5 Προτεραιότητες για την Κοινωνία των Πολιτών το 2016

Αυτήν την εβδομάδα, η Όξφαμ δημοσίευσε την τελευταία της ανάλυση, που έδειξε ότι μόνον 62 απίστευτα πλούσιοι άνθρωποι έχουν τόσο πλούτο όσο το σύνολο του φτωχότερου μισού πληθυσμού του πλανήτη. Παραδόξως, παρά το γεγονός ότι αυτή η ακραία συσσώρευση γίνεται όλο και χειρότερη, η έκθεση του ίδιου του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων για το 2016 δεν παρουσιάζει την ανισότητα εισοδήματος αυτήν την χρονιά κατά τον τρόπο που παρουσιαζόταν στο παρελθόν σε προηγούμενα φόρουμ στο Νταβός.
John Rensten via Getty Images

Καθώς ξεκινά η ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, διάφοροι άνθρωποι θα προβούν σε διάφορες προβλέψεις για το μέλλον. Έτσι, σκέφτηκα να κάνω κι εγώ μια προσπάθεια. Αυτά είναι τα πέντε σημαντικά πράγματα που πρέπει η κοινωνία των πολιτών να προσέξει το 2016.

Αντιμετώπιση της ανισότητας και του αποκλεισμού

Αυτήν την εβδομάδα, η Όξφαμ δημοσίευσε την τελευταία της ανάλυση, που έδειξε ότι μόνον 62 απίστευτα πλούσιοι άνθρωποι έχουν τόσο πλούτο όσο το σύνολο του φτωχότερου μισού πληθυσμού του πλανήτη. Παραδόξως, παρά το γεγονός ότι αυτή η ακραία συσσώρευση γίνεται όλο και χειρότερη, η έκθεση του ίδιου του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων για το 2016 δεν παρουσιάζει την ανισότητα εισοδήματος αυτήν την χρονιά κατά τον τρόπο που παρουσιαζόταν στο παρελθόν σε προηγούμενα φόρουμ στο Νταβός. Κι αυτό όχι για να υποτιμηθούν οι μεγάλοι κίνδυνοι που έχουν επισημανθεί για το 2016 - συγκεκριμένα η αδυναμία να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή και στην αναγκαστική μετανάστευση μεγάλης κλίμακας - αλλά για να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας - όπως το έκανε με θαυμάσιο τρόπο η Όξφαμ αυτήν την εβδομάδα - ότι η καταπολέμηση των υπερβολών του παγκόσμιου καπιταλισμού πρέπει να γίνει κυρίαρχη προτεραιότητα για την προοδευτική κοινωνία των πολιτών.

Τον Σεπτέμβριο του 2015, στα πλαίσια της συνάντησής τους για την θέσπιση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, οι παγκόσμιοι ηγέτες στη Νέα Υόρκη δεσμεύτηκαν «να μην μείνει κανείς πίσω». Το τι κάνουμε σε σχέση με τον συγκεκριμένο αυτό σκοπό φέτος, το πώς θα κινητοποιηθούμε για να αντιμετωπίσουμε την ανισότητα που απειλεί να παραλύσει τις προσπάθειές μας να επιτύχουμε βιώσιμη ανάπτυξη - θα θέσει τον τόνο των δράσεων μας για τα επόμενα 14 χρόνια. Αν πρόκειται να «μην μείνει κανείς πίσω», μία από τις πιο πιεστικές προκλήσεις της κοινωνίας των πολιτών είναι να δώσει φωνή σε όσους μέχρι τώρα δεν ακούγονται.

Η μεταρρύθμιση της ανθρωπιστικής βοήθειας

Σήμερα, σε μια εποχή που οι πιο πλούσιοι άνθρωποι στον κόσμο είναι πλουσιότεροι από ποτέ - περίπου 125 εκατομμύρια άνθρωποι χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας. Όπως ανακάλυψα, εκπονώντας την έκθεση για την ανθρωπιστική χρηματοδότηση της Επιτροπής Υψηλού Επιπέδου των Ηνωμένων Εθνών αποτελεί στίγμα στην συλλογική μας συνείδηση το γεγονός ότι σε έναν κόσμο που δημιουργεί US $78 τρισεκατομμύρια, δεν μπορούμε να παράγουμε μερικά δισεκατομμύρια για να σώσουμε ζωές και να διατηρήσουμε την αξιοπρέπεια όσων έχουν πληγεί από εκτοπίσεις, ασθένειες και καταστροφές.

Φέτος το Μάϊο, τα Ηνωμένα Έθνη θα οργανώσουν την Παγκόσμια Ανθρωπιστική Διάσκεψη Κορυφής (WHS) στην Κωνσταντινούπολη. Αυτή θα είναι η τέταρτη σε μια σειρά σημαντικών διεθνών προσπαθειών - στην Αντίς Αμπέμπα, στη Νέα Υόρκη και στη συνέχεια στο Παρίσι - να επιτευχθεί συμφωνία ως προς την εύρεση δημόσιων αγαθών που θα είναι κρίσιμα για την βιώσιμη ανάπτυξη. Η Παγκόσμια Ανθρωπιστική Διάσκεψη Κορυφής θα είναι η πρώτη του είδους της και η τελευταία σύνοδος κορυφής για τον νυν Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Είναι μια σημαντική ευκαιρία να επανεξεταστεί ο τρόπος χρηματοδότησης των ανθρωπιστικών παρεμβάσεων. Δαπανούμε περισσότερα χρήματα από ποτέ, για την ακρίβεια, δαπανούμε 12 φορές περισσότερα χρήματα σε σχέση με αυτά που δαπανούσαμε 15 χρόνια πριν, όμως, αυξάνεται εκθετικά και η ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας. Το χρηματοδοτικό κενό εκτιμάται σήμερα στο ποσό των US $15 δισεκατομμυρίων. Οι προσπάθειές μας ποτέ δεν ήταν μεγαλύτερες και ποτέ δεν ήταν πιο ανεπαρκείς.

Αντίσταση στο να καταστούν οι περιορισμοί κανόνας

Καθώς έχουν τεκμηριώσει οι συνάδελφοί μου στην CIVICUS, τα τελευταία χρόνια, σε περίπου 100 χώρες, έχουν σημειωθεί σοβαρές απειλές στον χώρο της κοινωνίας των πολιτών. Ούτε το 2016 ξεκίνησε καλά. Σε έναν ανησυχητικό απόηχο των πρόσφατων εξελίξεων στην Ουγγαρία, το κυβερνόν εθνικιστικό κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης στην Πολωνία προώθησε νομοθεσία ώστε να τεθούν τα δημόσια μέσα μαζικής ενημέρωσης και η δικαστική εξουσία υπό τον κυβερνητικό έλεγχο.

Στο Ισραήλ, ένα νέο σχέδιο νόμου, το οποίο από τους υποστηρικτές του αναφέρεται ως «Νομοσχέδιο Διαφάνειας», επιδιώκει να θεσπίσει νέες αυστηρές απαιτήσεις δημοσιοποίησης σε οποιαδήποτε μη κερδοσκοπική Ισραηλινή οργάνωση που λαμβάνει ποσοστό χρηματοδότησης μεγαλύτερο του 50% από «Αλλοδαπές Πολιτικές Οργανώσεις», με άλλα λόγια από ξένες κυβερνήσεις, από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή τα Ηνωμένα Έθνη. Έπειτα από μια κλιμακούμενη παγκόσμια τάση, το νομοσχέδιο ορίζει τις Ισραηλινές ΟΚΠ (Οργανώσεις Κοινωνίας της Πολιτών) ως άπιστους «αλλοδαπούς πράκτορες», απαιτώντας να ορίζεται στις δημόσιες τους επικοινωνίες η πηγή της χρηματοδότησής τους και ζητώντας από τους εργαζόμενους σε αυτές να φορούν διακριτικά. Υπάρχει ακόμη χρόνος μέχρι να υποβληθούν οι τροποποιήσεις σε αυτό το νομοσχέδιο και πρέπει να υποστηρίξουμε τους Ισραηλινούς συναδέλφους μας στις προσπάθειές τους της τροποποίησης.

Κατά την ίδια λογική, πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να επηρεάσουμε την επερχόμενη αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) . Διακυβερνητικός φορέας που θεσπίστηκε για την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η FATF με τις συστάσεις της σε εθνικό επίπεδο, έχει επηρεάσει την υιοθέτηση ενίοτε δυσανάλογα περιοριστικών νόμων. Η ανάγκη καταπολέμησης της διεθνούς χρηματοδότησης τρομοκρατικών οργανώσεων έχει γίνει η πλέον δημοφιλής δικαιολογία νομοθεσίας που ελέγχει την ξένη χρηματοδότηση των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Σε ορισμένες χώρες, τέτοιου είδους νομοθεσία έχει φτάσει να απειλεί την βιωσιμότητα πολλών στοιχείων της κοινωνίας των πολιτών, περιλαμβανομένων και των ειρηνικών κινητοποιήσεων των πολιτών. Οι δικές μας πρόσφατες προσπάθειες να παραδώσουμε ένα σχετικά μικρό χρηματικό ποσό σε μια ομάδα που δουλεύει πάνω σε ζητήματα φύλου στο Σουδάν παρεμποδίστηκαν από τις κατευθυντήριες γραμμές της Αμερικανικής κυβέρνησης σύμφωνα με τις οποίες μια τέτοια χορηγία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την υποστήριξη κρατικά χορηγούμενης τρομοκρατίας.

Πρέπει να αυξήσουμε την πίεση στις κυβερνήσεις ώστε να διασφαλίσουμε ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) δεν θα καταπνίξουν τις νόμιμες δραστηριότητες της κοινωνίας των πολιτών. Συγκεκριμένα, πρέπει να καταρρίψουμε την υπόθεση ότι ο μη κερδοσκοπικός τομέας, σε σύγκριση με τον ιδιωτικό, είναι ιδιαίτερα ευάλωτος σε κατάχρηση κεφαλαίων. Απλά δεν υπάρχουν αποδείξεις που να υποστηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό. Εφέτος, πρέπει να εργαστούμε για να διασφαλίσουμε ότι οι περιορισμοί στις πολιτικές ελευθερίες και οι παραβιάσεις στον πολιτικό χώρο δεν θα γίνουν ο νέος ομαλός κανόνας.

Προστασία του διαδικτυακού χώρου

Το Διαδίκτυο είναι άλλη μια περιοχή αμφισβητούμενου πολιτικού χώρου, στον οποίο όλο και συχνότερα επιβάλλονται περιορισμοί. Καθώς το Διαδίκτυο άνοιξε νέες ευκαιρίες για πολιτικό ακτιβισμό, έκφραση και κινητοποίηση, τα κράτη επιδίωξαν να ρυθμίσουν, να ελέγξουν και σε ορισμένες περιπτώσεις να λογοκρίνουν, υποβάλλοντας τον κυβερνο-ακτιβισμό σε βαθύτερες απειλές.

Κατά συνέπεια και οι εταιρείες του διαδικτύου βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της διαμάχης για την ουδετερότητα του δικτύου. Το 2012, η Πακιστανική κοινωνία των πολιτών άσκησε επιτυχημένα πίεση σε έναν αριθμό μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών ώστε να μην ανταποκριθούν σε κυβερνητικό διαγωνισμό για την κατασκευή τείχους προστασίας (firewall) για το Διαδίκτυο, οδηγώντας στην εγκατάλειψη της προσπάθειας προμήθειας. Πρέπει να συνεχίσουμε αυτόν τον αγώνα, ζητώντας από τους παρόχους υπηρεσιών ίντερνετ να απορρίπτουν δημοσίως οποιεσδήποτε προσκλήσεις από κράτη να «κατεβάσουν», φιλτράρουν ή να λογοκρίνουν περιεχόμενο που προκύπτει από την άσκηση νόμιμης, ειρηνικής on line έκφρασης ακτιβιστών της κοινωνίας των πολιτών. Πρέπει να ενθαρρύνουμε την επιχειρηματική κοινότητα να σταθεί στο πλευρό μας κατονομάζοντας τις εταιρείες που επιλέγουν να κερδίσουν από την πώληση προϊόντων και υπηρεσιών που έχουν σχεδιασθεί να βοηθούν τις κυβερνήσεις να επιτίθενται ή να κατασκοπεύουν παράνομα τους ακτιβιστές και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Ο χώρος της κοινωνίας των πολιτών online αντιπροσωπεύει ένα όλο και σημαντικότερο, και ολοένα αμφιλεγόμενο - πεδίο δράσης της κοινωνίας των πολιτών. Πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε προκειμένου να περιφρουρήσουμε τις ελευθερίες του.

Μεταρρύθμιση της διαδικασίας εκλογής του νέου Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών

Αυτό μπορεί να ακούγεται σχετικά ασήμαντο σε σύγκριση με τις προκλήσεις που έχω περιγράψει ήδη. Σε τελική ανάλυση, ο Γενικός Γραμματέας είναι μόνο ένα πρόσωπο. Όμως, δεν έχει να κάνει με το πρόσωπο, αλλά με την διαδικασία.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας και τα μόνιμα μέλη των Ηνωμένων Εθνών (P5) έχουν ήδη συμφωνήσει να προβούν σε κάποιες αλλαγές στην διαδικασία εκλογής. Για πρώτη φορά, έχουν ζητήσει επίσημες, δημόσιες υποψηφιότητες για την θέση από όλα τα κράτη μέλη. Δεν μπορώ παρά να αισθανθώ ότι αν μπορέσουμε να ανοίξουμε ακόμη περισσότερο τη διαδικασία, αυτό θα είναι μια τεράστια νίκη για την διαφάνεια και την λογοδοσία. Θα είναι ένα σημαντικό βήμα στις προσπάθειές μας να καταρρίψουμε την αντίληψη ότι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ανήκει, όχι σε όλους τους ανθρώπους, αλλά σε ελάχιστα κράτη με επιρροή. Και αυτό θα αποτελέσει έναν θετικό οιωνό για το άνοιγμα και σε άλλους τομείς διεθνούς διακυβέρνησης, μειώνοντας το δημοκρατικό έλλειμα που τροφοδοτείται από αυτό το απόμακρο επίπεδο εκτελεστικής λήψης αποφάσεων.

Βλέπουμε παραδείγματα που αποτελούν πηγές έμπνευσης συμμετοχικής διακυβέρνησης σε όλον τον κόσμο. Γιατί όχι λοιπόν και στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών; Ο νέος Γενικός Γραμματέας θα διοριστεί από 193 κυβερνήσεις, αλλά, αν αυτό εξυπηρετήσει αυτές και μόνον αυτές, αποτυγχάνοντας να χρησιμοποιηθούν οι νέες τεχνολογίες και τα εργαλεία ώστε να ακουστεί η φωνή των πολιτών και να κινητοποιηθούν οι δράσεις των πολιτών, πόσο κρίμα θα είναι...

Το άρθρο είναι μέρος της σειράς της The Huffington Post και του The World Economic Forum που σκοπό έχουν να προσφέρουν μια περίληψη των σημαντικότερων ζητημάτων που θα αντιμετωπίσει ο κόσμος την επόμενη δεκαετία, δημοσιεύθηκε στη The Huffington Post, και μεταφράστηκε στα ελληνικά. Η σειρά πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Global Risk Report 2016 και «τρέχει» μια εβδομάδα πριν την έναρξη του ετήσιου Meeting του The World Economic Forum 2016 (στο Νταβός-Κλόστερς στην Ελβετία, 20-23 Ιανουαρίου). Διαβάστε όλη τη σειρά των άρθρων εδώ.

Δημοφιλή