Πούτιν και Ερντογάν: Τόσο διαφορετικοί αλλά και τόσο ίδιοι

Ένα από τα κοινά τους χαρακτηριστικά είναι η απέχθεια που έχουν σε αυτό που θεωρούμε ως δυτικό τρόπο σκέψης και η έμφαση που δίνουν στα εθνικά χαρακτηριστικά των χωρών τους. Ο Ταγίπ Ερντογάν θεωρεί ότι η γειτονική μας χώρα θα πρέπει να επιστρέψει στις ρίζες της, που δεν είναι άλλες από τις αρχές και τον τρόπο διακυβέρνησης και κυρίως τις πολιτισμικές παρακαταθήκες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, είναι γνωστός για τις απόψεις του περί της διαφοράς ανάμεσα στις αρχές της Ρωσίας και του δυτικού κόσμου, με αναφορά κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.
Mikhail Metzel via Getty Images

Ένα από τα ισχυρότερα στερεότυπα που έχουν εδραιωθεί στην ανάλυση της πολιτικής επικαιρότητας και κυρίως του πεδίου των διεθνών σχέσεων, είναι η απουσία της διάστασης της προσωπικότητας και της ιδιοσυγκρασίας των πολιτικών που διαφεντεύουν τις τύχες του πλανήτη μας.

Και θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Τα στερεότυπα λειτουργούν και ισχύουν, ίσως όχι στο βαθμό που θα ήθελαν οι εμπνευστές τους. Παράδειγμα αποτελούν οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις που πέρασαν από μια περίοδο σκληρών αντεγκλήσεων και έντασης σε έναν παρατεταμένο μήνα του μέλιτος.

Η αποκατάσταση των ρωσο-τουρκικών σχέσεων απορρέει από τις απαιτήσεις της πραγματικότητας που επιτάσσουν και στις δύο χώρες, αν όχι να συνεργαστούν, τουλάχιστον να ανεχθούν η μία τις απαιτήσεις της άλλης, ιδιαίτερα στο πεδίο του Συριακού εμφυλίου, έχοντας και οι δύο ανάγκη την ανοχή της άλλης πλευράς. Η μεν Τουρκία για τη διαχείριση του Κουρδικού ζητήματος, η δε Ρωσία για την επιτυχημένη ολοκλήρωση της στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία.

Και ενώ φαινομενικά η κυριαρχία του αισθήματος της αυτοσυντήρησης για τις δύο χώρες έχει οδηγήσει στην εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στις δύο χώρες δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει και ο παράγοντας της προσωπικότητας των δύο ηγετών, Ερντογάν και Πούτιν, που ενώ εκ πρώτης όψεως προέρχονται από διαφορετικές πολιτικές και πολιτισμικές κουλτούρες στην ουσία της πολιτικής και ιδεολογικής τους ύπαρξης, τα κοινά στοιχεία ίσως υπερτερούν από τις διαφορές.

Ένα από τα κοινά τους χαρακτηριστικά είναι η απέχθεια που έχουν σε αυτό που θεωρούμε ως δυτικό τρόπο σκέψης και η έμφαση που δίνουν στα εθνικά χαρακτηριστικά των χωρών τους. Ο Ταγίπ Ερντογάν θεωρεί ότι η γειτονική μας χώρα θα πρέπει να επιστρέψει στις ρίζες της που δεν είναι άλλες από τις αρχές και τον τρόπο διακυβέρνησης και κυρίως τις πολιτισμικές παρακαταθήκες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ενώ ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, είναι γνωστός για τις απόψεις του περί της διαφοράς ανάμεσα στις αρχές της Ρωσίας και του δυτικού κόσμου, με αναφορά κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Ένα άλλο κοινό τους χαρακτηριστικό αποτελεί και η χρησιμοποίηση του δημοκρατικού πολιτεύματος όχι ως θεσμό ανάπτυξης και κυριαρχίας του κράτους δικαίου, αλλά ως μηχανισμού που θα τους βοηθήσει με λιγότερη προσπάθεια να κατακτήσουν τον απόλυτο σκοπό της πολιτικής τους καριέρας. Την απόλυτη κυριαρχία σε όλες τις βαθμίδες εξουσίας.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η δημιουργία, και στην Άγκυρα αλλά και στην Μόσχα, ενός εκτεταμένου μηχανισμού εξάρτησης από επιχειρηματίες και κομματικούς αξιωματούχους που τους δίνεται συγχωροχάρτι για το συνεχές τους φλερτ με την ανομία και τις ημιπαράνομες δραστηριότητες, λαμβάνοντας την υποχρέωση, να δείχνουν τυφλή υποταγή στο σύστημα εξουσίας των δύο ηγετών.

Τέλος ένα τελευταίο κοινό στοιχείο των δύο ηγετών είναι η προσπάθεια τους να παραμείνουν στην εξουσία με έναν μανδύα δημοκρατικής νομιμοποίησης, είτε μέσω δημοψηφισμάτων, στην περίπτωση του Ταγίπ Ερντογάν, ή εκλογών που δίνουν το δικαίωμα της παράκαμψης των κανόνων του συντάγματος, όπως στην περίπτωση του Βλαντιμίρ Πούτιν.

Δημοφιλή