Ένα κύμα αγανάκτησης παρατηρήθηκε στην ελληνική μπλογκόσφαιρα όταν ο ΣΥΡΙΖΑ δημοσίευσε μία «ορθή επανάληψη» στην οποία δεν υπήρχε η φράση «αμερικανοκίνητη Χούντα» από την ανακοίνωσή του κατά τους εορτασμούς της 17ης Νοεμβρίου για το Πολυτεχνείο. Εγώ, ωστόσο, επικροτώ αυτή την αλλαγή, ως απόδειξη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σκοπεύει να μετατραπεί σε ένα κόμμα το οποίο θα είναι σε θέση να κυβερνήσει τη χώρα εάν εκλεγεί.
Δεν εννοώ μόνο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αρχίζει να αναγνωρίζει τη σημασία της διπλωματικής ευγένειας. Το πολιτικό μήνυμα στους οπαδούς του είναι ακόμα πιο σημαντικό. Τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης ενστικτωδώς ενθαρρύνουν τους ψηφοφόρους τους να ζήσουν σε έναν κόσμο μαγικών αντιλήψεων. Μία δημοφιλής κατηγορία, τόσο στην Ελλάδα όσο και αλλού, είναι ότι η κυβέρνηση αποτελεί μαριονέτα, τα νήματα της οποίας ελέγχονται από σκοτεινές δυνάμεις. Ή, όπως η «17Ν» υποστήριζε το 1987, «ο Παπανδρέου είναι σήμερα έρμαιο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού».
Μία επιβλαβής παράπλευρη απώλεια του μύθου της εθνικής αδυναμίας είναι η πολιτική ανευθυνότητα, η οποία εξελίσσεται σε μία καλή δικαιολογία για να περνάει κανείς με κόκκινο και να μην πληρώνει φόρους. Και κάποιες φορές, όπως το 1967, γίνεται μία καλή δικαιολογία για να παρακολουθεί κανείς παθητικά όταν καταλύεται η δημοκρατία.
Μπορούμε να διαφωνούμε επ'αόριστον για το αν οι Συνταγματάρχες- φιλόδοξοι, κοντόφθαλμοι Έλληνες εθνικιστές- ήταν κατά 95% υπεύθυνοι για την «υποβοηθούμενη αυτοκτονία» της ελληνικής Δημοκρατίας ή κατά 80%. Μπορούμε να βρούμε και πολλούς άλλους για να επικρίνουμε: τα ανάκτορα, για υπονόμευση της νομιμότητας των δημοκρατικών εκλογών, τον Ανδρέα Παπανδρέου, ως ένα σχεδόν εύλογο πρόσχημα, τη CIA και τη JUSMAGG, των οποίων η μερική γνώση περί των σχεδίων υποδείκνυε συναίνεση. Ναι, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα μπορούσε να είχε σταματήσει το πραξικόπημα με τον ίδιο ηθικώς βίαιο τρόπο με τον οποίο κάποιος μπορεί να σταματήσει την αυτοκτονία ενός φίλου, στέλνοντάς τον σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο. Αλλά η απόφαση για το πραξικόπημα ελήφθη από Έλληνες, για ελληνικούς εσωτερικούς λόγους, ενάντια στις διπλωματικές συστάσεις των ΗΠΑ, όπως στο καταστροφικό πραξικόπημα στην Κύπρο το 1974.
Το «αμερικανοκίνητος» είναι ένας όρος που δημιουργήθηκε από τους Έλληνες για να κατηγορούν άλλους Έλληνες. Ήταν η χειρότερη προσβολή που μπορούσαν να φανταστούν, και ένα ισχυρό επιχείρημα για την απονομιμοποίηση ενός καθεστώτος που μέχρι το 1973 απολάμβανε ευρείας αποδοχής. Αλλά το «αμερικανοκίνητος» είναι σπάνια το πιο ιστορικά ακριβές, και σχεδόν ποτέ η πιο χρήσιμη εξήγηση για ο,τιδήποτε συμβαίνει εκτός των συνόρων των ΗΠΑ. Υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί πάνω στο τι μπορεί να επιβάλει μια υπερδύναμη στους ξένους, ακόμα και όταν οι ανταγωνιστικές φατρίες της Ουάσιγκτον συμφωνούν εσωτερικά πάνω στο τι θέλουν και ποιες δυνάμεις και πόρους τις συμφέρει να αφιερώσουν για τον σκοπό της. Η άποψη όσων συμμετέχουν περισσότερο τείνει να επικρατεί τελικά, και οι Ελληνες συμμετέχουν πολύ περισσότερο στο δικό τους πολιτικό σύστημα από ότι η Αμερική.
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ απέτυχε να αποτρέψει τις επιθέσεις της 9/11. Απέτυχε να αποτρέψει την πτώση της Μοσούλης στα χέρια του ISIS. Και στις δύο περιπτώσεις, ένα σημαντικό κομμάτι του παγκόσμιου πληθυσμού αντέδρασε με έναν απλό συλλογισμό: οι ΗΠΑ είναι παντοδύναμες και παντογνώστριες. Επειδή δεν απέτρεψαν αυτά τα πράγματα, ήθελαν να συμβούν και τα έκαναν να συμβούν. Εφαρμόστε αυτή τη λογική στον Παντοδύναμο και θα καταδικαστείτε ως αιρετικός, αλλά εφαρμόστε την σε μια ξένη υπερδύναμη και θα εκλεγείτε στην ελληνική Βουλή.
Η Ελλάδα δεν μπορεί πλέον να αντέξει μια Βουλή που ενθαρρύνει την εθνική ανευθυνότητα. Πράγματι η χώρα είναι -ως ένα σημείο- έρμαιο των διεθνών αγορών, όπως κατηγορεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, αυτή η κατάντια ήταν το αποτέλεσμα ελληνικών πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων ή μη αποφάσεων. Η έξοδος από τη κρίση προϋποθέτει ελληνική κυβέρνηση που συμπεριφέρεται -με τους Αμερικανούς συμμάχους της, με τις Βρυξέλλες και με την Τρόικα- όχι ως θύμα δυνάμεων που δεν κατανοεί, αλλά ως μια ομάδα έξυπνων πατριωτών, που καταλαβαίνουν τις δυνάμεις και τις αδυναμίες της χώρας τους καλύτερα από τους πολιτικούς τους αντιπάλους και καλύτερα από κάθε ξένο.
Οι διεθνείς αγορές είναι πολύ μεγάλες, απρόσωπες και εύθραυστες για να ανταποκριθούν στις (καλλιεργημένες) ελπίδες για μαγικές λύσεις. Πραγματικές λύσεις, ωστόσο, είναι πιθανές και επιτεύξιμες, εάν ο κάθε πολίτης απαιτήσει από τα πολιτικά κόμματα ο ίδιος να θεωρηθεί όχι παθητικό υποκείμενο και μέρος του προβλήματος αλλά υπεύθυνος συντελεστής μιας συλλογικής λύσης. Το να βγάζει κανείς λέξεις όπως «αμερικανοκίνητος» από το πολιτικό λεξιλόγιο της Αριστεράς μπορεί να είναι ένα μικρό αλλά χρήσιμο βήμα προς μια ιδεολογία εθνικής ικανότητας αντί εθνικής θυματοποίησης.