Τελικά ο μεθυσμένος μας εαυτός δεν διαφέρει και τόσο από το νηφάλιο, ευτυχώς ή δυστυχώς

Τελικά ο μεθυσμένος μας εαυτός δεν διαφέρει και τόσο από το νηφάλιο, ευτυχώς ή δυστυχώς
Man passed out at party laying on floor clutching bottle with stuff drawn on his face.
Scott MacBride via Getty Images
Man passed out at party laying on floor clutching bottle with stuff drawn on his face.

Κάθε άνθρωπος έχει στο μυαλό του μια συγκεκριμένη εικόνα του εαυτού του όταν είναι μεθυσμένος, βάσει του ιστορικού του. Άλλοι θεωρούν πως το αλκοόλ τους κάνει πιο χαρούμενους και εξωστρεφείς, άλλοι πως τους τους προκαλεί μελαγχολία και εσωστρέφεια και άλλοι πιστεύουν πως τους βγάζει τη χειρότερη συμπεριφορά τους. Σε γενικές γραμμές όμως, οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε πως δεν είμαστε ο εαυτός μας όταν έχουμε μεθύσει.

Να όμως που τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι, καλώς ή κακώς.

Η Rachel Winograd, κλινική ψυχολόγος στο Ινστιτούτο Ψυχική Υγείας του Μιζούρι, διεξήγαγε πρόσφατα μια έρευνα μαζί με την επιστημονική της ομάδα προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα την αντίφαση ανάμεσα στο πώς βλέπουμε τους εαυτούς μας και στο πώς μας βλέπουν οι γύρω μας, όταν βρισκόμαστε υπό την επήρεια του αλκοόλ.

Για τις ανάγκες της έρευνας, στρατολόγησαν 156 συμμετέχοντες, ένα μείγμα από φοιτητές και μέλη της επιστημονικής κοινότητας άνω των 21 ετών, και τους έδωσαν να πιουν βότκα με Sprite, μέσα στον ασφαλή χώρο του εργαστηρίου. Αν αναρωτιέστε γιατί βότκα με Sprite και όχι κάτι άλλο, το εν λόγω ποτό ήταν το αγαπημένο της Winograd όταν ήταν φοιτήτρια.

Δύο εβδομάδες πριν την έρευνα, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο 50 ερωτήσεων αναφέροντας την τυπική τους συμπεριφορά όταν είναι νηφάλιοι και όταν είναι μεθυσμένοι. Για την έρευνα, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε ομάδες φίλων και κάθισαν να πιουν μαζί, με τις μισές ομάδες να πίνουν το ποτό και τις άλλες μισές μόνο το αναψυκτικό. Όσο έπιναν, έπαιζαν μια ποικιλία παιχνιδιών που ήταν ειδικά σχεδιασμένα για να διεγείρουν μια ποικιλία προσωπικών εκφράσεων, συμπεριλαμβανομένης της ανταγωνιστικότητας, του συναισθηματικού δεσίματος και του αυθορμητισμού. Δύο φορές κατά τη διάρκεια της έρευνας, έπρεπε να αναφέρουν τις αλλαγές που ένιωθαν πως είχε επιφέρει το αλκοόλ στη διάθεσή τους.

Η όλη διαδικασία μαγνητοσκοπήθηκε και μετά το πέρας του πειράματος 30 επιστήμονες είδαν τα βίντεο και βαθμολόγησαν τις αλλαγές στη συμπεριφορά των συμμετεχόντων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο Clinical Psychological Science, η επίδραση του αλκοόλ ήτα κάποιες φορές ορατή και κάποιες άλλες εντελώς αόρατη. Πιο συγκεκριμένα, οι αντιληπτές αλλαγές σε αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν «γνωρίσματα εξωστρέφειας» ήταν οι ίδιες τόσο για αυτόν που έπινε όσο και για αυτόν που παρακολουθούσε. Όσο οι συμμετέχοντες ένιωθαν πως γίνονταν πιο κοινωνικοί και εξωστρεφείς, οι παρατηρητές μπορούν να δουν την ίδια αλλαγή.

Αυτές όμως ήταν και οι μόνες αλλαγές που εντόπισαν οι παρατηρητές. Κατά τα άλλα δεν είδαν τον αλκοόλ να αλλάζει δραστικά τους συμμετέχοντες, κάνοντάς τους για παράδειγμα λιγότερο νευρωτικούς ή πιο χαλαρούς. Οι μεταβολές στην ευσυνειδησία -δηλαδή να γίνονται οι συμμετέχοντες πιο εύθραυστοι ή πιο ασαφείς- ήταν επίσης δυσδιάκριτες. «Οι συμμετέχοντες ένιωθαν πως είχαν επηρεαστεί σημαντικά από το αλκοόλ», λέει η Winograd, «αλλά οι παρατηρητές δεν έβλεπαν κάποια δραστική αλλαγή πάνω τους». Οι μόνες πασιφανείς αλλαγές είχαν να κάνουν με την ανάπτυξη της εξωστρέφειάς τους και τίποτα παραπάνω.

Τα εν λόγω αποτελέσματα προσφέρουν μια ιδιαίτερα χρήσιμη οπτική πάνω στους ανθρώπους που ανησυχούν για το πώς φαίνονται στους γύρω τους όταν πίνουν -αλλά και σε αυτούς που δικαιολογούν την κακή συμπεριφορά τους όταν είναι μεθυσμένοι, χρησιμοποιώντας το αλκοόλ ως δικαιολογία. «Αυτό που πιστεύουμε για τους εαυτούς μας μπορεί να μην είναι πάντα αυτό που βλέπουν σε εμάς οι άλλοι άνθρωποι», λέει η Winograd, προσθέτοντας «καλώς ή κακώς».

Σχολιάζει ωστόσο πως «Οι συμμετέχοντες βίωσαν εσωτερικές αλλαγές που ήταν αληθινές για τους ίδιους αλλά ανεπαίσθητες για τους παρατηρητές», εξηγώντας πως μπορεί όταν πίνουμε να νιώθουμε ιδιαίτερα χαρούμενοι ή λυπημένοι ή θυμωμένοι, αλλά αυτή η αλλαγή στη συμπεριφορά γίνεται κυρίως εσωτερικά και δεν εξωτερικεύεται.

Τέλος η Winograd είπε πως θέλει να επαναλάβει αυτό το πείραμα έξω από τα εργαστήριο, σε μπαρ, πάρτυ και σπίτια όπου ο κόσμος πίνει κανονικά, προκειμένου να λάβει μια πιο οργανική αίσθηση της επιρροής του αλκοόλ στην προσωπικότητα των ανθρώπων και να διαπιστώσει πώς αυτή η πληροφορία μπορεί «να συμπεριληφθεί σε παρεμβάσεις που θα βοηθήσουν στη μείωση οποιασδήποτε αρνητικής επίπτωσης που έχει το αλκοόλ στις ζωές των ανθρώπων».

Μέχρι τότε, όλοι όσοι θεωρούν πως το αλκοόλ είναι η αιτία για την κακή συμπεριφορά τους, θα έχουν μια δικαιολογία λιγότερη την επόμενη φορά που θα μεθύσουν. Απ' ότι φαίνεται, αν συμπεριφέρεσαι άσχημα πιωμένος, μάλλον συμπεριφέρεσαι το ίδιο και όταν είσαι νηφάλιος.