Στους Ζαν Πιερ Σοβάζ (Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου, Γαλλία), Σερ Τζ. Φρέιζερ Στόνταρντ (Northwestern University, ΗΠΑ) και Μπέρναρντ Λ. Φερίνγκα (Πανεπιστήμιο του Γκρόνινγκεν, Ολλανδία) απονεμήθηκε το φετινό Νόμπελ Χημείας, για τον σχεδιασμό και τη σύνθεση μοριακών μηχανών.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Βασιλικής Σουηδικής Ακαδημίας Επιστημών, οι βραβευθέντες επιστήμονες ανέπτυξαν τις μικρότερες μηχανές στον κόσμο: μοριακές μηχανές, μόρια με ελεγχόμενες κινήσεις, που μπορούν να πραγματοποιήσουν εργασίας όταν ασκηθεί δύναμη.
«Οι νομπελίστες Χημείας του 2016 συρρίκνωναν μηχανές και πήγαν τη Χημεία σε μια νέα διάσταση» τονίζεται σχετικά.
Το πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση μιας μοριακής μηχανής έγινε από τον Ζαν Πιερ Σοβάζ το 1983, όταν κατάφερε να συνδέσει δύο δακτυλιδοειδή μόρια μαζί, δημιουργώντας μια αλυσίδα (catenane). Κανονικά, τα μόρια συνδέονται με ισχυρούς δεσμούς όπου τα άτομα μοιράζονται ηλεκτρόνια, αλλά στην αλυσίδα συνδέονταν μέσω μηχανικού δεσμού. Για να μπορεί μια μηχανή να κάνει μια δουλειά, πρέπει να αποτελείται από τμήματα που μπορούν να κινούνται το ένα σε σχέση με το άλλο, κάτι που ίσχυε στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Το δεύτερο βήμα έγινε από τον Φρέιζερ Στόνταρντ το 1991, όταν ανέπτυξε μια «rotaxane», περνώντας ένα μοριακό «δαχτυλίδι» σε έναν λεπτό μοριακό άξονα και επιδεικνύοντας ότι το δαχτυλίδι μπορούσε να κινείται στον άξονα.
Από πλευράς του, ο Μπέρναρντ Φερίνγκα ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε ένα μοριακό μοτέρ, παίρνοντας το 1999 μία «λεπίδα» μοριακού έλικα και κάνοντάς την να κινείται συνεχώς προς την ίδια κατεύθυνση. Χρησιμοποιώντας μοριακά μοτέρ, περιέστρεψε έναν γυάλινο κύλινδρο, ο οποίος είναι 10.000 φορές μεγαλύτερος από το μοτέρ- ενώ επίσης σχεδίασε ένα νανο-αυτοκίνητο.