H Aνθρωπόκαινος Εποχή. Τι σημαίνει η ανακήρυξη γεωλόγων για την αυγή μιας νέας εποχής στον πλανήτη Γη

H Aνθρωπόκαινος Εποχή. Τι σημαίνει η ανακήρυξη γεωλόγων για την αυγή μιας νέας εποχής στον πλανήτη Γη
shutterstock

Οι επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στον πλανήτη είναι τόσο σημαντικές, κυρίως μετά και τη Βιομηχανική Επανάσταση, που σύμφωνα με μέλη της επιστημονικής κοινότητας η περίοδος που διανύουμε θα πρέπει να ανακηρυχθεί ως μια νέα Γεωλογική Εποχή.

Μάλιστα, σύμφωνα με την επιστημονική πρόταση που κατέθεσε ομάδα ειδικών (Anthropocene Working Group ) στο Διεθνές Γεωλογικό Συνέδριο στο Κέιπ Τάουν, τη Δευτέρα η νέα αυτή εποχή θα πρέπει να ονομαστεί Anthropocene. Στα ελληνικά, η επικρατέστερη απόδοση του συγκεκριμένου όρου είναι «Ανθρωπόκαινος Εποχή».

Το εάν βέβαια αυτό είναι κάτι θετικό ή όχι δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Από τη μια οι γεωλόγοι, καθ' ύλην αρμόδιοι να μας παρέχουν μια σειρά από σημαντικές πληροφορίες για την εξέλιξη του πλανήτη μέσα στο χρόνο, αναγνωρίζουν την εκπληκτική επίδραση του ανθρώπου στη Γη καθώς βλέπουν πως αυτή θα αποτυπωθεί στα πετρώματα που μελετούν. Ίσως αυτή η τόσο ισχυρή «παρέμβαση» του ανθρώπου στη φύση να αποτελέσει ένα ακόμη επιχείρημα στη φαρέτρα όσων μάχονται κατά της κλιματικής αλλαγές και άλλων επιβαρυντικών για το περιβάλλον ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Ίσως κάποιοι τελικά να πειστούν. Ίσως κάποιοι τελικά να κάνουν κάτι για όλα αυτά.

Από την άλλη κάποιοι, και ίσως όχι άδικα, υποστηρίζουν πως τέτοιου είδους εξελίξεις, μάλλον θα πρέπει να μας φοβίζουν...

  • Ανθρωπόκαινος, 1950 - ...

Βάσει της συγκεκριμένης πρότασης, η νέα αυτή εποχή θα πρέπει να ξεκινήσει αναδρομικά από το 1950 ενώ βασικά της χαρακτηριστικά είναι η διασπορά ραδιενεργών υλικών σε όλη των πλανήτη εξαιτίας των δοκιμών πυρηνικών βομβών καθώς επίσης η μόλυνση της γης από τα πλαστικά, η ατμοσφαιρική ρύπανση από τις εκπομπές εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κλπ.

  • Από την Ολόκαινο στην Ανθρωπόκαινο;

Σημειώνεται πως η γεωλογική περίοδος που διανύουμε, καλύπτει τα τελευταία 11.500 περίπου χρόνια και ονομάζεται «Ολόκαινος Εποχή» (Holocene Age) και το σημαντικότερο γεγονός κατά της διάρκεια αυτής είναι η ανάπτυξη του ανθρώπινου είδους σε ολόκληρο τον πλανήτη και η για πρώτη φορά μεγάλης κλίμακας επιδράσεις των δραστηριοτήτων του στο γήινο περιβάλλον. Πρώτη και βασικότερη δραστηριότητας με πλήθος επιπτώσεων η υλοτόμηση των δασών ενώ σημείο σταθμός είναι και η ραγδαία ανάπτυξη των αστικών κέντρων.

  • Γιατί να «αλλάξουμε» εποχή

Κάποιος βέβαια, θα έλεγε πως δεν υπάρχει ανάγκη για να «αλλαγή» γεωλογικής εποχής αφού στην Ολόκαινο περιλαμβάνονται οι επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στον πλανήτη. Αλλά αρκετοί επιστήμονες υπερθεματίζουν υπέρ της ανακήρυξης της Ανθρωπόκαινου Εποχής. Όπως τονίζουν, από τα μέσα του 20ου αιώνα καταγράφηκε ένας σημαντικός πολλαπλασιασμός των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, αυξάνεται διαρκώς και σε επικίνδυνα επίπεδα η στάθμη της θάλασσας, αυξάνει η θερμοκρασία ενώ παρατηρείται μαζική εξαφάνιση ειδών σε παγκόσμιο επίπεδο, η γη αλλάζει εξαιτίας της διαρκούς αποψίλωσης των δασών κλπ.

Όλες αυτές οι αλλαγές είναι τόσο μεγάλες που πρακτικά επηρεάζουν με καθοριστικό τρόπο τη διαστρωμάτωση των πετρωμάτων που οι γεωλόγοι χρησιμοποιούν για να οριοθετήσουν τη μετάβαση από τη μια εποχή στην άλλη.

  • Το επόμενο βήμα

Σε κάθε περίπτωση η Διεθνής Ένωση Γεωλογικών Επιστημών θα πρέπει να κάνει αποδεκτή την πρόταση της επιστημονικής ομάδας πριν ανακηρυχθεί η νέα γεωλογική εποχή. Για να υπάρξει δε συμφωνία, θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από τους ερευνητές αυτή η μετάβαση σε μια νέα γεωλογική εποχή και σε πρακτικό επίπεδο. Να εντοπιστούν δηλαδή οι απαιτούμενες ενδείξεις σε πετρώματα, κοραλλιογενείς υφάλους, δακτυλίους δέντρων κα.

  • Ο εμπνευστής της Ανθρωπόκαινου Εποχής

Ήταν ο Ολλανδός Paul Crutzen ο οποίος έχει βραβευθεί με το Νομπέλ Χημείας είχε προτείνει τον ορισμό Ανθρωπόκαιννος ενώ είχε υποστηρίξει πως αυτή ξεκίνησε με τη Βιομηχανική Επανάσταση. Επέλεξε τη συγκεκριμένη λέξη για να περιγράψει τις «ανθρωπογενείς» γεωλογικές αλλαγές που βρίσκονται σε εξέλιξη ενώ τεκμηρίωσε την άποψή του σειρά στοιχείων.

  • Οι 7 προηγούμενες εποχές

Όπως είναι εμφανές η λέξη Anthroposcene – Ανθρωπόκαινος είναι σύνθετη από τις λέξεις «άνρθωπος» και «καινός» που σημαίνει καινούριος, νέος. Ενώ αξίζει να σημειωθεί πως όλες οι γεωλογικές εποχές, που ξεκίνησαν πριν από 65εκατ χρόνια περίπου, έχουν το συνθετικό «καινός». Οι προηγούμενες εποχές ήταν οι: Ολόκαινος, Πλειστόκαινος, Πλειόκαινος, Μειόκαινος, Ολιγόκαινος, Ηώκαινος και Παλαιόκαινος και ανήκουν όλες στην τεταρτογενή και τριτογενή περίοδος του Καινοζωικού Αιώνα.

Δημοφιλή