Οικονομικός Φιλελευθερισμός: Δαίμονας ή ανεκτίμητος θησαυρός; Η ελληνική αντίληψη

Εν κατακλείδι, επικρίνουμε μια πολιτική που ποτέ δεν ασπαστήκαμε, που ποτέ δεν αφουγκραστήκαμε την ουσία της, που ποτέ δεν εφαρμόσαμε στην πράξη. Ο φιλελευθερισμός ως προς τη μετριοπαθή οικονομική του έκφανση δε συνιστά το δολοπλόκο δαίμονα ο οποίος παραμονεύει να μας καθυποτάξει, αλλά αποτελεί μια ανεκτίμητη ιδεολογική παρακαταθήκη και δύναται να λειτουργήσει ως η ρομφαία στη μάχη με την ανέχεια. Το κράτος δε μπορεί να εξασφαλίσει την οικονομική ανάκαμψη. Ο δημόσιος τομέας οφείλει να εγγυάται το ανθρωπιστικό περίβλημα της οικονομικής διαδικασίας στο βαθμό που δεν παρακωλύει την ατομική ελευθερία και την αυτενέργεια του ιδιώτη.
EyesWideOpen via Getty Images

Η μεταπολιτευτική Ελλάδα σφραγίστηκε από την κυριαρχία του κρατισμού και της σοσιαλιστικής παράδοσης, με αλόγιστη διόγκωση του δημοσίου τομέα, με επικράτηση και υιοθέτηση λανθασμένου παραγωγικού μοντέλου και τη διαιώνιση μιας παράλογης αντίληψης που επέφερε την τωρινή της καθίζηση. Επτά χρόνια μετά το ξέσπασμα της σφοδρότερης χρηματοπιστωτικής κρίσης σε διεθνές επίπεδο στην μεταπολεμική περίοδο και την άτυπη χρεοκοπία του Ελληνικού Κράτους με ταυτόχρονη επιβολή διεθνούς οικονομικού ελέγχου, η ελληνική κοινωνία και πολιτεία επιδίδεται σε σωρεία εσφαλμένων ενεργειών και πεποιθήσεων, που δε συμβαδίζουν με τα διδάγματα της πολύχρονης και «αιματηρής» ύφεσης.

Η ελληνική συλλογική ψυχή παραμένει εμμονικά προσκολλημένη σε αρχές και αξίες σοσιαλιστικής προέλευσης που οδήγησαν τη χώρα σε τέλμα και οικονομικό αδιέξοδο. Η πλειονότητα των ιδεολογικών φορέων του τόπου προκρίνουν σοσιαλίζουσες πρακτικές, ενοχοποιώντας τον αξιακό κώδικα της φιλελεύθερης κληρονομιάς και προωθώντας μια δαιμονοποίηση της οικονομικής προαίρεσης και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης υιοθετεί την πίστη ότι οι φορείς του φιλελεύθερου οικονομικού πνεύματος ευθύνονται για την αφαίμαξη που συντελείται τα τελευταία χρόνια της παρατεταμένης δυστοκίας και ότι η στροφή στη χάραξη μιας οικονομικής στρατηγικής θεμελιωμένης στο συγκεκριμένο μανιφέστο θα επιδεινώσει την κοινωνική πραγματικότητα με περαιτέρω ισοπέδωση.

Κάθε νουνεχής άνθρωπος, αν ενσκήψει πάνω από την ελληνική νομοθεσία, θα κατανοήσει ότι το κρατικοκεντρικό μοντέλο διοίκησης και διακυβέρνησης είναι καθ'ολοκληρίαν εδραιωμένο.

Το λάθος είναι πασιφανές και εξόφθαλμο. Πρόκειται για τη θεωρία ότι ο φιλελευθερισμός ως κίνημα ιδεών συνιστά το κουτί της Πανδώρας από το οποίο εκπορεύεται το σύνολο των αρνητικών επιλογών. Πόσο ανορθόδοξη είναι η παραπάνω παραδοχή, μια παραδοχή που επιτείνει την έκπτωση και θέτει φραγμούς στην πρόοδο και την κοινωνική εξέλιξη. Το πνεύμα της ελεύθερης οικονομίας δε μας αντιπαλεύεται, αλλά μας υποδεικνύει την έξοδο από το φαύλο κύκλο της οικονομικής δυσπραγίας.

Αποκλειστικά στο ενδεδειγμένο πρόγραμμα αρχών πιστώνεται η επιδοκιμασία της επιχειρηματικής δράσης, η ενίσχυση της καινοτομίας, η εγκαθίδρυση της ιδιωτικής σφαίρας ως μοχλού οικονομικής αναγέννησης, αλλά και η εγγύηση της ουμανιστικής πτυχής του εγχειρήματος προασπίζοντας το κράτος πρόνοιας και αλληλεγγύης, του οποίου η προστασία ψευδώς κατοχυρώνεται στο αριστερό πολιτικό φάσμα που εν τέλει το υποβαθμίζει και το τραυματίζει ανεπανόρθωτα με τις πρακτικές του. Ακόμα περισσότερο σφυρηλατεί την κοινωνική συνοχή, απαλλάσσει τον τόπο από τον αυταρχισμό της μετριότητας, επικροτεί την ευγενή άμιλλα και τον υγιή ανταγωνισμό ανάγοντας την αξιοκρατία ως ιεραρχική δύναμη και απελευθερώνει το κοινωνικό σώμα από αγκυλώσεις και ιδεοληψίες που στιγμάτισαν και μπόλιασαν τη νόηση του με ολέθριες απολήξεις.

Πού ελλοχεύει επομένως ο κίνδυνος, πού εντοπίζεται η de facto κατάρρευση, την οποία υποθετικά πρεσβεύει ο οικονομικός φιλελευθερισμός και πώς μπορούμε να αξιολογούμε την ελεύθερη αγορά άνευ εμπειρικών δεδομένων όπως συμβαίνει το δεδομένο χρονικό διάστημα στην Ελλάδα; Κάθε νουνεχής άνθρωπος, αν ενσκήψει πάνω από την ελληνική νομοθεσία, θα κατανοήσει ότι το κρατικοκεντρικό μοντέλο διοίκησης και διακυβέρνησης είναι καθ'ολοκληρίαν εδραιωμένο. Ενδεικτικά αναφέρω τη βραδυκίνητη γραφειοκρατία που αποτελεί τροχοπέδη στην προσέλκυση επενδύσεων, τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα των ΔΕΚΟ που αντιμετωπίζονται ως οι ιερές αγελάδες του εγχώριου συνδικαλισμού κατάλοιπου μιας άλλης εποχής, αλλά το πιο αξιοθρήνητο, η ακραία και συνεχώς μεταβαλλόμενη φορολόγηση που αποθαρρύνει την ιδιωτική επένδυση, αλλά και εξαλείφει τη δυναμική της εσωτερικής επιχειρηματικής δραστηριότητας αποσπώντας μεγάλο τμήμα των απολαβών της.

Εν κατακλείδι, επικρίνουμε μια πολιτική που ποτέ δεν ασπαστήκαμε, που ποτέ δεν αφουγκραστήκαμε την ουσία της, που ποτέ δεν εφαρμόσαμε στην πράξη. Ο φιλελευθερισμός ως προς τη μετριοπαθή οικονομική του έκφανση δε συνιστά το δολοπλόκο δαίμονα ο οποίος παραμονεύει να μας καθυποτάξει, αλλά αποτελεί μια ανεκτίμητη ιδεολογική παρακαταθήκη και δύναται να λειτουργήσει ως η ρομφαία στη μάχη με την ανέχεια. Το κράτος δε μπορεί να εξασφαλίσει την οικονομική ανάκαμψη. Ο δημόσιος τομέας οφείλει να εγγυάται το ανθρωπιστικό περίβλημα της οικονομικής διαδικασίας στο βαθμό που δεν παρακωλύει την ατομική ελευθερία και την αυτενέργεια του ιδιώτη.

Ο μόνος αξιόπιστος πραγματιστικός και αξιόλογος δρόμος για τον απεγκλωβισμό από το αδιέξοδο αναφύεται στη φιλελεύθερη εκδοχή της οικονομικής διαδικασίας που έχει τη δυνατότητα να αγκαλιάσει και να αναδείξει τις δημιουργικές δυνάμεις του Λαού μας, με απόρροια την υλική ευημερία και ευδαιμονία σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής πραγματικότητας. Επιθυμούμε ένα κράτος λειτουργικό, ευέλικτο, εποπτικό, κοινωνικό και προπάντων αρωγό και όχι χειραγωγό της εθνικής οικονομίας. Η ευκαιρία απλώνεται μπροστά μας. Ας την αδράξουμε.

Δημοφιλή