Γιατί η εμμονή μας με τη «θετική σκέψη» μας κάνει στην ουσία δυστυχισμένους

Γιατί η εμμονή μας με τη «θετική σκέψη» μας κάνει στην ουσία δυστυχισμένους
ThomasVogel via Getty Images

Τι μας προτρέπουν οι γύρω μας να κάνουμε όταν στη ζωή όλα μοιάζουν δύσκολα; Να «δούμε τη θετική πλευρά», να «χαμογελάσουμε σαν να το εννοούμε» και να «μείνουμε αισιόδοξοι». Υπάρχουν βιβλία αυτοβοήθειας που θέλουν να μας βοηθήσουν να βρούμε «το φως που πηγάζει από μέσα μας», οι life coaches που θέλουν να μας κάνουν να τα βλέπουμε όλα στη ζωή με όμορφα συναισθήματα, ενώ όταν κάποιος μας ρωτάει «πώς είσαι;», εμείς πρέπει φυσικά να απαντήσουμε με χαμόγελο «πολύ καλά!».

Πόσο μας βοηθάει όμως αυτή η εμμονή με τα θετικά συναισθήματα, τη στιγμή μάλιστα που πιέζουμε τον εαυτό μας να τα εκφράσει, αφού τα νιώθει ως τελείως ψεύτικα; Καθόλου, είναι η άμεση απάντηση του καθηγητή ψυχολογίας στο Δανέζικο Πανεπιστήμιο Aalborg, Svend Brinkmann, ο οποίος τονίζει ότι αυτή η κουλτούρα της θετικής σκέψης έχει και μία σκοτεινή πλευρά.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η ευτυχία δεν είναι πάντα η κατάλληλη ανταπόκριση σε όσα μας συμβαίνουν στη ζωή μας. Ο συγγραφέας του Δανέζικου bestseller «Stand Firm: Resisting the Seld-Improvent Craze»τονίζει μάλιστα ότι να προσποιείται κάποιος ότι είναι ευτυχισμένος και αισιόδοξος μπορεί να του κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

«Πιστεύω ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματα μας πρέπει να αντανακλούν τον κόσμο. Όταν κάτι κακό συμβαίνει, θα πρέπει να μας επιτρέπεται να έχουμε αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα για αυτό επειδή έτσι κατανοούμε τον κόσμο,» λέει.

Και προσθέτει: «Η ζωή είναι υπέροχη, αλλά και τραγική. Οι άνθρωποι πεθαίνουν, τους χάνουμε, εάν έχουμε συνηθίσει μόνο στο ότι μας επιτρέπεται να έχουμε θετικές σκέψεις, τότε αυτή η πραγματικότητα μπορεί να μας “χτυπήσει” ακόμα πιο δυνατά όταν συμβεί – και θα συμβεί.»

Σπεύδει βέβαια να ξεκαθαρίσει ότι δεν υπάρχει τίποτα κακό με τους ανθρώπους που από τη φύση τους είναι γενικότερα αισιόδοξοι. Πρόβλημα υπάρχει σύμφωνα με τον ίδιο, όταν η ευτυχία γίνεται μια απαραίτητη προϋπόθεση με την οποία όλοι έχουν εμμονή.

Για τον Brinkmann, μεγάλος εκφραστής αυτής της εμμονής είναι τα περίφημα βιβλία αυτοβοήθειας, τα οποία υποτίθεται ότι μας διδάσκουν πώς να γίνουμε ευτυχισμένοι. Η ιδέα όμως ότι ο καθένας μπορεί να κάνει τον εαυτό του ευτυχισμένο, στην ουσία υπονοεί ότι όσοι νιώθουν δυστυχισμένοι ευθύνονται οι ίδιοι για αυτό, κάτι που τους γεμίζει ενοχές.

Το να προσποιούμαστε συνέχεια ότι είμαστε καλά και να φοράμε ένα ψεύτικο χαμόγελο, στη δουλειά, στις παρέες μας και φυσικά στα social media, εμποδίζει στην ουσία εμάς και τους γύρω μας να συμφιλιωθούμε με το γεγονός ότι στη ζωή τα πράγματα μπορούν να γίνουν πολύ άσχημα, ότι όλοι μας κουβαλάμε τραύματα και ότι δεν πειράζει να αποδεχθούμε πως δεν είμαστε καλά, θέλουμε να ζήσουμε αυτή την σκοτεινή πλευρά και, φυσικά, να κλάψουμε.

Ο πόνος και οι δυσκολίες πρέπει να βρουν τη δική τους, εξέχουσα, θέση στη δημόσια σφαίρα συζήτησης, γιατί μόνο έτσι μπορούμε πραγματικά να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο. Δεν χρειάζεται να κρύβουμε τη λύπη, τον θυμό, την ντροπή και τα δάκρυά μας. Αντίθετα, εάν θέλουμε όντως να νιώσουμε την ευτυχία, πρέπει να τα αποδεχτούμε, να τα εκφράσουμε και αναζητήσουμε βοήθεια μέσα από την επαφή με τους γύρω μας.