Η Ηρώδου Αττικού τις πρώτες ώρες τις 21ης Απριλίου

Μην έχοντας τι να κάνω, χάζευα από το παράθυρο τον κόσμο να φτάνει στη γωνία της Ηρώδου Αττικού και να κάνει μεταβολή παραιτημένος. Κάποια στιγμή διέκρινα μια συζήτηση σε υψηλότερους τόνους. Μια κοπέλα του Λυκείου προσπαθούσε να πείσει τους στρατιώτες να την αφήσουν να περάσει. Επέμενε ότι οι επικείμενές της εξετάσεις της επέβαλαν να μη χάσει ούτε μια μέρα φροντιστηρίου, ώστε να τη δεχτούν τα πανεπιστήμια στην Μεγάλη Βρετανία. Τονίζω το μαθήτρια Λυκείου διότι σε αντίθεση με μας τα μικρά -που κουβαλούσαμε τα υπάρχοντά μας μέσα στη σάκα- η κοπέλα κρατούσε τα βιβλία της στο χέρι δεμένα με έναν ιμάντα.
archive

Η 21η Απριλίου διαδραματίστηκε μέσα σε μία μονάχα νύχτα. Με υποδειγματική για τα ελληνικά δεδομένα οργάνωση, οι συνταγματάρχες που «επαναστάτησαν» έβαλαν τον στρατό, και κυρίως τα τεθωρακισμένα που διοικούσαν πλήρως, να καταλάβουν σημεία της Αθήνας με χειρουργική ακρίβεια, βραχυκυκλώνοντας με αυτόν τον τρόπο το υπάρχον σύστημα. Με τις πρώτες ακτίνες του ηλίου οι Αθηναίοι ενημερώθηκαν πως το πολίτευμα είχε πλέον αλλάξει, η μεγαλοαστική τάξη είχε παραγκωνισθεί και ότι η εγκαθίδρυση στην εξουσία της μικρομεσαίας τάξης και των αξιών αυτής που μέχρι σήμερα καλά επικρατούν και διατηρούνται ανέπαφες, είχε δρομολογηθεί ανεπιστρεπτί.

Πρόκειται για ένα αφήγημα των τελευταίων ωρών της ελληνικής μεγαλομεσαίας τάξης που διαδραματίζεται σε ένα από τα σημαντικότερα προπύργια αυτής, στη συμβολή των οδών Ηρώδου Αττικού και Μουρούζη, που εκτυλίσσεται μέσα από τα μάτια ενός παιδιού της Γ' Δημοτικού, με πρωταγωνίστριες μια μαθήτρια του Λυκείου και την σημαντικότερη γυναικεία προσωπικότητα του εκπνέοντος καθεστώτος, τη μεγάλο-εκδότρια των εφημερίδων «Καθημερινή» και «Μεσημβρινή», Ελένη Βλάχου.

Όπως και σήμερα, έτσι και τότε η Ηρώδου Αττικού θεωρείτο ο σπουδαιότερος δρόμος των ΑΘηνών. Ανέκαθεν εφρουρείτο, βέβαια πολύ λιγότερο εκείνη την εποχή απ' ότι τα τελευταία χρόνια, και αυτό όχι γιατί υπήρχε πρωθυπουργικό γραφείο- ο θεσμός της πρωθυπουργίας μετακόμισε στο Μέγαρο Μαξίμου μόνο στα πρώτα χρόνια τη Μεταπολίτευσης- αλλά γιατί στο σημερινό Προεδρικό Μέγαρο κατοικούσε ένας βασιλιάς. Βασίλειο λοιπόν η Ελλάδα, με υποχρεώσεις παράστασης της βασιλικής οικογένειας σε παρελάσεις. Οι βασιλικές πομπές που παρελαύναν (με φανταχτερές στολές, άλογα, ανοικτές άμαξες) σκηνοθετημένες σκηνές, ίδιες με παραμύθι, αδυνατούσαν να μεταδοθούν τηλεοπτικά με τέλεια απόδοση. Σε μια εποχή που η τηλεόραση πρωτοξεκινούσε δειλά στην Ελλάδα. Μοναδικός τρόπος να τις απολαύσεις, η εξασφάλιση μιας θέσης στο πεζοδρόμιο κατά μήκος της διαδρομής πίσω από τα παρατεταγμένα αγήματα. Κατά συνέπεια και η ιδιαιτερότητα της Ηρώδου Αττικού που από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια της προσέφερε τις πλέον προνομιούχες θέσεις για την παρακολούθηση ενός τέτοιου θεάματος, το κτήριο με φόντο τον Εθνικό Κήπο. Ο συγκεκριμένος δρόμος προσέφερε στιγμές όπως εκείνες που απαθανατίζει η Παριζιάνα με την Ρένα Βλαχοπούλου να λέει από το μπαλκόνι κάποιου κεντρικού ξενοδοχείου «Για δες, για δες χορούς και πανηγύρια». Σε αυτό ακριβώς το πνεύμα. Παραταγμένα αγήματα κατά μήκους της διαδρομής και τον κόσμο να πιάνει θέση απ τα χαράματα για να δει και να χαρεί.

Ήταν Παρασκευή, το μόνο σίγουρο. Ένα ωραίο ανοιξιάτικο πρωινό. Ανοίγοντας τη μπαλκονόπορτα είδα δυο άρματα μάχης σταθμευμένα στην απέναντι πλευρά της Ηρώδου Αττικού (θα είχαν μάλλον τοποθετηθεί εκεί λόγω Ανακτορικής Φρουράς (σημερινή προεδρική φρουρά). Ένας από τους στρατιώτες έστρεψε το πολυβόλο του προς την κατεύθυνσή μου. Ως φαίνεται, το νεαρό της ηλικίας μου θα πρέπει να τον καθησύχασε εφόσον επανέφερε την κάνη στην ευθεία θέση. Η ώρα είχε φτάσει να μοιραστώ αυτό το συγκλονιστικό θέαμα και τρέχοντας στο υπνοδωμάτιο των γονέων μου φώναξα «Μαμά, τανκς στο δρόμο!». Μια βαριά κοιμισμένη φωνή διέταξε «ησυχία και να πας σχολείο!».

Τα χρόνια εκείνα η περιοχή έσφυζε έβριθε από παιδιά, απόδειξη ο σημαντικός αριθμός σχολικών λεωφορείων που σταμάταγαν επί της Βασιλίσσης Σοφίας. Τα παιδιά κατευθύνθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα στη στάση. Στη γωνία όμως της Ηρώδου Αττικού ένας οπλισμένος στρατιώτης μας ρώτησε που πάμε. Σχολείο; «Πηγαίνετε σπίτια σας δεν έχει σχολείο σήμερα!». Αν κρίνω από τους πανηγυρισμούς των παιδιών και τις θριαμβευτικές τσιγκολελέτες που ακολούθησαν στη μέση του δρόμου αυτή η στιγμή θα πρέπει να ήταν η πρώτη αποθέωση του Γεωργίου Παπαδόπουλου, του δικτάτορα που για τα επόμενα επτά χρόνια θα οργάνωνε λαϊκές και υπέρμετρα εθνικόφρονες γιορτές σε γήπεδα, με σκοπό την αποθέωση της δικτατορίας.

Η χαρμόσυνη όμως ανακοίνωση στο σπίτι για την θεόσταλτη ημέρα αργίας θορύβησε την οικογένειά μου. Για πρώτη φορά στη ζωή μου άκουσα «το τηλέφωνο είναι κομμένο». Κάτι άλλο επίσης πρωτάκουστο στ αυτιά μου: το ραδιόφωνο να παίζει ένα μέντλεϊ εμβατηρίων ανακατεμένων με δημοτική μουσική, ένας τύπος προγραμματισμού που θα γίνονταν σήμα κατατεθέν των επόμενων ετών δίνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο ένα στίγμα εθνικής κρίσης, ώστε σε κάθε τέτοια περίσταση η μητέρα μου ανοίγοντας το ραδιόφωνο θα έλεγε «Νάτα τα τσάμικα - ποιος ξέρει τι άλλο έχει πάλι συμβεί».

Μην έχοντας τι να κάνω χάζευα από το παράθυρο τον κόσμο να φτάνει στη γωνία της Ηρώδου Αττικού και να κάνει μεταβολή παραιτημένος. Κάποια στιγμή διέκρινα μια συζήτηση σε υψηλότερους τόνους. Μια κοπέλα του Λυκείου προσπαθούσε να πείσει τους στρατιώτες να την αφήσουν να περάσει. Επέμενε ότι οι επικείμενες της εξετάσεις της επέβαλαν να μη χάσει ούτε μια μέρα φροντιστηρίου ώστε να τη δεχτούν τα πανεπιστήμια στην Μεγάλη Βρετανία. Τονίζω το μαθήτρια Λυκείου διότι σε αντίθεση με μας τα μικρά -που κουβαλούσαμε τα υπάρχοντά μας μέσα στη σάκα- η κοπέλα κρατούσε τα βιβλία της στο χέρι δεμένα με έναν ιμάντα (σήμα κατατεθέν ότι η ώρα που το πέρας του σχολείου δεν βρίσκοταν μακριά). Επρόκειτο για την κάτοικο της Μουρούζη 7-9 Αριάννα Στασινοπούλου, μελλοντική Arianna Huffington, ιδρύτρια της Huffington Post.

Όλη μέρα στο σπίτι δείκτες και βλέμματα στρέφονταν προς το ταβάνι, αναρωτώμενα τι να γινόταν ψηλότερα μέσα στο κτήριο. Έως ότου ακούστηκε «Βρίσκεται από τα χαράματα στην εφημερίδα». Τότε κατάλαβα ότι ο όλος αναβρασμός αφορούσε το ρετιρέ. Το διαμέρισμα όπου κατοικούσε η συμπαθητική κυρία με τα μπλε γυαλιά, που ανοίγοντας την πόρτα του ασανσέρ εφορμούσε οδηγούμενη από την άκρη των λουριών που τραβούσαν μανιωδώς τα τρία ντάσχουντ της μικρά σκυλιά. Το διαμέρισμα από το οποίο είχε παρελάσει όλη η Αθήνα, όπου ζυμώθηκαν πολιτικές αλλά και καλλιτεχνικές καριέρες, όπως αυτή του Δημήτρη Χορν και από τη βεράντα του οποίου, με φόντο την Ακρόπολη και τον Σαρωνικό, η ίδια περήφανα δήλωνε «Έχω την ωραιότερη θέα στον κόσμο!».

Το διαμέρισμα αυτό έχει μείνει στη ιστορία εφόσον εκεί εξελίχθηκε η πλοκή του βιβλίου «Απόδραση από κατ' Οίκον Περιορισμό», η αληθινή ιστορία του τρόπου με τον οποίο η Ελένη Βλάχου απέδρασε στο εξωτερικό από την εποπτεία που της είχε επιβάλει η Απριλιανή Δικτατορία.

Η Βλάχου ήταν η μοναδική εκδότης που αρνήθηκε να συμπράξει με τη δικτατορία, με αποτέλεσμα οι δικτάτορες να μην της επιτρέπουν την έξοδο από το διαμέρισμα. Έως ότου εκείνη ένα βράδυ πήδηξε στη βεράντα της διπλανή,ς σκάζοντας το από κει με προορισμό το Λονδίνο για να δημιουργήσει την αντίσταση κατά της Δικτατορίας.

Πενήντα χρόνια αργότερα το διαμέρισμα της Ελένης Βλάχου διατηρεί τη θέα του. Η Αριάννα κατάφερε να πάει στην Αγγλία απ' όπου και συνέχισε τη γνωστή πλέον της πορεία και ο αφηγητής, είναι κάτι τι μεγαλύτερος και αφηγείται. Όσο για την Ηρώδου Αττικού: Παραμένει κλειστή...

Δημοφιλή