Πώς να αποτύχεις «σωστά»!

Μια πασίγνωστη φράση του Winston Churchill λέει πως επιτυχία είναι η δυνατότητα να πηγαίνεις από τη μια αποτυχία στην άλλη χωρίς να χάνεις τον ενθουσιασμό σου. Ειδωμένη υπό αυτό το πρίσμα, η αποτυχία είναι συχνά κάτι χρήσιμο, αν όχι θετικό. Σημαίνει πως δοκιμάζεις, τολμάς και πορεύεσαι προς τους στόχους που έχεις θέσει. Δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνον σε εσένα. Είναι, μάλλον, ο κανόνας -κι ας μην ακούμε συχνά γι΄αυτό. Όσο πιο γρήγορα ενστερνιστείς αυτήν τη θεώρηση, τόσο πιο λίγο θα σε επηρεάσει η δυσκολία.
Shutterstock

Υπάρχουν εκατοντάδες οδηγίες για να πετύχεις. Να πετύχεις στη δουλειά, στα οικονομικά, στον έρωτα, στις επιχειρήσεις, στα σπορ. Χιλιάδες σελίδες με κανόνες -από εντελώς προβλέψιμους έως εντελώς αντισυμβατικούς, από χιλιοειπωμένες επαναλήψεις μέχρι σκέψεις που μπορούν πράγματι να σε παρακινήσουν να σκεφτείς διαφορετικά για να φτάσεις στον στόχο σου.

Για την αποτυχία γίνεται πάντοτε λιγότερος λόγος. Δεν τη συζητάμε. Δεν γράφουμε γι' αυτήν και δεν μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας. Μάς συμβαίνει- ή κάποτε νομίζουμε ότι μάς συμβαίνει -κι αντί άλλης αντίδρασης σπρώχνουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Να μην το βλέπουμε, να μην το αντιλαμβανόμαστε, να μη μιλάμε γι΄αυτό. Να κάνουμε σαν να μην συμβαίνει, μέχρι να «περάσει». Αντί για δράση επιλέγουμε συνήθως σιωπή, κι αναθέτουμε παθητικά την επαναφορά μας στην κανονικότητα και στη δύναμη στον πανδαμάτορα χρόνο.

Ναι, ο πανδαμάτωρ χρόνος είναι, το δίχως άλλο, θεραπευτής. Μα, αν θέλουμε όχι απλώς να αφήσουμε το πρόβλημα να περάσει αλλά να βγούμε από αυτό πιο δυνατοί και πιο έτοιμοι για τα επόμενα βήματα, δεν αρκεί. Χρειάζονται και οι δικές μας δυνάμεις - δυνάμεις συντονισμένες που θα μας οδηγήσουν εκεί που δείχνει η πυξίδα της καρδιάς.

Όσο κι αν δεν θέλουμε να το σκεφτόμαστε σε καιρό ειρήνης, είναι βέβαιο πως η αποτυχία κάποτε θα μας χτυπήσει την πόρτα. Κι επειδή ακριβώς αυτό είναι το βέβαιο, αυτό που κάνει τη διαφορά είναι ο τρόπος με τον οποίο θα τη διαχειριστούμε. Αυτό διαφοροποιεί τους περισσότερο από τους λιγότερο επιτυχημένους: η συντονισμένη διαχείριση, ο συνειδητός επαναπρογραμματισμός και το γρήγορο πέρασμα στο επόμενο στάδιο.

Για όλα αυτά, υπάρχουν «οδηγίες» που μπορούν να βοηθήσουν. Όχι τεχνικές για να θάψουμε βαθύτερα το πρόβλημα, αλλά χρηστικοί κανόνες που θα βοηθήσουν να το βγάλουμε στο φως, να το αναλύσουμε οι ίδιοι και να συνεχίσουμε. Ας δούμε πώς μπορούμε να «αξιοποιήσουμε» το όποιο πάθημα και να το κάνουμε δύναμη -ό,τι κι αν αφορά.

Κανόνας πρώτος: «Μην κατηγορείς τους άλλους»

Ένα από τα συχνότερα λάθη που κάνουμε προσπαθώντας να διαχειριστούμε την αποτυχία είναι να την αποδίδουμε σε άλλους. Φταίει ο διευθυντής μας, κάποιος συνάδελφος, το περιβάλλον ή η «κακιά στιγμή». Πολυπαραγοντική καθώς είναι συνήθως η αποτυχία -όπως το θετικό της αντίθετο- η τακτική αυτή είναι ατελέσφορη. Είναι καλύτερο να πάρουμε την ευθύνη για ό,τι μας αναλογεί. Αν δεν το κάνουμε, δεν θα μάθουμε από αυτό που μας συνέβη. Δεν θα το αξιοποιήσουμε υπέρ μας για τη συνέχεια. Και θα χάσουμε το καλύτερο μάθημα που δίνει η αποτυχία: τη δυνατότητα να γίνουμε καλύτεροι.

Κανόνας δεύτερος: «Μάθε τι έμαθες»

Όταν αποτυγχάνεις, μαθαίνεις κάτι ανεκτίμητο: τι δεν πρέπει να ξανακάνεις. Είναι μια πληροφορία που δεν πρέπει να αγνοήσεις. Αντίθετα, είναι σημαντικό να μάθεις ό,τι περισσότερο μπορείς. Να κατανοήσεις, να ακούσεις και να δεις μέσα σου. Είτε είναι στη δουλειά, είτε στην προσωπική σου ζωή, «διαβάζοντάς» το θα καταλάβεις και θα φροντίσεις να μην επαναλάβεις την ίδια αστοχία.

Κανόνας τρίτος: «Συζήτησέ το»

Ναι, η αποτυχία είναι ένα μεγάλο ταμπού. Δεν είναι εύκολο να μιλάμε για τα λάθη μας, ιδιαίτερα σε μια κουλτούρα σαν την ελληνική, που δεν αφήνει περιθώρια να δείξουμε τις αδυναμίες μας. Όμως η συζήτηση και η μοιρασιά έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Μας βοηθούν να αποφορτιστούμε και να φτάσουμε πιο γρήγορα στη λύτρωση. Βρες έναν έμπιστο και καλοπροαίρετο συνομιλητή και ανοίξου. Μην αγωνιάς για την αντίδρασή του. Ο καλοπροαίρετος συνομιλητής είναι με το μέρος σου. Θέλει να καταλάβει και να βοηθήσει - και χρειάζεσαι το «αυτί» και τη γνώμη του. Η σιωπή και η εσωστρέφεια συνήθως κρατούν το πρόβλημα ζωντανό. Η κουβέντα το βγάζει θεραπευτικά στον αέρα και στο φως.

Κανόνας τέταρτος: «Μην το παίρνεις προσωπικά»

Μια περιστασιακή αποτυχία είναι ακριβώς αυτό. Δεν είναι στοιχείο ταυτότητας ούτε το τέλος του κόσμου. Είναι κάτι που συνέβη στην πορεία μας προς αυτό που επιδιώκουμε -στην πορεία για την επιτυχία και τη χαρά που αναζητούμε. Και όσοι βίωσαν την αποτυχία, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, γνωρίζουν πως στην πραγματικότητα είναι ένα σκαλοπάτι που οδηγεί σε κάτι καλύτερο. Είναι θέμα οπτικής: αν πιστεύεις πως είναι μέρος της ταυτότητάς σου, θα το εσωτερικεύσεις και θα σε βασανίζει. Αν συνειδητοποιήσεις ότι συμβαίνει σε όλους και δεν εξαρτάται η ζωή σου από αυτό, θα προχωρήσεις.

Κανόνας τέταρτος: «Άλλαξε τη στάση σου»

Μια πασίγνωστη φράση του Winston Churchill λέει πως επιτυχία είναι η δυνατότητα να πηγαίνεις από τη μια αποτυχία στην άλλη χωρίς να χάνεις τον ενθουσιασμό σου. Ειδωμένη υπό αυτό το πρίσμα, η αποτυχία είναι συχνά κάτι χρήσιμο, αν όχι θετικό. Σημαίνει πως δοκιμάζεις, τολμάς και πορεύεσαι προς τους στόχους που έχεις θέσει. Δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνον σε εσένα. Είναι, μάλλον, ο κανόνας -κι ας μην ακούμε συχνά γι΄αυτό. Όσο πιο γρήγορα ενστερνιστείς αυτήν τη θεώρηση, τόσο πιο λίγο θα σε επηρεάσει η δυσκολία.

Κανόνας πέμπτος: «Κράτησε τη θετική σου σκέψη ζωντανή»

Η αποτυχία είναι προσωρινή -και τη διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα όσοι βλέπουν το προσωρινόν της. Ναι, μπορεί το πρόβλημα να μοιάζει προς στιγμήν ανυπέρβλητο -αλλά όσο κι αν βλέπουμε τα πράγματα σκοτεινά, υπάρχει πάντα μια ευκαιρία να προσπαθήσουμε ξανά, λίγο ή πολύ αργότερα. Η δυσκολία θα μας καταπονήσει και θα μας κάμψει. Μα πρέπει να έχουμε πάντα στραμμένο το βλέμμα στο τέλος του δρόμου, στον προορισμό -όχι στις λακούβες και στο φθαρμένο οδόστρωμα μπροστά μας.

Η αποτυχία δεν είναι ευχάριστη, είναι βέβαιο. Όμως, είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι αναπόσπαστο μέρος της διαδρομής μας. Κι όπως δείχνει η πορεία των «μεγάλων» που θαυμάζουμε -εκείνων που σφυρηλατήθηκαν περισσότερο από την αποτυχία παρά από τις ανεφελες στιγμές - είναι εκείνη που γεννά την επιμονή, οδηγεί στην αναθεώρηση, βρίσκει τους εναλλακτικούς τρόπους να μας συνδέσει με όσα επιδιώκουμε. Μας δείχνει το δρόμο.