Ουδείς αχαριστότερος του Ευρωπαίου

Προφανώς και μπορούμε να ασκούμε κριτική και να διεκδικούμε περισσότερα. Άλλωστε και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι προϊόν κοινωνικής απαίτησης. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητο να διαχωρίσουμε την παραγωγική κριτική από τον νιχιλισμό. Σίγουρα η Ένωση έχει ατέλειες, όπως και ο δημιουργός της, ο άνθρωπος, και πρέπει να προσπαθήσουμε να τις ελαχιστοποιήσουμε. Όσοι, όμως, επιθυμούν να ανοίξουν την πόρτα που γράφει Exit θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η πραγματικότητα δεν θα είναι όσο απλή την περιμένουν.
Christopher Furlong via Getty Images

Ο τίτλος, ίσως, είναι λίγο παραπλανητικός. Στην πραγματικότητα, το άρθρο δεν αναφέρεται σε όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά σε εκείνους που ασκούν δριμύτατη κριτική στην Ένωση λόγω των καθημερινών τους προβλημάτων και ξεχνούν τι τους έχει προσφέρει η ενωμένη Ευρώπη.

Η κρίση στην ευρωζώνη ως αποτέλεσμα των κρίσεων χρέους που αντιμετωπίζουν πολλά κράτη-μέλη της, ανάμεσα τους και η Ελλάδα, ήρθε να ταράξει τα νερά στην άλλοτε παντοδύναμη γηραιά ήπειρο. Δέκα χρόνια μετά την δημιουργία της, η οικογένεια του ευρώ έτεινε προς διάλυση. Η ευρωκρίση των 19 απείλησε ακόμα και την σύσταση της Ενώσης των 28. Όπως συμβαίνει πάντα, η οικονομική κρίση ενός κράτους, και στην περίπτωση μας αρκετών εκ των 19, προκαλεί τριγμούς και στην ίδια την Πολιτεία και την κοινωνία. Η μείωση εισοδήματος και η αύξηση των φόρων ήταν οι 2 πρώτες αιτίες δημιουργίας δυσπιστίας για την λειτουργία της ΕΕ. Το μίσος για την Ένωση οδήγησε σε άνοδο των άκρων που ζητούν ακόμα και αποχώρηση από την ευρωπαϊκή οικογένεια. Η φωνή τους δυνάμωσε εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ το ΟΧΙ των Βρετανών στο δημοψήφισμα για την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ένωση αποτέλεσε ένα ακόμα χτύπημα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Εντούτοις, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως θα ήταν η ζωή μας χωρίς την ευρωπαϊκή ενοποίηση.

Η Ευρώπη βιώνει την πιο ειρηνική της περίοδο. Για αιώνες υπήρξε ένα απέραντο πεδίο μάχης με εκατομμύρια νεκρούς. Τον περασμένο Μάιο δεν γιορτάστηκαν μόνο τα 60 χρόνια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, αλλά και τα 60 χρόνια ειρήνης στην γηραιά ήπειρο. Για τους γεννημένους μετά το 1950 ακούγεται απλό καθώς δεν βίωσαν πόλεμο. Η μελέτη της ιστορίας και οι διηγήσεις των γηραιοτέρων, όμως, μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και ανατριχίλα για τις χαμένες ζωές και τις ταραγμένες στιγμές πριν το τέλος του Αδόλφου Χίτλερ, το 1944. Ταυτόχρονα, η Ασία και η Αφρική που γειτονεύουν με την Ευρώπη εξακολουθούν να βιώνουν καθημερινά την φρίκη του πολέμου. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, φαινομενικά ο πόλεμος αποτελεί παρελθόν, αλλά οι θάνατοι λόγω άθλιων συνθηκών διαβίωσης είναι μέρος της καθημερινότητας. Με απλά λόγια, ζούμε στο πιο ειρηνικό μέρος του πλανήτη, όπου το δικαίωμα στην ζωή είναι ο βασικός πυλώνας της κοινωνίας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι όσοι εγκαταλείπουν την χώρα τους λόγω εμπόλεμης κατάστασης, όπως στην Συρία, κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Ευρώπη λειτουργεί ως το δημοφιλέστερο καταφύγιο ελευθερίας και ειρήνης.

Η αλήθεια είναι πως μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση η Ευρώπη έχει χάσει μέρος των υποστηρικτών της. Τα λάθη των εθνικών κυβερνήσεων, για τα οποία δεν ευθύνεται η ΕΕ, και οι απροετοίμαστοι θεσμοί δημιούργησαν αρνητική εικόνα για την Ένωση και ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας ξέχασε τι έχει κερδίσει. Παρά την κρίση, τα κράτη-μέλη της καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στην λίστα κρατών με το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα. Μπορεί το βιοτικό επίπεδο σε ορισμένες χώρες να έχει μειωθεί και η ανεργία να ανεβαίνει, αλλά οι συνθήκες εργασίας είναι σίγουρα οι καλύτερες στον κόσμο. Πολλοί απογοητεύονται από τα αρνητικά στοιχεία της οικονομίας, αλλά το σίγουρο είναι πως η Ευρώπη θα κάνει τα πάντα για να ανακάμψει. Παράλληλα, οι αναπτυγμένοι κλάδοι της οικονομίας δημιουργούν αναρίθμητες ευκαιρίες εργασίας, αν και χρειάζονται ακόμα μεταρρυθμίσεις.

Σε γενικές γραμμές, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι το πιο επιτυχημένο πείραμα οικονομικής ανάπτυξης, πολιτικής σταθερότητας, κοινωνικής ευημερίας, προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας. Ο λόγος που ο τίτλος χαρακτηρίζει αχάριστους τους Ευρωπαίους πολίτες είναι διότι ξεχνούν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν. Ξεχνούν ότι όσα εμείς θεωρούμε δεδομένα σε άλλα κράτη κρίνονται ως πολυτέλειες. Ξεχνούν τα επιδόματα και τα εργασιακά δικαιώματα που έχουν κατακτήσει. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που κάθε μήνα απολαμβάνουν τα προνόμια ευρωπαϊκών προγραμμάτων, αλλά διαδηλώνουν κατά της ΕΕ. Ξεχνούν ότι σε χώρες, όπως η Κίνα και η Ρωσία, που τόσο πολύ θαυμάζουμε για την παγκόσμια ισχύ τους υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας. Ακόμα και το γεγονός ότι ασκούμε κριτική για τις πολιτικές της δείχνει το πόσο ελεύθερα ζούμε εντός της. Αλλά το πιο σημαντικό είναι πως ξεχνούν ότι η ενωμένη Ευρώπη δεν είναι μια αυτόνομη οντότητα. Τα οστά της είμαστε όλοι εμείς και η σάρκα της τα όνειρα μας.

Συνοψίζοντας, προφανώς και μπορούμε να ασκούμε κριτική και να διεκδικούμε περισσότερα. Άλλωστε και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι προϊόν κοινωνικής απαίτησης. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητο να διαχωρίσουμε την παραγωγική κριτική από τον νιχιλισμό. Σίγουρα η Ένωση έχει ατέλειες, όπως και ο δημιούργος της, ο άνθρωπος, και πρέπει να προσπαθήσουμε να τις ελαχιστοποιήσουμε. Όσοι, όμως, επιθυμούν να ανοίξουν την πόρτα που γράφει Exit θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η πραγματικότητα δεν θα είναι όσο απλή την περιμένουν.

Δημοφιλή