Η άνοιξη του Μπουένος Άιρες κρύβει εκπλήξεις: Η επόμενη ημέρα Μάκρι και η οικονομία της Αργεντινής μετά την επιστροφή στις αγορές

Η άνοιξη του Μπουένος Άιρες κρύβει εκπλήξεις: Η επόμενη ημέρα Μάκρι και η οικονομία της Αργεντινής μετά την επιστροφή στις αγορές

Την Κυριακή 22 Νοεμβρίου 2015 η Αργεντινή εξέλεξε τον Μαουρίτσιο Μάκρι ως τον νέο της πρόεδρο, παρά τα προγνωστικά. Πρόκειται για τον πρώτο δημοκρατικά εκλεγμένο μη περονιστή πρόεδρο της Αργεντινής από το 1916, με τους αναλυτές να κάνουν λόγο για αλλαγή σελίδας όχι μόνο στη χώρα αλλά και σε όλη την Λατινική Αμερική.

Ο κεντροδεξιός Μάκρι, ο οποίος λίγους μήνες μετά την εκλογή του βρέθηκε μπλεγμένος στην υπόθεση των «Panama Papers», υποσχέθηκε να μειώσει τον πληθωρισμό και να βελτιώσει τις συνθήκες για τους επιχειρηματίες στη χώρα.

Mετά την εκλογή του, ζήτησε από τους αξιωματούχους της Κεντρικής Τράπεζας να αποχωρήσουν, προκειμένου η κυβέρνησή του να ορίσει ένα νέο διοικητικό σχήμα της εμπιστοσύνης της.

Ο Μάκρι είχε άλλωστε υποσχεθεί ότι η κυβέρνησή του θα χρειαστεί να διορθώσει τα λάθη της απερχόμενης Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ κατά την οκταετή θητεία της, συμπεριλαμβανομένων και των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.

Όσον αφορά στην εξωτερική του πολιτική, το βλέμμα Μάκρι προσανατολίστηκε γρήγορα προς τις ΗΠΑ με τον Μπάρακ Ομπάμα να επισκέπτεται το Μπουένος Άιρες ακριβώς ένα μήνα πριν με στόχο τη σύσφιξη των διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων των δύο χωρών. Οι σχέσεις των δύο χωρών είχαν ψυχρανθεί ήδη από τα 1940 και την εποχή Περόν.

Η επίσκεψη έγινε σε ένα ιδιαίτερα θερμό κλίμα, παρ' όλο που συνέπεσε με τη 40η επέτειο του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1976, στη διάρκεια του οποίου 30.000 άνθρωποι απήχθησαν και δολοφονήθηκαν. Ο Μπάρακ Ομπάμα άσκησε κριτική για τον ρόλο των ΗΠΑ στην εγκαθίδρυση των δικτατοριών που επιβλήθηκαν στην Νότια Αμερική, χωρίς ωστόσο να απολογηθεί. Τη στιγμή που ο Ομπάμα χόρευε αργεντίνικο τανγκό μπροστά σε Αργεντίνους επιχειρηματίες και αξιωματούχους, πολίτες έκαιγαν αμερικανικές σημαίες στους δρόμους.

«Η δημοκρατία είναι καλύτερη από οποιαδήποτε δικτατορία και αυτό το λέω σε οποιαδήποτε επίσκεψή μου, όσο άβολο και αν ακούγεται», είχε δηλώσει ο Ομπάμα.

«Η χώρα σου βλάπτει τον κόσμο, κάνε κάτι», φώναζαν στους δρόμους διαδηλωτές.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τι αλλάζει στις σχέσεις Αργεντινής-ΗΠΑ, στην διευθέτηση των οικονομικών υποθέσεων της Αργεντινής και στο πολιτικό πρόσημο της Λατινικής Αμερικής μετά την εκλογή Μάκρι, η Huffpost Greece μίλησε με τον δόκτορα Χουάν Πάμπλο Φερέρο, καθηγητή Λατινοαμερικάνικων Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Bath στην Αγγλία και συγγραφέα του «Δημοκρατία εναντίον νεοφιλελευθερισμού στην Αργεντινή και τη Βραζιλία: Μια στροφή προς τα αριστερά».

Ο κ. Φερέρο εξήγησε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είχαν επιδεινωθεί την τελευταία δεκαετία εξαιτίας της αρνητικής στάσης της Αργεντινής απέναντι στη συμφωνία FTAA για μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου στην αμερικανική ήπειρο, με εξαίρεση την Κούβα.

«Οι σχέσεις ΗΠΑ-Αργεντινής όσο οι Κίρχνερ βρίσκονταν στην εξουσία άρχισαν να επιδεινώνονται αφότου ο Νέστορ Κίρχνερ, ο Ούγκο Τσάβες και ο Λούλα Ντα Σίλβα γαλβάνισαν την άρνηση ενάντια στη συμφωνία FTAA που προωθούσαν οι ΗΠΑ το 2005 στην τέταρτη Σύνοδο των χωρών της Αμερικής στο Μαρ ντελ Πλάτα της Αργεντινής. Ο Τζορτζ Μπους παρευρέθηκε στη Σύνοδο και έπρεπε ο ίδιος να καταπιεί αυτό το “πικρό χάπι”. Αυτή η στιγμή αναπαράστησε ένα ορόσημο για την παγίωση μιας αριστερής εναλλακτικής στον νεοφιλελευθερισμό στην περιοχή».

Όπως ο ίδιος εξηγεί, στην Λατινική Αμερική κυριαρχούσε η ιδέα μιας λατινοαμερικανικής κοινωνικής ολοκλήρωσης, μακριά από τις επιδιώξεις της Ουάσινγκτον.

«Η επιδίωξη να προαχθεί μια περισσότερο λατινοαμερικάνικη κοινωνική ολοκλήρωσης (και ένα εναλλακτικό οικονομικό μοντέλο από αυτό που προωθούνταν από την “Συναίνεση της Ουάσιγκτον”) χωρίς την εμπλοκή των ΗΠΑ, αναπτύχθηκε στην πορεία με την παρουσίαση δύο νέων Ενώσεων στην Λατινική Αμερική, όπως ήταν η UNASUR το 2008 (Ένωση των Εθνών της Νότιας Αμερικής) και η CELAC το 2011 (Κοινότητα Χωρών Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής)».

Η εκλογή του Μάκρι όμως ίσως να αποτελέσει τροχοπέδη στην ολοκλήρωση αυτών των στόχων, σύμφωνα με τον κ. Φερέρο, καθώς η εξωτερική πολιτική που ακολουθεί βάζει σε πρώτη προτεραιότητα την εξομάλυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ.

«Ο λόγος και τα έργα του Μάκρι έρχονται σε αντίθεση με την πρόσφατη εξωτερική πολιτική της Αργεντινής. Η νέα κυβέρνηση λέει ότι στοχεύει να εξομαλύνει τις σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτή η εξομάλυνση των σχέσεων έχει την ισχυρή υποστήριξη των ΗΠΑ και είναι πιθανό να επηρεάσει την δυναμική και την παγίωση των τοπικών ενώσεων με αντάλλαγμα την ενίσχυση των δεσμών με τις ΗΠΑ».

H στροφή προς τον αμερικανικό βορρά, τι σημαίνει για την οικονομία της Αργεντινής;

«Το Μπουένος Άιρες επέστρεψε στην παγκόσμια αγορά ομολόγων. Η προηγούμενη κυβέρνηση αρνήθηκε να κάνει συμφωνία με τα αποκαλούμενα “ταμεία-όρνεα” (vulture funds), δεδομένου ότι ζητούσαν καλύτερες συνθήκες από το 97% που είχε αποδεχτεί τους όρους αναδιάρθρωσης του χρέους που είχε θέσει ο Νέστορ Κίρχνερ. Κατάφεραν να νικήσουν μια απόφαση αμερικανικού δικαστηρίου που έβαζε την Αργεντινή κάτω από μεγαλύτερη πίεση», εξηγεί ο κ. Φερέρο

Οι πολιτικές του Μάκρι όμως, σύμφωνα με τον ίδιο, ανοίγουν ένα νέο κύκλο χρέους.

«Ο Μάκρι έχει αλλάξει την στάση της προηγούμενης κυβέρνησης, έχει υπογράψει συμφωνία και έχει εκδώσει νέα ομόλογα για να αποπληρώσει, μετά από 15 χρόνια, 15 δισεκατομμύρια δολάρια. Δεδομένου ότι αυτή η κίνηση γίνεται για την αποπληρωμή του χρέους και για να ξανανοίξει ένας κύκλος χρέους που είχε θέσει σε μεγάλο βαθμό υπό έλεγχο η προηγούμενη οικονομία και να μην γίνουν επενδύσεις για την ανάπτυξη της χώρας, είναι δύσκολο να μην είσαι επιφυλακτικός για τα οικονομικά οφέλη που περιγράφει με ενθουσιασμό η κυβέρνηση»

Όσον αφορά στο οικονομικό μοντέλο που η κυβέρνηση θέλει να ακολουθήσει, υπάρχει μια μετάβαση προς ένα μοντέλο που βασίζεται στις ξένες επενδύσεις και ένα λιγότερο παρεμβατικό κράτος.

«Υπάρχει μια ξεκάθαρη μετάβαση από ένα νέο-αναπτυξιακό μοντέλο που βασίζεται στην εσωτερική συσσώρευση κεφαλαίου και την ενδυνάμωση του κράτους, προς ένα διαφορετικό μοντέλο που βασίζεται στις μη ελεγχόμενες ξένες επενδύσεις και ένα λιγότερο παρεμβατικό κράτος», εξηγεί

Σύμφωνα όμως με τον κ. Φερέρο, η εκλογή του Μάκρι δεν σήμανε το τέλος της Αριστεράς στην Λατινική Αμερική.

«Η Αριστερά στην Λατινική Αμερική έχει χάσει κάποιο μέρος της έλξης που ασκεί στους ψηφοφόρους της, όμως δεν έχει εξαφανιστεί πλήρως. Για παράδειγμα, η Κριστίνα Κίρχνερ συνεχίζει να είναι μια προσφιλής ηγέτιδα της χώρας. Όμως η πτώση (της Αριστεράς) είναι προφανής. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει μια διάθεση για αλλαγή, αλλά όχι για ριζοσπαστική αλλαγή, γεγονός που με κάνει να πιστεύω ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια επιστροφή στον νεοφιλελευθερισμό της δεκαετίας του 1990. Θα υπάρξουν έντονες αντιδράσεις στους δρόμους από ενεργά κοινωνικά κινήματα εάν η κυβέρνηση κινηθεί προς αυτή την κατάσταση», εξηγεί.

Δημοφιλή