Stratfor: Το «ευαίσθητο» ζήτημα της υγείας των ηγετών χωρών

Stratfor: Το «ευαίσθητο» ζήτημα της υγείας των ηγετών χωρών
A woman holds a poster of the late President Hugo Chavez during a ceremony marking the third anniversary of his death, in an outdoor patio of the 4F military museum in Caracas, Venezuela, Saturday, March 5, 2016. Chavez died of cancer at age 58 on March 5, 2013. (AP Photo/Ariana Cubillos)
A woman holds a poster of the late President Hugo Chavez during a ceremony marking the third anniversary of his death, in an outdoor patio of the 4F military museum in Caracas, Venezuela, Saturday, March 5, 2016. Chavez died of cancer at age 58 on March 5, 2013. (AP Photo/Ariana Cubillos)
ASSOCIATED PRESS

Μπορεί στην 71η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών η διπλωματία να είχε τον πρώτο λόγο, ωστόσο πολλοί ηγέτες βρήκαν την ευκαιρία για μερικές διακριτικές επισκέψεις σε ιατρικά κέντρα και νοσοκομεία της Νέας Υόρκης, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας στις χώρες τους. Όπως σημειώνεται σε σχετικό δημοσίευμα- ανάλυση της Stratfor, τέτοιου είδους εξετάσεις και ταξίδια μπορούν να έχουν μεγάλη σημασία για τη σταθερότητα μιας χώρας - και, αν και τα διεθνή ΜΜΕ δεν ασχολούνται ιδιαιτέρως με αυτές τις επισκέψεις σε γιατρούς, άλλοι δίνουν πολύ μεγάλη σημασία όσον αφορά στην υγεία των ηγετών χωρών.

Ισχυροί ηγέτες που γηράσκουν παραμένοντας στην εξουσία ή αρρωσταίνουν, περιτριγυρισμένοι από «αυλικούς» και φανατικούς (ή «φανατικούς») υποστηρικτές μπορεί, πεθαίνοντας, να φέρουν αστάθεια στις χώρες τους. Το φαινόμενο αυτό ανάγεται στην αρχαιότητα ακόμα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο θάνατός του οποίου από ασθένεια (;) είχε ως αποτέλεσμα την ταχύτατη διάσπαση της αυτοκρατορίας του, αλλά και του Διονυσίου των Συρακουσών, που κατέστησε την πόλη του υπερδύναμη στη Μεγάλη Ελλάδα, απλά για να χάσει μεγάλο μέρος της ισχύος της μετά τον θάνατό του, ή και του Περικλή, που ηγήθηκε της Αθήνας κατά την ενδοξότερη περίοδό της- και μετά τον θάνατό του ακολούθησε η ήττα στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.

Σε πολλές χώρες του σήμερα, ηγέτες κρατών παραμένουν στην εξουσία περισσότερο από ό,τι θα ήταν κανονικά δυνατό χάρη στην πρόοδο της ιατρικής και τη φύση των πολιτικών περιβαλλόντων όπου δραστηριοποιούνται. Σε κάποιες περιπτώσεις, έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι τα μέσα για την επέκταση των θητειών τους, οπότε ο μόνος τρόπος να χάσουν την εξουσία είναι πεθαίνοντας. Το 2016 τρεις αρκετά ηλικιωμένοι Αφρικανοί πρόεδροι επανεξελέγησαν: Ο Γιουερί Μουσεβένι της Ουγκάντα (72 ετών, στην εξουσία από το 1986), ο Ντενίτς Σασού Νγκουεσό της Δημοκρατίας του Κονγκό (72, στην εξουσία από το 1979 ως το 1992 και μετά ξανά από το 1997) και ο Τεοντόρο Ομπιάνγκ Νγκουέμα Μπασόγκο (Ισημερινή Γουϊνέα- 74 ετών, στην εξουσία από το 1979). Ο πρόεδρος του Ουζμπεκιστάν, Ισλάμ Καρίμοφ, που επανεξελέγη το 2015 σε ηλικία 77 ετών, πέθανε στις 2 Σεπτεμβρίου μετά από 25 χρόνια στην εξουσία, προκαλώντας προβληματισμούς σχετικά με μια επερχόμενη μεγάλη εσωτερική αντιπαράθεση για τη διαδοχή.

Σε κάποιες χώρες, ο θάνατος του ηγέτη είναι αδιανόητος: Στη Ζιμπάμπουε, ο 92χρονος Ρόμπερτ Μουγκάμπε έχει εκφράσει την πρόθεση να ξαναείναι υποψήφιος το 2018, αλλά το κόμμα του σιωπά ενώ στο παρασκήνιο, όπως αναφέρεται στην ανάλυση της Stratfor, είναι σε εξέλιξη σφοδρή αντιπαράθεση. Ο ίδιος πάντως έχει πει, σχετικά με την πολιτική επιβίωσή του, πως «πέθανα πολλές φορές- εδώ έχω κερδίσει τον Χριστό. Ο Χριστός πέθανε μια φορά και αναστήθηκε μια φορά».

Σε κάποιες περιπτώσεις, οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι διεθνείς: Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ρωσία, όπου όλο και περισσότερη ισχύς βρίσκεται στα χέρια του Βλάντιμιρ Πούτιν και της ισχυρής του προσωπικότητας- οπότε, το θέμα της υγείας του είναι πολύ σημαντικό. Ο ίδιος, 63 ετών, προβάλλει την καλή του υγεία και τις αθλητικές του δραστηριότητες, ωστόσο ο χρόνος, ως γνωστόν, είναι ανελέητος, και είναι άγνωστο τι θα συμβεί όταν η υγεία του αρχίσει να παραπαίει.

Ηγέτες οι θάνατοι των οποίων στο προσεχές παρελθόν επέφεραν αστάθεια ήταν επίσης ο Κιμ Γιονγκ Ιλ της Βόρειας Κορέας (ο Κιμ Γιονγκ Ουν για να εδραιώσει την εξουσία του έπρεπε να προβεί σε μια σειρά γρήγορων και σκληρών μέτρων, περιλαμβανομένων εκτελέσεων ισχυρών στελεχών), ο Μελές Ζενάουϊ της Αιθιοπίας (πέθανε το 2012 και έκτοτε η αστάθεια στη χώρα αυξάνεται) και φυσικά ο Ούγκο Τσάβες της Βενεζουέλας (μετά τον θάνατό του το 2013 η χώρα κυβερνάται από τον Νικολά Μαδούρο και η οικονομία της βυθίζεται ολοένα και περισσότερο, με επώδυνες κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις).

Όσον αφορά στις «προτιμήσεις», πολλοί επιλέγουν τις ΗΠΑ: Ο σάχης του Ιράν είχε ταξιδέψει το 1979 στη Νέα Υόρκη για αντικαρκινική θεραπεία, ενώ η βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας έχει σχέσεις δεκαετιών με ιατρικές εγκαταστάσεις στο Χιούστον του Τέξας. Ο Τσάβες έκανε συχνά ταξίδια στην Κούβα για αντικαρκινικές θεραπείες, κρατώντας μυστική την έκταση της ασθένειας. Η βασιλική οικογένεια του Άμπου Ντάμπι συνδέεται με την Cleveland Clinic στο Οχάιο.

Η μυστικότητα και η διακριτικότητα είναι πολύ σημαντικά ζητούμενα, καθώς ενδείξεις αδυναμίας μπορεί να έχουν επικίνδυνες επιπτώσεις όσον αφορά στην υπακοή των υφισταμένων, ενώ τα προβλήματα υγείας επίσης αποσπούν την προσοχή των ηγετών και τους κάνουν επιρρεπείς σε λάθη. Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Αλγερία: Το 2013 ο πρόεδρος Αμπντέλ Αζίζ Μπουτεφλίκα, σήμερα 79 ετών, αναφέρθηκε ότι υπέστη εγκεφαλικό. Ακόμα και μετά από μήνες απουσίας από τα φώτα της δημοσιότητας, κέρδισε ξανά το 2014. Για περίπου τρία χρόνια τώρα, ο Μπουτεφλίκα σπάνια κάνει δημόσιες εμφανίσεις, και υπάρχουν προβληματισμοί για την ικανότητά του να κυβερνά. Θεωρείται από αρκετούς πως πρόκειται απλά για «βιτρίνα»/ ανδρείκελο ώστε ο εσώτερος κύκλος του να παραμένει στην εξουσία. Είναι άγνωστο το τι θα συμβεί όταν πεθάνει.

Χώρες που είναι «φιλόξενες» ως προς την ιατρική περίθαλψη ξένων ηγετών, πέρα από τις ΗΠΑ, είναι η Βρετανία, η Γαλλία και άλλες, όπως η Σιγκαπούρη, στην οποία για χρόνια πήγαινε ο Μουγκάμπε. Η Γαλλία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σε ηγέτες αφρικανικών πρώην αποικιών. Επίσης, συχνά ταξίδια στη Γερμανία για αντικαρκινική θεραπεία κάνει ο σουλτάνος Καμπούς μπιν Σαΐντ του Ομάν, 75 ετών.

Δημοφιλή