Συνήθως όταν μιλάμε για τους ανθρώπους Νεάντερταλ, αυτό που έρχεται στο μυαλό δεν είναι ακριβώς «πολιτισμός» ή εξελιγμένα ήθη και έθιμα. Ωστόσο, είναι πολλά αυτά που δεν γνωρίζουμε για το μακρινό αυτό παρακλάδι του «δέντρου» της ανθρώπινης εξέλιξης- και τα στοιχεία που προκύπτουν από την παλαιοντολογική έρευνα είναι ενίοτε πολύ ενδιαφέροντα.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι μυστηριώδεις κύκλοι που βρέθηκαν σε σπήλαιο στη Γαλλία: Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του New Scientist, εκτιμάται πως οι δημιουργοί τους δούλευαν στο φως των πυρσών, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία: Σπάσιμο ενός σταλαγμίτη από το δάπεδο του σπηλαίου, αφαίρεση της μύτης και της βάσης και προσεκτική του τοποθέτηση μαζί με τους άλλους. Ωστόσο, αν και ο σκοπός αυτών των δομών από σταλαγμίτες είναι εντελώς άγνωστος, παρέχει μια σπάνια ματιά στις δυνατότητες κοινωνικής οργάνωσης και δομών των Νεάντερταλ σε ένα «σκληρό» περιβάλλον.
Γενικά μιλώντας, νέα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν πλέον ότι οι Νεάντερταλ ήταν ικανοί για συμβολική σκέψη, είχαν βασικές γνώσεις χημείας, ιατρικής και μαγειρικής, και ίσως περιορισμένες δυνατότητες ομιλίας. Μάλιστα, ενδέχεται να έδωσαν στον σύγχρονο άνθρωπο κάποιες βιοτεχνικές δεξιότητες όταν τα δύο είδη συναντήθηκαν και αναμείχθηκαν.
Επανεξέταση ευρημάτων από το σπήλαιο Μπρουνικέλ, κοντά στην Τουλούζη, στη νοτιοδυτική Γαλλία, υποδεικνύει ακόμα πιο εξελιγμένα χαρακτηριστικά. Σε μία αίθουσα, 336 μέτρα από την είσοδο του σπηλαίου, υπάρχουν αινιγματικές κατασκευές- που περιλαμβάνουν ένα δακτυλίδι διαμέτρου επτά μέτρων – φτιαγμένες από σταλαγμίτες που είχαν αποκοπεί από το δάπεδο του σπηλαίου.
Τμήματα των δομών αυτών έχουν καλυφθεί από ασβεστόλιθο, οπότε μέσω της χρονολόγησής του ήταν δυνατή η εκτίμηση, από την ομάδα του Ζακ Ζομπέρ του Πανεπιστημίου του Μπορντώ, της ηλικίας των δομών αυτών. Υπολογίζεται γύρω στα 175.000 χρόνια, δηλαδή πριν την άφιξη του σύγχρονου ανθρώπου στην Ευρώπη- μια εποχή που οι Νεάντερταλ ήταν το μόνο είδος της οικογένειας των Hominini (Ανθρωπίνοι) στην περιοχή.
Οι δομές σταλαγμιτών έχουν ύψος 50 εκατοστών σε κάποια σημεία, σύμφωνα με τον Ζομπέρ. Είναι φτιαγμένες από περίπου 400 σταλαγμίτες, συνολικού βάρους περίπου δύο τόννων. «Πρέπει χρειάστηκε χρόνος...και, όπως συχνά στην προϊστορία, η μέτρηση του χρόνου δεν είναι εύκολη».
Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι κατασκευές αυτές φτιάχτηκαν στα σκοτεινά, υπό δύσκολες συνθήκες, χωρίς φυσικό φως: Σε αρκετά σημεία γύρω από τις δομές βρέθηκαν ίχνη φωτιάς.
Η πιο απλή εξήγηση είναι ότι οι δομές αυτές λειτουργούσαν ως κάποιου είδους «καταφύγιο»- ίσως οι «τοίχοι» από σταλαγμίτες να στήριζαν μια οροφή από ξύλο, για παράδειγμα- αλλά δεν υπάρχουν άλλα αντικείμενα, και πολύ λίγες ενδείξεις δραστηριότητας στην αίθουσα, πέρα από την παρουσία ενός καμμένου οστού, που ίσως ανήκε σε αρκούδα ή κάποιο μεγάλο φυτοφάγο.
Αυτό φέρνει στο νου μεγαλύτερα σπήλαια, όπως στο Σοβέ- έναν αρχαιολογικό χώρο ηλικίας 30.000 ετών, όπου ζούσαν σύγχρονοι άνθρωποι. Ο χώρος αυτός είναι πλούσιος σε βραχογραφίες, αλλά βρέθηκαν πολύ λίγα αντικείμενα. Οπότε, ίσως το Μπρουνικέλ, όπως και το Σοβέ, να είχε κάποιον τελευτουργικό σκοπό- κάτι που θα παρείχε περισσότερα στοιχεία όσον αφορά στις δυνατότητες των Νεάντερταλ για συμβολική σκέψη.