Τηλεοπτικά είδη: Η μυθοπλασία στην τηλεόραση και η κατηγοριοποίησή της

Τηλεοπτικό Είδος: αν και στην καθομιλουμένη ο ορισμός αναφέρεται σε κάτι τόσο απλό και θεωρητικά εύκολα αναγνωρίσιμο, μία πιθανή ανάλυσή του περιπλέκει κατά πολύ τα πράγματα. Όταν αναφερόμαστε σε δύο ή περισσότερα κείμενα και τα τοποθετούμε στο ίδιο είδος ή υποείδος, αυτομάτως αποδεχόμαστε ως δεδομένο ότι οι συγκεκριμένες ταινίες μοιράζονται κάποια κοινά στοιχεία, τόσο στην αφήγησή τους, όσο και στη συνολική αισθητική της εικόνας. Συνήθως, η κατηγοριοποίηση ενός τηλεοπτικού έργου γίνεται κοινώς αποδεκτή και εύκολα μπορεί να ενταχθεί από το κοινό και την ίδια την τηλεοπτική βιομηχανία σε ένα συγκεκριμένο είδος.
Nadalinna via Getty Images

Τηλεοπτικό Είδος: αν και στην καθομιλουμένη ο ορισμός αναφέρεται σε κάτι τόσο απλό και θεωρητικά εύκολα αναγνωρίσιμο, μία πιθανή ανάλυσή του περιπλέκει κατά πολύ τα πράγματα. Όταν αναφερόμαστε σε δύο ή περισσότερα κείμενα και τα τοποθετούμε στο ίδιο είδος ή υποείδος, αυτομάτως αποδεχόμαστε ως δεδομένο ότι οι συγκεκριμένες ταινίες μοιράζονται κάποια κοινά στοιχεία, τόσο στην αφήγησή τους, όσο και στη συνολική αισθητική της εικόνας. Συνήθως, η κατηγοριοποίηση ενός τηλεοπτικού έργου γίνεται κοινώς αποδεκτή και εύκολα μπορεί να ενταχθεί από το κοινό και την ίδια την τηλεοπτική βιομηχανία σε ένα συγκεκριμένο είδος.

Όμως, υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις όπου τα όρια των ειδών θολώνουν. Κάτι τέτοιο μπορεί να αφορά ολόκληρες σειρές ή και μεμονωμένα επεισόδια που διαφοροποιούνται από τον συνολικό αφηγηματικό κορμό. Γενικά, υπάρχουν διάφορες απόψεις περί προσέγγισης οπτικοακουστικών ειδών, με αρκετές ακαδημαϊκές θεωρίες να προσπαθούν να αποκρυσταλλώσουν ένα τόσο περίπλοκο θέμα. Μέσα σε αυτή την γκάμα θεωριών, έχει αποδειχθεί πια πως τα είδη γίνονται καλύτερα κατανοητά όταν αντιμετωπίζονται ως εξελικτικές διεργασίες.

Δύο είναι τα βασικά σημεία μίας τέτοιας γενικής προσέγγισης. Το πρώτο είναι πως οι ορισμοί των ειδών έχουν συνήθως χειροπιαστό αντίκτυπο στον «πραγματικό κόσμο», εννοώντας τους θεατές και τα περιοδικά ή τις ιστοσελίδες που ασχολούνται με το τηλεοπτικό μέσο. Το δεύτερο σημείο αφορά το ότι ο ορισμός των ειδών προέρχεται από ένα μεγάλο κοινωνικό εύρος, που μπορεί να συμπεριλαμβάνει πολιτιστικές, νομικές, ή/και πολιτικές προεκτάσεις. Με απλά λόγια, για να γίνει μία προσέγγιση τηλεοπτικών ειδών βιώσιμη, πρέπει να συμπεριλάβει το μοτίβο αναγνώρισης «το αναγνωρίζω όταν το βλέπω», το οποίο υπάρχει και στους ίδιους τους θεατές - παραδείγματος χάριν, όλοι συμφωνούμε τι είναι ένα sitcom όταν το βλέπουμε.

Έχοντας αυτό ως βάση, καταλαβαίνουμε πως τα είδη δεν είναι φυσικά δημιουργημένα, αλλά αποτελούν πολιτιστικά προϊόντα που υπόκεινται σε αλλαγές και επαναπροσδιορίσεις. Τα είδη δεν εντοπίζονται σε ένα οπτικοακουστικό έργο, αλλά σε διακειμενικές σχέσεις μεταξύ πολλών. Ένα παράδειγμα αυτού είναι το πως όταν βλέπουμε το Grey's Anatomy, κουβαλάμε τις συμβάσεις και τις προσδοκίες άλλων ιατρικών δραμάτων, όπως το ER. Τα είδη εξαρτώνται από τη διακειμενικότητα και ως αποτέλεσμα αυτού έρχεται το Genre Mixing (υβριδικά είδη). Τα υβριδικά είδη είναι αποτέλεσμα αντίδρασης της βιομηχανίας στην ζήτηση του κοινού. Όταν για παράδειγμα στα τέλη της δεκαετίας του 2000 τα musicals ήταν της μόδας λόγω της δημοφιλούς σειράς Glee, άρχισαν να εμφανίζονται επεισόδια αφιερωμένα στο musical, ανάμεσα στα οποία ήταν και το Grey's Anatomy.

Συνοψίζοντας, πρέπει να βλέπουμε τα είδη πέρα από τα τηλεοπτικά κείμενα, εντοπίζοντάς τα ανάμεσα στις περίπλοκες σχέσεις κειμένων, βιομηχανίας, κοινού και ιστορικών συγκυριών. Τα είδη προσαρμόζονται μέσα από τα κείμενα, αλλά λειτουργούν και μέσα από τις πρακτικές των κριτικών, του κοινού και της βιομηχανίας - καθένας που κάνει χρήση των όρων των ειδών, συμμετέχει στη δημιουργία και οριοθέτησή τους.