμού και τη βία ενάντια στις γυναίκες, θέματα-ταμπού για εκείνη την εποχή. Το να θυμόμαστε τον Cobain ως έναν «καταραμένο» καλλιτέχνη που πάλευε με μια διασημότητα που δεν μπορούσε να διαχειριστεί, επισκιάζει τον πραγματικό λόγο για τον οποίο έγινε «Ο Εκλεκτός» μιας ολόκληρης γενιάς και τον λόγο που ενέπνευσε αρκετές ακόμα στο μέλλον.
Οι αρχές της δεκαετίας του '90 δεν ήταν απλά η «Χρυσή Εποχή» της ροκ μουσικής. Ήταν επίσης μια περίοδος που, κοιτάζοντάς την σήμερα από απόσταση, διαπιστώνουμε πως ήταν αμετανόητα προοδευτική με έναν αναζωογονητικό τρόπο. Κανείς δεν περίμενε την κοινωνική οπισθοδρόμηση που θα ακολουθούσε λίγα χρόνια μετά, ένα φαινόμενο που βιώνουμε μέχρι και σήμερα σε μια εποχή που έχει γίνει γνωστή ως η «εποχή του τρόμου».
Και ο Cobain, σε αντίθεση με την κοινή γνώμη, δεν ήταν ένας απρόθυμος ηγέτης αυτού του κοινωνικού κλίματος. Είχε ευκρινή και ισχυρή άποψη. Έπαιρνε σοβαρά το θέμα των εκλογών. Κάποιες σημειώσεις του από το 1992 που συμπεριλήφθηκαν στη συλλογή «Incesticide» συνοψίζουν αρκετά καλά το πώς σκεφτόταν: «Σε αυτό το σημείο θέλω να ζητήσω κάτι από τους φαν μας. Αν κάποιος από εσάς, με οποιονδήποτε τρόπο, μισεί τους ομοφυλόφιλους, τους ανθρώπους διαφορετικού χρώματος ή τις γυναίκες, σας παρακαλώ κάντε μας μια χάρη -αφήστε μας ήσυχους. Μην έρχεστε στις συναυλίες μας και μην αγοράζετε τους δίσκους μας».
Πέρα από την πολιτικοποιημένη στάση του, ο Cobain χρησιμοποίησε την ξαφνική άνοδό του στη διασημότητα για να βοηθήσει τους φίλους του. Στον κολοφώνα της δημοτικότητας των Nirvana, ο Cobain βοήθησε στο να αναδειχθούν καλλιτέχνες που βρίσκονταν στην αφάνεια μέχρι τότε, όπως οι Raincoats, οι Vaselines και οι Melvins. Η αναπάντεχη επιτυχία του «Nevermind» έκανε τις μεγάλες δισκογραφικές να αρχίσουν να ψάχνουν μπάντες του ίδιου στυλ με τους Nirvana, συγκροτήματα που έπαιζαν σε υπόγειες τρύπες μπροστά σε μια χούφτα μεθυσμένους ακροατές, και οι οποίες είδαν μέσα σε μια νύχτα το όνομά τους να φιγουράρει σε διάσημα φεστιβάλ όπως το Lollapalooza. Οι Sonic Youth, οι Meat Puppets, οι Flaming Lips, οι Butthole Surfers δεν θα υπήρχαν αν ο Cobain δεν είχε ανοίξει νωρίτερα το δρόμο για αυτούς.
Το «Cobain: Montage of Heck» είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ για τη ζωή του Kurt Cobain που έχει πάρει την έγκριση της οικογένειάς του -για την ακρίβεια περιέχει ανέκδοτο μέχρι πρότινος υλικό από το προσωπικό αρχείο της Courtney Love- και απεικονίζει τις μέρες και το έργο του ίσως με τον καλύτερο τρόπο που έχουμε δει μέχρι σήμερα. Από την εποχή που ήταν ένας «απροσάρμοστος» έφηβος στο Aberdeen της Washington μέχρι την σαρωτική επιτυχία των Nirvana αλλά και την παρακμή, την κατάθλιψη και τα ναρκωτικά, το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει ισότιμα τη σκοτεινή και τη φωτεινή πλευρά του Kurt, την ηλεκτρισμένη του ενέργεια, την ασταμάτητη δημιουργικότητα και τους δαίμονες που πάντα τον κυνηγούσαν.
Το «Cobain: Montage of Heck» θα προβληθεί στο πλαίσιο του Doc O' Clock στο κανάλι OTE CINEMA 4HD στον OTE TV, την Κυριακή 27 Μαρτίου στις 12 το βράδυ.