Γιατί κάποιοι πολιτισμοί θεωρούνται σπουδαίοι; Ποιοι είναι οι παράγοντες που οδηγούν κάποιους λαούς να μεγαλουργήσουν, και κάποιους άλλους να αφανιστούν; Αυτά είναι τα ερωτήματα που διερευνά η νέα σειρά ντοκιμαντέρ του National Geographic, εστιάζοντας στην περίπτωση της Ελλάδας. Γι' αυτό το σκοπό βρίσκεται αυτές τις μέρες στη χώρα μας ειδικό συνεργείο το οποίο ασχολείται εντατικά με την παραγωγή, δίνοντας έμφαση σε επιλεγμένες προσωπικότητες, μνημεία και δράσεις.
Την Πέμπτη 27 Αυγούστου σειρά είχε η δίκη του Σωκράτη, καθώς πραγματοποιήθηκε πλήρης κινηματογράφηση της παράστασης "Socrates Now" (Σωκράτης Τώρα), στην πετρόχτιστη αυλή του Μουσείου Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στην Πλάκα. Πρόκειται για το γνωστό μονόπρακτο της Απολογίας του Σωκράτη με πρωταγωνιστή το Γιάννη Σιμωνίδη, το οποίο έχει γίνει πλέον θεσμός ως η πρώτη διαδραστική πολιτιστική εμπειρία που απευθύνεται στην αγγλική γλώσσα, προς τους ξένους επισκέπτες της πρωτεύουσας.
Κάτω από τα τείχη της Ακρόπολης και το αυγουστιάτικο φεγγάρι, εκατό πολίτες κάθε ηλικίας συμμετείχαν στην θεατρική παράσταση και την ανοιχτή συζήτηση που κινηματογραφήθηκαν υπό τη διεύθυνση εξειδικευμένης ομάδας του National Geographic.
Τη συζήτηση συντόνισε δίπλα στο Γιάννη Σιμωνίδη, η καθηγήτρια Sara Monoson, επικεφαλής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Northwestern, η οποία ταξίδεψε από το Σικάγο ειδικά για την περίσταση.
«Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, εδώ στην Αθήνα όσο πουθενά αλλού, καλούμαστε να ανακαλύψουμε εκ νέου τον Σωκράτη όσο κανέναν άλλον. Με την αφοσίωση του στην πόλη και τον πολίτη, με την δράση του ως η ενοχλητική αλογόμυγα που ξυπνάει το πολιτικό σώμα», σχολίασε η Αμερικανίδα ερευνήτρια.
Αίσθηση προκάλεσαν στο κοινό αποσπάσματα της Απολογίας που συνδέονται άμεσα με την επικαιρότητα που βιώνουμε στην Ελλάδα του σήμερα, με αναφορές στη διαφθορά, την ολιγαρχία και την αναζήτηση ισορροπίας μεταξύ της αρετής και του πλούτου. Η επιμονή του Σωκράτη στο ότι η υπεράσπιση του δίκαιου δεν συνδυάζεται με την ενεργό εμπλοκή στην πολιτική, έδωσε το έναυσμα μιας συζήτησης για τον ορισμό και την ουσία της «πολιτικής» τότε και σήμερα.
Το κοινό έκανε αναφορά σε αντίστοιχα παραδείγματα στοχοποίησης αποδιοπομπαίων τράγων και ανάλογες «δολοφονίες χαρακτήρων» που συμβαίνουν στις μέρες μας, αναγνωρίζοντας ότι το νέο και το διαφορετικό συχνά καταδικάζονται, γιατί είναι αδύνατο να τα συλλάβουμε και να τα κατανοήσουμε εξ' αρχής. Εφαρμόζοντας την «μαιευτική» στην πράξη, ο έμπειρος ηθοποιός ώθησε τους συμμετέχοντες να απομυθοποιήσουν στερεότυπα για το Σωκράτη και να κατανοήσουν βαθύτερα τη διαχρονική σοφία του μέσα από την ειρωνεία, το χιούμορ, την ευαισθησία και το δράμα που περιέχει η Απολογία.
Στο τέλος της συζήτησης ο σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ Chad Cohen δήλωσε «εντυπωσιασμένος με το βαθμό στον οποίο οι συμμετέχοντες συνδέθηκαν με ένα κείμενο που γράφτηκε χιλιάδες χρόνια πριν, αλλά και με το πόσο σχετικό είναι εν τέλει για τις ζωές μας».
Δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη παράσταση από το Ελληνικό Θέατρο Νέας Υόρκης, η παράσταση Socrates Now συνεχίζει το ταξίδι της σε σχολεία, πανεπιστήμια, θέατρα και δημόσιους χώρους ανά την υφήλιο, πιθανότατα ως η πιο αναγνωρισμένη δράση ελληνικής πολιτιστικής διπλωματίας στην πράξη. Αξίζει να αναφερθεί ότι η παραγωγή χρηματοδοτείται συμμετοχικά μέσα από μια διεθνή καμπάνια crowdfunding, με μεγάλους δωρητές τα κοινωφελή funds Pia Zombanakis και Valerie Brackett & Nikolaos Monoyios.
Κάποια από τα σχόλια των δεκάδων πολιτών που στηρίζουν οικονομικά την εκστρατεία «Σωκράτης Τώρα: για την Ελλάδα, για την Ευρώπη, για τον κόσμο»:
«Πρόκειται για ένα θέατρο που σε ωθεί να σκεφτείς και να νιώσεις βαθύτατα».
«Είμαστε ευγνώμονες στο Γιάννη Σιμωνίδη για την αποφασιστικότητα του να κρατήσει τον Σωκράτη ζωντανό για τη νεολαία μας».
«Σας περιμένουμε στο Nτακάρ της Σενεγάλης!».
Όπως ανέφερε ο πρωταγωνιστής του έργου στο κλείσιμο της βραδιάς, «ο Σωκράτης δε μας διδάσκει πώς να σκεφτόμαστε, αλλά πώς να ζούμε. Πώς να αντιμετωπίζουμε τα μικρά και μεγάλα διλήμματα της καθημερινότητας. Μπορεί απόψε να μη δώσαμε εύκολες απαντήσεις, όμως διερευνήσαμε τις σωστές ερωτήσεις για αυτόν τον τόπο και για κοινό μας μέλλον». Με την αστείρευτη ενέργεια και τη μεταδοτικότητα που τον διακρίνουν, ο Γιάννης Σιμωνίδης παραμένει πάντα συνεπής στο άκρως επίκαιρο σλόγκαν του εγχειρήματος:
Σκεφτόμαστε. Αμφισβητούμε. Αλλάζουμε.