Το «σκοτεινό» ταξίδι του άνθρακα στον κόσμο

Το «σκοτεινό» ταξίδι του άνθρακα στον κόσμο
Miners enter a coal mine in Cucunuba, Cundinamarca Department, Colombia, on Friday, July 28, 2017. Colombia is set to produce a record of more than 90 million tons of the fossil fuel this year, its biggest export after oil. Colombia continues to bet on coal, even as global demand tapers off because the world is switching to cleaner fuels. Photographer: Nicolo Filippo Rosso/Bloomberg via Getty Images
Miners enter a coal mine in Cucunuba, Cundinamarca Department, Colombia, on Friday, July 28, 2017. Colombia is set to produce a record of more than 90 million tons of the fossil fuel this year, its biggest export after oil. Colombia continues to bet on coal, even as global demand tapers off because the world is switching to cleaner fuels. Photographer: Nicolo Filippo Rosso/Bloomberg via Getty Images
Bloomberg via Getty Images

Η Κολομβία εξακολουθεί να θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς άνθρακα, ενώ το ορυχείο Σερεχόν Ζόνα Νόρτε στη χερσόνησο Γουαχίρα έχει τον τίτλο του μεγαλύτερου επιφανειακού ορυχείου άνθρακα στον κόσμο. Την ίδια ώρα όμως στον τόπο αυτό παραβιάζονται τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα εναντίον αυτόχθονων και Αφροκολομβιανών, εναντίον ανθρώπων που υφίστανται υποβάθμιση της υγείας και της ζωής τους.

Τα τελευταία δύο χρόνια ο φωτορεπόρτερ, Nicoló Filippo Rosso, απαθανάτισε με το φωτογραφικό του φακό τον αγώνα της κοινότητας Γουαγιού που επιβιώνει στο μεγαλύτερο ανθρακωρυχείο της χώρας, όπου οι συνεχείς ξηρασίες καθιστούν αδύνατη την οποιαδήποτε καλλιέργεια άρα και μακροπρόθεσμα την ύπαρξη ζωής. Οι κατσίκες που βρίσκονταν στην περιοχή επίσης μειώνονται αισθητά λόγω του ξηρού τοπίου με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να χάνουν τη βασική πηγή για την τροφή τους.

Το ορυχείο του Σερεχόν βρίσκεται στο έδαφος της Γουαχίρα από το 1980. Τα αρχικά σχέδια για την κατασκευή φράγματος το 2011 υποτίθεται πως θα εξυπηρετούσαν εννέα δήμους ωστόσο οι σωλήνες που θα τροφοδοτούσαν την περιοχή με νερό δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Σήμερα η μοναδική πηγή νερού για την κοινότητα είναι υποτυπώδη πηγάδια που βρίσκονται μακριά από την περιοχή που κατοικούν οι οικογένειες, κάτι το οποίο σημαίνει πως πρέπει να περπατούν ώρες για να έχουν πρόσβαση σε αυτό.

Ο αριθμός των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους από τη λειψυδρία ωστόσο δεν μπορεί να καταγραφεί με ακρίβεια, αφού η κοινότητα δεν κρατά επίσημα στοιχεία για τις γεννήσεις και τους θανάτους. Οι φωτογραφίες του Rosso ωστόσο αποδεικνύουν πως ο πληθυσμός πάσχει από υποσιτισμό και αναδεικνύουν την τεράστια ανάγκη να δοθεί προσοχή στην εκτεταμένη ανθρωπιστική κρίση που λαμβάνει χώρα στην περιοχή. Κι όλα αυτά την ώρα που το μέλλον της κοινότητας είναι απόλυτα συνυφασμένο με την εξόρυξη άνθρακα, αφού η οικονομία της ευρύτερης περιοχής εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από το ορυχείο.

Να σημειωθεί πως η Κολομβία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας άνθρακα στην Ευρώπη, ενώ σύμφωνα με το Οbservatory of Economic Complexity στο MIT, το 17% των εξαγωγών της το 2016 προοριζόταν μόνο για την Ολλανδία. Στο μεταξύ πρόσφατα η Ιταλία ανακοίνωσε πως θα επιδιώξει την πλήρη κατάργηση του άνθρακα μέχρι το 2025, καθώς η Ευρώπη φαίνεται να λαμβάνει όλο και περισσότερο υπόψιν της το περιβαλλοντικό και ανθρώπινο κόστος της εξόρυξης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Greenpeace, η καύση άνθρακα επιτείνει τις κλιματικές αλλαγές περισσότερο απ’ οποιοδήποτε άλλο ορυκτό καύσιμο. Τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα εκλύουν τεράστιες ποσότητες CO2 στην ατμόσφαιρα κάθε χρόνο, για την ακρίβεια 11 δισεκατομμύρια τόνους. Η ποσότητα αυτή αντιστοιχεί στο 72% των εκπομπών CO2 από την παραγωγή ενέργειας και στο 41% των συνολικών παγκόσμιων εκπομπών CO2 από ορυκτά καύσιμα.

Στην Ασία μέχρι το 2020 θα μπορούσαν να υποφέρουν από αυξημένη λειψυδρία μέχρι και 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι, ενώ η παραγωγή σιταριού θα μπορούσε να εξαφανιστεί στην αφρικανική ήπειρο.

Ακόμα μια κοινότητα που απειλείται από την εξόρυξη άνθρακα είναι η Τσανκλέτα (Chancleta). Εδώ, η εταιρεία εξόρυξης ασκεί πιέσεις στους κατοίκους με έναν νέο και απειλητικό τρόπο, χρησιμοποιώντας τακτικές «διαίρει και βασίλευε» για να αποδυναμώσει και τελικά να διαλύσει τις τοπικές κοινότητες. Οι κάτοικοι της Τσανκλέτα υποβάλλονταν σε εκφοβισμό όταν επιδίωκαν συλλογική διαπραγμάτευση, τους έλεγαν ότι πρέπει να συμφωνήσουν σε ατομικές συμφωνίες – ή να μην πάρουν τίποτε απολύτως.

Ο πρόεδρος του συνοικιακού συμβουλίου της Τσανκλέτα, Ουίλμαν Παλμεσάνο (Wilman Palmezano) εξηγεί πως «Από την αρχή, οι μεταλλευτικές εταιρείες επέλεξαν να διαπραγματευτούν με τους χωρικούς σε ατομική βάση για την εκτίμηση των αποζημιώσεων για τη γη και τα σπίτια. Ωστόσο, οι περισσότερες κοινότητες θέλουν να κάνουν συλλογικές διαπραγματεύσεις για να αποκτήσουν μια νέα περιοχή όπου να ξαναχτίσουν το χωριό τους με σπίτια, γη και υποδομή δρόμων, σχολείων και εκκλησιών». Η εταιρεία διαπραγματεύεται πλέον συλλογικά με την Τσανκλέτα. Στο παρελθόν αρνιόταν να το κάνει, τώρα όμως έχει αλλάξει τακτική, εν μέρει εξ αιτίας των εντονότερων πιέσεων προς την εταιρεία, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο.

(Με πληροφορίες από Guardian, Politico, Greenpeace, Bloomberg)

Δημοφιλή