Πριν λίγους μήνες άνθρωποι από όλο τον κόσμο συναντήθηκαν στο Παρίσι για να συζητήσουν ένα θέμα που σπάνια συζητούμε στην Ελλάδα, αυτό της κλιματικής αλλαγής. Μέτα από 21 χρόνια διασκέψεων των Ηνωμένων Εθνών υπογράφτηκε για πρώτη φορά συμφωνία μεταξύ των χωρών. Ο κύριος στόχος της είναι ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Η εκπροσώπηση της Ελλάδας ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Από την κοινωνία των πολιτών συμμετείχαν λιγότεροι από 10 Έλληνες. Μιλήσαμε με έναν από αυτούς, τον Παύλο Γεωργιάδη, εθνοβιολόγο, παρατηρητή των διαπραγματεύσεων της COP21 (http://www.cop21.gouv.fr/en/ ) και μέλος των Climate Trackers (http://climatetracker.org/).
1.Τι ακριβώς είναι οι Climate Trackers και ποιος ο στόχος τους έως την COP22;
Από το 2009, οι Climate Trackers είναι το σημαντικότερο δίκτυο νέων αρθρογράφων για την κλιματική αλλαγή, που στοχεύει να έχει αντίκτυπο στον διεθνή διάλογο για το θέμα. Μέσα από εκπαιδεύσεις και προγράμματα καθοδήγησης ενθαρρύνουμε νέους ανθρώπους να γράψουν με ένα τρόπο που ενημερώνει τις κοινότητές τους σε θέματα σχετικά με την μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας. Ακολουθώντας μία ανοιχτή διαδικασία υποβολής προτάσεων σε διεθνές επίπεδο, η ομάδα μας εντοπίζει και υποστηρίζει ταλαντούχους νέους που επιθυμούν να συνδιαμορφώσουν την ατζέντα για την κλιματική δράση. Δημοσιεύοντας πρωτότυπο υλικό ενημέρωσης σε εθνικά και διεθνή ΜΜΕ, οι Climate Trackers επηρρεάζουν την εξέλιξη των διεθνών διαπραγματεύσεων. Σκοπός μας για το 2015 είναι να συνεχίσουμε να ανιχνεύουμε τις διαπραγματεύσεις του ΟΗΕ για το κλίμα, δημιουργώντας το μεγαλύτερο νεανικό κίνημα περιβαλλοντικών ανταποκριτών στον κόσμο.
2. Πώς ήταν η εμπειρία σου ως μέλος των Climate trackers;
Μπήκα στην ομάδα ακριβώς πριν από ένα χρόνο. Μέσα στο 2015, περισσότερα από 1800 άτομα από 107 διαφορετικές χώρες υπέβαλαν αίτηση για να είναι μέρος μίας ομάδας 16 ατόμων στην COP21, τη σημαντικότατη διεθνή σύνοδο για το κλίμα που έγινε τον περασμένο Δεκέμβριο στο Παρίσι. Μέσα από διάφορες online εκπαιδεύσεις κατά τη διάρκεια της χρονιάς, 350 νέοι δημοσίευσαν από κοινού πάνω από 1500 άρθρα στα πιο σημαντικά διεθνή μέσα. Τα άρθρα μας είχαν περισσότερες από 300.000 κοινοποιήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παγκοσμίως.
Σε προσωπικό επίπεδο, η επιλογή μου ως Climate Tracker μου έδωσε τη δυνατότητα να συνεργαστώ με κάποια από τα σημαντικότερα διεθνή περιβαλλοντικά μέσα όπως o Ecologist. Αλλά κυρίως, την αίσθηση ότι ανήκω σε μία ομάδα που βάζει κι αυτή το λιθαράκι της στην προώθηση του διεθνούς διαλόγου για το κλίμα. Έχοντας «ανιχνεύσει» τις διαπραγματεύσεις για πολλούς μήνες, οι αναλύσεις μας επί των κειμένων της COP δημοσιεύονταν εντός μίας ώρας μετά την κυκλοφορία τους. Κι έτσι καταλήξαμε να μας προσεγγίζουν μερικοί από τους πιο γνωστούς δημοσιογράφους του κόσμου για έγκυρη πληροφόρηση.
3. Πώς σου φάνηκε η εκπροσώπηση της Ελλάδας στην COP21;
Η Ελλάδα έχασε μία ακόμη τεράστια ευκαιρία να εκθέσει στην διεθνή κοινότητα τα ηθικά της πλεονεκτήματα, κάτι το οποίο είναι πολύ ισχυρό όπλο στο πλαίσιο της κάθε διαπραγμάτευσης. Αυτά πηγάζουν από το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των μεγαλύτερων προκλήσεων της εποχής μας. Κυρίως όσον αφορά την οικονομική κρίση και τις ανθρωπιστικές της διαστάσεις, αλλά και το θέμα των προσφύγων. Η χώρα μας «κρύβεται» πίσω από την συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η οποία, παρεμπιπτόντως, δεν κατέθεσε καθόλου φιλόδοξες δεσμέυσεις όσον αφορά την κλιματική δράση. Δυστυχώς, η Ελλάδα ήταν απούσα σε σχέση με άλλες χώρες, και δείχνει να μην κατέχει τη δημόσια κατανόηση για ένα τόσο σημαντικό θέμα. Η ομιλία του πρωθυπουργού στην έναρξη της COP ήταν χωρίς ιδιαίτερο περιεχόμενο. Αλλά και σε συνέντευξη που πήρα από τον υπουργό περιβάλλοντος, φαίνεται ο ίδιος να μην συμφωνεί με ένα σημαντικό κομμάτι της ενεργειακής πολιτικής που ακολουθεί η χώρα. Όλο αυτό δημιουργεί ένα κενό διακυβέρνησης, το οποίο είναι φυσικά μία διαχρονική κατάσταση. Και φοβάμαι πως το κενό αυτό κάνει μεγάλη χάρη στη βιομηχανία των ορυκτών καυσίμων, η οποία είναι πανίσχυρη και στην χώρα μας.
4. Ποιες θα έπρεπε να είναι οι προτεραιότητες της Ελλάδας σε ό,τι αφορά την κλιματική αλλαγή;
Πιστεύω πως η Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα θετικό παράδειγμα μίας οικονομίας σε μετάβαση, αξιοποιώντας το άπλετο δυναμικό της σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως την ηλιακή. Οι τεχνολογίες των ανανεώσιμων πηγών έχουν αρχίσει να γίνονται αρκετά φθηνότερες σε σχέση με μερικά χρόνια πριν, καθιστώντας σταδιακά παρωχυμένη την χρήση ορυκτών καυσίμων. Εδώ χρειάζεται μία καλά δομημένη ενεργειακή πολιτική, την οποία οφείλουμε να δούμε ως ένα ευρύτερο πεδίο δράσης, το οποίο συνδέεται με τις χρήσεις γης, τη γεωργία, την υγεία, την παιδεία και τις μεταφορές. Δυστυχώς, πέρα από μεμονωμένες φωνές, δεν βλέπω να γίνεται κάποιος σοβαρός διάλογος επί του θέματος με αποτέλεσμα η κοινωνία να μην αντιλαμβάνεται ακόμα τους άμεσους κινδύνους που ενέχει η κλιματική αλλαγή.
Ελάχιστοι Έλληνες βρεθήκαμε στην COP21 και τα εγχώρια ΜΜΕ αφιέρωσαν ελάχιστο χρόνο στην κάλυψη της σημαντικότερης περιβαλλοντικής συνόδου του πλανήτη. Γι' αυτό ακόμα καταφεύγουμε στον «φθηνό λιγνίτη» ο οποίος όμως στην ουσία μας στοιχίζει πανάκριβα και θα στοιχίσει ακόμη περισσότερο στο μέλλον. Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η μετάβαση σε μία «απανθρακοποιημένη» οικονομία, το συντομότερο δυνατό, πρέπει να αποτελέσει ουσιαστική προτεραιότητα για την χώρα μας. Σε όλα τα επίπεδα πολιτικής: τοπικό, περιφερειακό και εθνικό.
5. Με ποιους τρόπους επηρεάζεται η Ελλάδα από την κλιματική αλλαγή;
Η κλιματική αλλαγή δεν υπολογίζει αν είμαστε πλούσιοι ή φτωχοί. Το γεγονός ότι συμμετέχουμε στην μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη δεν πρέπει να μας κάνει να ξεχνούμε κάποια άλλα σημαντικά στοιχεία. Ότι δηλαδή η Ελλάδα είναι κι αυτή μία μικρή νησιωτική χώρα, όπως οι Νήσοι Μάρσαλ, το Τουβαλού ή το Κιριμπάτι, οι οποίες ήδη κινδυνεύουν από τον αφανισμό καθώς η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Η χώρα μας έχει τεράστια ακτογραμμή, με πολλές παραθαλάσσιες κοινότητες. Έχουν δε επενδυθεί δισεκατομμύρια ευρώ για υποδομές σε περιοχές που βρίσκονται στην επιφάνεια της θάλασσας. Από αυτή την άποψη, είμαστε στην πρώτη γραμμή του κλιματικού κινδύνου, και πιστεύω πως θα έπρεπε να είμαστε σε διάλογο με άλλα έθνη που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις.
Η γεωργία μας επηρρεάζεται επίσης άμεσα από τις κλιματικές διακυμάνσεις, κάτι που δυστυχώς δεν συζητούμε καθόλου. Το μεγαλύτερο μέρος των αγροτών δείχνουν να είναι παντελώς ανενημέρωτοι από τους κινδύνους και την ευθύνη τους, αν και είναι οι κύριοι διαχειριστές των τοπίων μας. Ακόμα και οι προσφυγικές ροές, τις οποίες οι κυβερνήσεις δείχνουν αδυναμία στην διαχείριση, είναι απλώς ένα προοίμιο του τί μπορεί να ακολουθήσει στο μέλλον, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι αναμένεται να μετακινηθούν από τις πατρίδες τους λόγω των κλιματικών αλλαγών που απειλούν την πρόσβαση τους σε τροφή, στέγη και τα στις καλλιεργιες και τις βασικές υπομές διαβίωσης τους Έχουμε φτάσει τον πλανήτη στα όριά του. Οπότε δεν καταλαβαίνω πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε την ειρήνη αλλά και την ίδια την επιβίωσή μας, αν συνεχίσουμε να ζούμε με τον τρόπο που έχουμε συνηθίσει έως τώρα. Ήρθε η ώρα οι νέοι να δράσουν για την κλιματική αλλαγή.
5. Με ποιους τρόπους θα μπορούσαν οι νέοι να εμπλακούν;
Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό νέων ανέργων στην Ευρώπη, και νομίζω πως εμείς οι νέοι πρέπει να αναζητήσουμε τις αιτίες πίσω από αυτό. Πέρα από τα ενδημικά προβλήματα κακοδιαχείρισης της εθνικής οικονομίας μας, πρέπει επιτέλους να καταστεί σαφές ότι το ασύδωτα ρυπογόνο σύστημα που έχει φέρει τον πλανήτη σε αυτή την κατάσταση, έχει δημιουργήσει και την κρίση. Άρα η μετάβαση σε μία οικονομία που βασίζεται στις αρχές της αειφορίας, που κινητοποιείται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και όχι τα ορυκτά καύσιμα, είναι απαραίτητη. Αυτή είναι μία διαδικασία που μόνο οι νέοι -επιστήμονες, επιχειρηματίες, επαγγελματίες, δημοσιογράφοι, ακτιβιστές και πολιτικοί- μπορούν να συλλάβουν και να υλοποιήσουν.
Οι νέοι έχουν το μέλλον μπροστά τους, ωστόσο έχουν αφήσει τις μεγαλύτερες γενιές να αποφασίζουν ερήμην τους. Η δική μας γενιά έχει εκπαιδευτεί επάνω στην προβληματική του περιβάλλοντος από πολύ μικρή ηλικία, και έχουμε αναπτύξει τις ικανότητες πρακτικής αντιμετώπισης μιας πολυεπίπεδης κρίσης, που αδίκως κληρονομήσαμε. Γι' αυτό το λόγο, νομίζω πως είναι σημαντικό να ανακτήσουμε τον χώρο που μας ανήκει στο δημόσιο διάλογο, αλλά και στη λήψη των αποφάσεων, που αφορούν πρωτίστως το δικό μας μέλλον. Δεν μπορεί να μιλάμε μόνο για τις συντάξεις και τα προνόμια των μεγαλυτέρων που θίγονται. Πρέπει να ανοίξει ο διάλογος και στην χώρα μας για ευρύτερες, παγκόσμιες προκλήσεις που απασχολούν την ανθρωπότητα και μας αφορούν άμεσα. Και να μιλήσουμε επιτέλους με όρους διαγενεακής δικαιοσύνης.
6. Γιατί ένας ένας νέος να γίνει μέλος των Climate Trackers;
Στόχος μας είναι να κάνουμε τους Climate Trackers το μεγαλύτερο ανεξάρτητο και πιο πολύγλωσσο δίκτυο νέων περιβαλλοντικών ανταποκριτών στον κόσμο. Αυτό επεκτείνεται και σε πεδία πέρα από την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή μετάβαση, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ανθεκτικότητα των πόλεων και η προστασία της βιολποικιλότητας. Θέλουμε από τώρα να εντοπίσουμε, να εμπνεύσουμε και να συνδέσουμε την επόμενη γενιά διαμορφωτών της πολιτικής. Και να την ενδυναμώσουμε, ώστε να μπορέσει να επηρρεάσει τον εθνικό διάλογο μέσα από συνεχή και υψηλού επιπέδου εμπλοκή στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης και της πολιτικής. Στόχος μας είναι να βάλουμε την κλιματική αλλαγή στα πρωτοσέλιδα του τύπου. Με δημιουργικούς τρόπους και δεδομένα που αγγίζουν και κινητοποοιούν κάθε πολίτη.
Όποια νέα και όποιος νέος μπορεί να συμβάλει σε αυτό, τότε σίγουρα έχει μία θέση στους Climate Trackers. Και μπορεί να κάνει το πρώτο βήμα συμπληρώνοντας την σχετική αίτηση συμμετοχής.