Στις 8 Νοεμβρίου 2017, ένα ιδιαίτερο ατύχημα συνέβη στο Λός Άντζελες. Στην ευρύτερη περιοχή του κέντρου της πόλης, που οι αρχές του Λ.Α. ονομάζουν πλέον ως Innovation District, ένα αυτόνομο λεωφορείο τέθηκε για πρώτη φορά σε λειτουργία. Ωστόσο, μέσα σε μόλις δύο ώρες λειτουργίας του συγκρούσθηκε με ένα φορτηγό.
Ένα ατύχημα που οι αρχές αμέσως θέλησαν να αποδώσουν στη λάθος αντίδραση του οδηγού του φορτηγού, πραγματοποιώντας μάλιστα την ακόλουθη εντυπωσιακή δήλωση «...εάν το φορτηγό ήταν εξοπλισμένο με τους ίδιους εξελιγμένους αισθητήρες που διέθετε το λεωφορείο, το ατύχημα θα είχε αποφευχθεί». Πρόκειται για μια είδηση που δεν ξέρεις από πού να ξεκινήσεις να σχολιάζεις.
Αντί σχολίου, ας παραθέσουμε τη σκέψη του Bob Lutz του πρώην Αντιπροέδρου της General Motors όπως αποτυπώθηκε σε άρθρο του στο Automotive News. Το πολύπειρο διοικητικό στέλεχος ισχυρίζεται ότι όταν ένα ποσοστό 20-30 % του συνόλου των κυκλοφορούντων οχημάτων θα αποτελούνται από αυτόνομα οχήματα, τότε τα εντυπωσιακά στατιστικά που θα επιτύχουν σε θέματα ασφάλειας θα γίνουν ευρέως αντιληπτά και θα αναγκάσουν την κοινή γνώμη να αποδεχθεί την ύπαρξη περιορισμών στη μετακίνηση οχημάτων με ανθρώπους στη θέση του οδηγού. Ο Bob Lutz διαβλέπει την εξέλιξη αυτή να επιτυγχάνεται μέσα στην επόμενη εικοσαετία. Μάλιστα προχωρά ακόμα περεταίρω και θεωρεί ότι επειδή επιχειρήσεις μεγαθήρια όπως η UBER, η FedEx, η UPS κ.α. επενδύουν δισεκατομμύρια στην τεχνολογία του αυτοκινούμενου οχήματος, ο περιορισμός στη μετακίνηση των οχημάτων που οδηγούνται από ανθρώπους θα υιοθετηθεί σχεδόν νομοτελειακά.
Το θέμα γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον αν παρατηρήσουμε τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με την αντιμετώπιση των νέων αστών (των Millennials) απέναντι στην αυτοκίνηση.
Η τάση είναι σαφής. Οι νέοι του 21ου αιώνα, είτε γιατί αργούν να αυτονομηθούν οικονομικά είτε γιατί ζουν σε μητροπόλεις όπου υπάρχουν οργανωμένα δημόσια δίκτυα μετακίνησης είτε γιατί έχουν υιοθετήσει τις σύγχρονες τεχνολογίες επικοινωνίας που μειώνουν τις μετακινήσεις τους (πχ: το e-shopping), δεν έχουν ως προτεραιότητα τους την εκμάθηση της οδήγησης αυτοκινήτου. Σε άρθρο στο ακαδημαϊκό περιοδικό "Journal of the American Planning Association" ο ακαδημαϊκός Noreen C. McDonald καταγράφει την εντυπωσιακή πτώση στις πωλήσεις νέων αυτοκινήτων, ιδιαίτερα στο ηλικιακό γκρουπ των Millennials.
Η τάση αυτή είναι διεθνής και δεν περιορίζεται μόνο στις ΗΠΑ. Οι επιπτώσεις της στο σχεδιασμό των δημόσιων υποδομών δε είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Για παράδειγμα το οδικό δίκτυο συντηρείται βάσει της έμμεσης φορολογίας στην κατανάλωση καυσίμων από τα οχήματα.Ωστόσο με τη μείωση της κατανάλωσης των οχημάτων, τα κράτη άρχισαν να αυξάνουν τους έμμεσους φόρους στη χρήση του αυτοκινήτου, μιας και τα έσοδα άρχισαν να μειώνονται. Σήμερα όπου εισέρχονται τα υβριδικά αυτοκίνητα σε μαζική κυκλοφορία και η κατανάλωση καυσίμου των οχημάτων έχει μειωθεί δραστικά , παράλληλα με την αλλαγή των συνηθειών των millennials που προαναφέρθηκε, δημιουργείται ένα εκρηκτικό μείγμα ως προς την εξυπηρέτηση του κόστους συντήρησης των δαπανηρότατων οδικών υποδομών. Πιθανώς, το κόστος ιδιοκτησίας και συντήρησης των οχημάτων να επιβαρυνθεί περεταίρω σε σημείο τέτοιο που να αλλάξει σημαντικά η νοοτροπία όλων μας ως προς τις μετακινήσεις.
Εντέλει μήπως το αυτοκίνητο τείνει να μετατραπεί σε ένα ακόμα προϊόν - υπηρεσία όπως έχουμε συνηθίσει ως καταναλωτές πλέον να πράττουμε με τα κινητά τηλέφωνα μας; Για παράδειγμα, πρόσφατα η εταιρεία χρονομίσθωσης leaseplan εκκίνησε μια παγκόσμια διαφημιστική εκστρατεία με τίτλο "What's Next?", έχοντας ως πρωταγωνιστή ενός φουτουριστικού τηλεοπτικού σποτ τον διάσημο Βρετανό τηλεοπτικό αστέρα Richard Hammond.
Η κεντρική ιδέα πίσω από το σποτ είναι ότι πλέον οι καταναλωτές θα πληρώνουν για τη χρήση και όχι την ιδιοκτησία ενός διαθέσιμου στόλου αυτοκινούμενων οχημάτων, που θα χρησιμοποιούν ανάλογα με τις ανάγκες τους και σε συνεργασία με πολλούς διαφορετικούς χρήστες. Είναι μια κεντρική ιδέα που ήδη έχει αρχίσει να υιοθετείται ακόμα και από κατασκευαστές αυτοκινήτων όπως η Volvo που προωθεί το νέο της δημιούργημα το Volvo XC40, ένα υπερσύγχρονο όχημα που υιοθετεί μια τεχνολογία ημιαυτόνομης οδήγησης που η εταιρία αποκαλεί pilot assist adaptive cruise control. Το όχημα το διαθέτει η εταιρεία προς τους καταναλωτές πλέον μέσω και της υπηρεσίας Volvo Care ή αλλιώς με χρονομίσθωση η οποία όμως θα παρέχει και τη δυνατότητα διαμοιρασμού του οχήματος ανάμεσα σε διαφορετικούς καταναλωτές υπηρεσιών μετακίνησης.
Ο αγώνας για την αυτοκίνηση του μέλλοντος έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό αλλά μάλλον την παρούσα περίοδο παρατηρούμε τη διαδρομή προς την κορύφωση του. Το στοίχημα της ηλεκτροκίνησης και της αυτόνομης οδήγησης είναι τεράστιο και πολλές μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες δηλώνουν την αδυναμία τους να παρακολουθήσουν τις ραγδαίες εξελίξεις. Πλέον ο ανταγωνισμός πραγματοποιείται όχι ανάμεσα στις παραδοσιακές αυτοκινητοβιομηχανίες αλλά ανάμεσα σε κολοσσούς της πληροφορικής και του κλάδου των υπηρεσιών που καθορίζουν τα στάνταρ της νέας εποχής.
Τέλος ένα σχόλιο ως προς τη χώρα μας. Σε κάθε αλλαγή τεχνολογικού υποδείγματος τοποθετούνται νέοι παίκτες στην παγκόσμια αγορά. Για παράδειγμα η Φινλανδία, είχε προβλέψει την επικράτηση των δικτύων κινητής τηλεφωνίας από τη δεκαετία του 1980 και δεν δίστασε να επενδύσει σημαντικούς πόρους στην έρευνα προκειμένου να προωθήσει εθνικούς πρωταθλητές στο χώρο της GSM τεχνολογίας. Αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία της NOKIA.
Κατά τον ίδιο τρόπο θα μπορούσε να πράξει και η χώρα μας. Στην Ελλάδα διαθέτουμε ανεπτυγμένη βιομηχανία και τεχνογνωσία στην παραγωγή ηλεκτρικών συσσωρευτών που αποτελούν το καύσιμο των σύγχρονων οχημάτων. Επίσης διαθέτουμε μεγάλη ηλιοφάνεια και μπορούμε να αναπτύξουμε τεχνολογίες για την οικιακή ή και δημόσια φόρτιση των σύγχρονων οχημάτων. Παράλληλα, μπορούμε να δημιουργήσουμε υποδομές για την ανάπτυξη υπερσύγχρονων δικτύων αυτοκινούμενων οχημάτων βαρέως τύπου για τη μεταφορά εμπορευμάτων που αποτελεί και μια έξυπνη επιλογή συνέργειας σε σχέση με την προώθηση της χώρας μας ως στρατηγικού εμπορικού κόμβου.