Σε θέση μάχης κυβέρνηση και δανειστές. Ποια είναι τα νέα δεδομένα. Οι εμμονές με ΦΠΑ και αφορολόγητο όριο

Σε θέση μάχης κυβέρνηση και δανειστές. Ποια είναι τα νέα δεδομένα. Οι εμμονές με ΦΠΑ και αφορολόγητο όριο
Greek Prime Minister Alexis Tsipras (R) sits next to Finance Minister Euclid Tsakalotos (L) as he attends a parliamentary session in Athens, Greece July 15, 2015. Prime Minister Alexis Tsipras battled to win lawmakers' approval on Wednesday for a bailout deal to keep Greece in the euro, while the country's creditors, pressed by the IMF to provide massive debt relief, struggled to agree a financial lifeline. REUTERS/Alkis Konstantinidis
Greek Prime Minister Alexis Tsipras (R) sits next to Finance Minister Euclid Tsakalotos (L) as he attends a parliamentary session in Athens, Greece July 15, 2015. Prime Minister Alexis Tsipras battled to win lawmakers' approval on Wednesday for a bailout deal to keep Greece in the euro, while the country's creditors, pressed by the IMF to provide massive debt relief, struggled to agree a financial lifeline. REUTERS/Alkis Konstantinidis
Alkis Konstantinidis / Reuters

Σε «θέση μάχης» βρίσκονται και πάλι τα τελευταία 24ωρα κυβέρνηση και δανειστές, με τα μέτωπα να είναι πολλά και δύσκολα. Μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού, από σήμερα ξεκινά ο νέος γύρος διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών.

Οι επαφές θα ξεκινήσουν σε τεχνικό επίπεδο, αν και οι δανειστές έχουν αποφύγει να ορίσουν ημέρα επιστροφής των επικεφαλής στην Αθήνα. Πηγές του υπουργείου Οικονομικών αναφέρουν ότι οι εκ του σύνεγγυς διαπραγματεύσεις σε επίπεδο υπουργών και επικεφαλής των τεχνικών κλιμακίων των θεσμών θα ξεκινήσουν εντός της εβδομάδας, με τη σταδιακή επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα.

Άλλωστε είναι δεδομένο ότι για ακόμα μια φορά η πλευρά που βιάζεται για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι η ελληνική. Αντίθετα οι δανειστές εκτιμούν ότι ο χρόνος κυλά υπέρ τους, είτε για να γεφυρώσουν τις μεταξύ τους διαφορές, είτε για να πιέσουν την κυβέρνηση για μεγαλύτερες υποχωρήσεις.

Στα ήδη γνωστά μέτωπα που οι δανειστές πιέζουν ασφυκτικά, τα οποία αφορούν τα εργασιακά και τα δημοσιονομικά, έχει προστεθεί και η απόφαση της κυβέρνησης να διανείμει κοινωνικό μέρισμα, χωρίς προηγουμένως να διαβουλευθεί διεξοδικά με τους πιστωτές, όπως προβλέπει το επικαιροποιημένο μνημόνιο.

Μεγαλύτερη ενόχληση υπάρχει στο Βερολίνο και στο ΔΝΤ, ενώ αντίθετα η Κομισιόν φαίνεται πως δεν θέλει να δυναμιτίσει το ήδη δύσκολο κλίμα. Και αυτό γιατί η αντιπαράθεση μεταξύ των θεσμών για το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018 ήδη δοκιμάζει τις σχέσεις τόσο μεταξύ των δανειστών, όσο και με την Ελληνική κυβέρνηση.

Με δεδομένο ότι το ΔΝΤ επιμένει είτε στη μείωση των στόχων του πρωτογενούς πλεονάσματος, είτε στον προσδιορισμό από τώρα μέτρων ύψους τουλάχιστον 4,5 δισ. ευρώ, η εξίσωση μοιάζει ιδιαίτερα δύσκολή. Ενδεικτικό είναι ότι το Ταμείο διαμηνύει ότι οι υψηλοί στόχοι θα οδηγήσουν σε περαιτέρω λιτότητα, ωστόσο εάν τελικά οι Ευρωπαίοι (σ.σ Βερολίνο) δεν αλλάξουν γνώμη τότε θα πρέπει να υπάρξουν «αξιόπιστα και υψηλής ποιότητας διαρθρωτικά μέτρα».

Το σύνολο των μέτρων που απαιτεί το Ταμείο, σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Γιώργο Χουλιαράκη, ανέρχεται στο 2,5% του ΑΕΠ, δηλαδή περίπου στα 4,5 δισ. ευρώ ενώ άλλες πηγές ανεβάζουν αυτό τον λογαριασμό ακόμη και στα 5 δις. ευρώ.

Ο κατάλογος των μέτρων

Ο βασικός κορμός των μέτρων που ζητά εδώ και καιρό το ΔΝΤ είναι γνωστός. Η μείωση του αφορολόγητου ορίου και η περαιτέρω περικοπή των συντάξεων είναι στην ατζέντα του Ταμείου από την πρώτη κιόλας αξιολόγηση. Ωστόσο, στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης μπαίνει επιτακτικά η αύξηση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 14% αλλά και η θεσμοθέτηση ενός διευρυμένου «κόφτη» δαπανών.

Ο νέος «κόφτης» θα βασίζεται σε αυτόν που ήδη έχει ψηφίσει η κυβέρνηση, βάζοντας προκαταβολικά συγκεκριμένα μέτρα και όρια αποκλίσεων από τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα, ώστε να ενεργοποιείται αυτομάτως η μείωση της μισθολογικής δαπάνης του Δημοσίου κατά ένα συγκεκριμένο ποσοστό (μέσω μειώσεων μισθών και απολύσεων), να «ψαλιδίζονται» αυτομάτως οι συντάξεις και να καταργούνται συγκεκριμένες φοροαπαλλαγές.

Η κυβέρνηση στην προσπάθεια της να αποφύγει την ψήφιση από τώρα συγκεκριμένων μέτρων για το 2019 και μετά, φαίνεται να αποδέχεται την υιοθέτηση του νέου «κόφτη». Άλλωστε το Ταμείο έχει διαμηνύσει ότι δεν πρόκειται να έρθει στην Αθήνα για να ολοκληρώσει την δεύτερη αξιολόγηση, εάν δεν υπάρξει πρώτα συμφωνία για τον τρόπο που θα διασφαλιστεί η επίτευξη των στόχων του προγράμματος.

Σε αυτό το κλίμα κινήθηκε και η ομιλία στη Βουλή του υπουργού Οικονομικών κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού. Ο κ. Τσακαλώτος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης του «κόφτη», υποστηρίζοντας ότι «η κυβέρνηση δεν πρόκειται να νομοθετήσει νέα μέτρα» για το 2019 και το 2020, ενώ δήλωσε απογοητευμένος από τη στάση του ΔΝΤ στη διαπραγμάτευση το οποίο επιμένει σε μέτρα που οδηγούν με μόνιμη και αποτελεσματική αύξηση των φορολογικών εσόδων. Σε αυτό οι τεχνοκράτες του Ταμείου πάντα πίεζαν προς την κατεύθυνση της κατάργησης ειδικών φορολογικών καθεστώτων (π.χ των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου) αλλά και σε μέτρα αύξησης της έμμεσης φορολογίας.

Η εμμονή με το ΦΠΑ

Οι τελευταίες εξελίξεις αποδεικνύουν για ακόμα μια φορά την εμμονική επιμονή των δανειστών σε μέτρα που με κάθε ευκαιρία επαναφέρουν στο τραπέζι. Για παράδειγμα το ζήτημα του του χαμηλού ΦΠΑ είχε τεθεί και κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης του καλοκαιριού του 2015 αλλά και της πρώτης αξιολόγησης. Και τις δύο φορές η επιβολή του μέτρου αποφεύχθηκε καθώς τελικά συμφωνήθηκαν άλλες παρεμβάσεις στο φόρο.

Για παράδειγμα αντί της αύξησης του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ , μετατάχθηκαν στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ πολλά προϊόντα ενώ από τον περασμένο Ιούνιο αυξήθηκε και ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ από το 23% στο 24%. Επίσης, ξεκίνησε και η σταδιακή κατάργηση του καθεστώτος των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου.

Ωστόσο, εδώ και μερικές ημέρες η πίεση για αύξηση του χαμηλού συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 14% έχει επανέλθει. Εφόσον η πίεση των δανειστών φέρει συμφωνία στο θέμα τότε θα αυξήσει τα κρατικά έσοδα έως και 500 εκατ. ευρώ, προκαλώντας και νέες επιβαρύνσεις στους φορολογούμενους.

Η ίδια επιμονή υπάρχει και για το θέμα της μείωσης του αφορολόγητου ορίου, καθώς το ΔΝΤ το επαναφέρει στο τραπέζι με κάθε ευκαιρία. Ωστόσο, σε αυτό το θέμα φαίνεται πως συμφωνούν και οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί καθώς αξιωματούχος της Ευρωζώνης αναφέρει πως «Γνωρίζουμε ότι οι φορολογικοί συντελεστές είναι σχετικά υψηλοί και η φορολογική βάση σχετικά στενή. Εμείς δεν υποστηρίζουμε ότι χρειάζονται περισσότερα έσοδα, αλλά νομίζω ότι η δομή του συστήματος εσόδων δεν είναι αποτελεσματική και σίγουρα δεν είναι φιλική προς την ανάπτυξη», ζητώντας εμμέσως διεύρυνση της φορολογικής βάσης με μείωση του αφορολογήτου ορίου.

Δημοφιλή