Νέες μορφές πολέμου, ειρήνη και «Ευρωπαϊκό σχέδιο»

Στοχοποιώντας τη Γαλλία και ειδικότερα το Παρίσι, ο ISIS επιλέγει να πλήξει το πραγματικό και συμβολικό κέντρο της Ευρωπαϊκής πολιτισμικής πρότασης που αρθρώνεται γύρω από τον ορθό λόγο, τα δικαιώματα του ανθρώπου, την ισότητα, την αδελφότητα, την ελευθερία, το σεβασμό στη διαφορετικότητα, το σεβασμό στος διαφορετικές πολιτισμικές παραδόσεις και καταβολές...Στοχοποιώντας το Παρίσι, οι τρομοκράτες δηλώνουν την απαρχή ενός πολέμου κατά της Ευρώπης και της νεωτερικής πρότασης και των αξιών που αυτή εκπροσωπεί.
ASSOCIATED PRESS

Οι συνθήκες, όπως αυτές διαμορφώθηκαν μετά τα τελευταία τραγικά γεγονότα στο Παρίσι, αλλά και εξακολουθούν να εξελίσσονται, διαφοροποιούν άρδην τα δεδομένα στην Ευρώπη. Μιά όσο το δυνατόν καλύτερη προσέγγιση των συνεπειών τους απαιτεί μια προσεκτική ανατομία:

  • Στοχοποιώντας τη Γαλλία και ειδικότερα το Παρίσι, ο ISIS επιλέγει να πλήξει το πραγματικό και συμβολικό κέντρο της Ευρωπαϊκής πολιτισμικής πρότασης που αρθρώνεται γύρω από τον ορθό λόγο, τα δικαιώματα του ανθρώπου, την ισότητα, την αδελφότητα, την ελευθερία, το σεβασμό στη διαφορετικότητα, το σεβασμό στος διαφορετικές πολιτισμικές παραδόσεις και καταβολές...Στοχοποιώντας το Παρίσι, οι τρομοκράτες δηλώνουν την απαρχή ενός πολέμου κατά της Ευρώπης και της νεωτερικής πρότασης και των αξιών που αυτή εκπροσωπεί.
  • Οι παραπάνω ενέργειες κινδυνεύουν να έχουν ως αποτέλεσμα την περιχαράκωση των ευρωπαϊκών κρατών στα σύνορά τους, την αναδίπλωση στον εαυτό τους. Αυτό αποτελεί ένα επιπλέον ισχυρό εμπόδιο στην πορεία προς μιά πραγματική πολιτική και οικονομική ενοποίηση, όπου η ελεύθερη και ομαλή κινητικότητα προσώπων, αγαθών και κεφαλαίων είναι βασικό, εκ των ων ουκ άνευ, χαρακτηριστικό.
  • Το χτύπημα στο Παρίσι έρχεται άλλωστε σε μιά κρίσιμη για την Ευρωπαική συνοχή, καμπή. Στο σημείο δηλαδή που η πορεία προς μιά πολιτική και οικονομική ενοποίηση παίρνει μιά θετική τροπή δεδομένων των εκφρασμένων προθέσεων της ΕΚΤ να διαφοροποιήσει την αυστηρή οικονομική πολιτική εσωτερικής υποτίμησης που θέτει εκτός αναπτυξιακής πορείας τις ασθενέστερες οικονομικά χώρες.
  • Άλλο σημαντικό γεγονός είναι ότι η Ευρώπη βρίσκεται απροετοίμαστη απέναντι στη συγκυρία εισροής μεγάλου όγκου μεταναστών και προσφύγων, χωρίς οργανωμένη στρατηγική αντιμετώπισης του προβλήματος. Δηλαδή μιά στρατηγική που θα λαμβάνει υπόψη το γεγονός οτι με τα σημερινά δεδομένα, στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, η αύξηση του πληθυσμού επιβραδύνεται, με συνακόλουθες προβλέψεις για πληθυσμιακή μείωση του Ευρωπαϊκού πληθυσμού κατά περίπου 40 εκατομμύρια έως το 2050. Η πληθυσμιακή γήρανση εξαιτίας του προσδόκιμου ζωής αλλά και του περιορισμού των γεννήσεων και η μείωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού ηλικίας 20-64 ετών συμπληρώνουν το τοπίο της ερήμωσης ως προς το ανθρώπινο κεφάλαιο και το παραγωγικό δυναμικό της Ένωσης. Αυτή η έλλειψη στρατηγικής απειλεί να φέρει την Ευρώπη σε πολύ δυσχερή θέση, δεδομένου μάλιστα ότι σε αυτούς δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνονται και τρομοκράτες.

Είναι λοιπόν φανερό οτι το «Ευρωπαικό σχέδιο» βρίσκεται σε κίνδυνο: Ήδη τίθεται σε αμφισβήτηση η διατήρηση της Συνθήκης Σέγκεν ενός από τα κορυφαία επιτυχή εγχειρήματα της ΕΕ. Τα επί μέρους κράτη κινδυνεύουν να γίνουν έρμαια αυταρχικών πολιτικών, οδηγώντας την Ευρωπαική ήπειρο σε ξεχασμένα από την Ιστορία πολιτικά συστήματα διακυβέρνησης των λαών. Η επανεμφάνιση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας είναι εξίσου πιθανή και μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες.

Μέσα σε αυτήν την ιστορικά κρίσιμη συγκυρία, απαιτούνται αποφάσεις που θα καθορίσουν το ευρωπαϊκό μέλλον. Αποφάσεις που επί του παρόντος δείχνουν να λαμβάνονται από τη Γαλλία, χωρίς την ουσιαστική εμπλοκή της Ευρώπης. Η Γαλλία αποφασίζει λοιπόν από κοινού με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να επιβάλουν στρατιωτικά την ειρήνευση στην εγγύς Ανατολή. Ενδεχομένως αυτές οι στρατιωτικές κινήσεις να είναι η μόνη ρεαλιστική λύση που κινδυνεύει ωστόσο να διαταράξει σοβαρά την παγκόσμια ειρήνη, δεδομένης της αμφιλεγόμενης τουρκικής στάσης- στάσης που ίσως να οφείλεται στη γεωγραφική της θέση- αλλά και της στάσης ορισμένων αραβικών εμιράτων. Οδηγούμεθα, ενδεχομένως, σε μια νέα συμφωνία τύπου Γιάλτας, ανατολικής, αυτή τη φορά. Σε κάθε πάντως περίπτωση θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τα παρακάτω:

  • Η Ευρώπη δεν έχει συμφέρον να προσχωρήσει στην αποδοχή της αμερικανικής ιδέας περί «άξονος του κακού» αποκλείοντας έτσι οποιαδήποτε συνεργασία με τις ισλαμικές χώρες. Τα επίσημα ισλαμικά κράτη αποκηρύσσουν τις τρομοκρατικές ενέργειες των φονταμενταλιστών, θεωρώντας τους αιρετική θρησκευτική μειονότητα. Έτσι, μια ενδεχόμενη διατήρηση του σημερινού πολιτικού status quo στις χώρες αυτές, ενδεχομένως να αποτελεί τη μόνη διέξοδο από τη σημερινή κρίση. Άλλωστε και οι πολιτικές αλλαγές στην Αίγυπτο και στη Λιβύη που αρχικώς φάνηκαν ευτυχείς τρόποι εκδυτικισμού τους, δείχνουν να έχουν οδηγήσει σε πολλαπλά προβλήματα.
  • Η Ευρώπη χρειάζεται τους μετανάστες. Χρειάζεται σχεδόν επειγόντως ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού που θα ενισχύσει την παραγωγικότητά της, στο άκρως ανταγωνιστικό και οικονομικά αμείλικτο διεθνές περιβάλλον.
  • Η Ευρώπη έχει ανάγκη συνεργασίας τόσο με την εγγύς Ανατολή, όσο και με τις αναδυόμενες οικονομικές δυνάμεις της άπω Ανατολής. Συνεργασία ισότιμη και δίκαιη. Οι λόγοι είναι πολλαπλοί, μεταξύ αυτών λόγοι προϊούσης στρατιωτικής ανισότητας. Αποτελεί κοινό συμφέρον η εγκαθίδρυση μιας παγκόσμια ειρήνη, με ισότιμη παγκόσμια οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και συνοχή.
  • Η Ευρώπη δεν μπορεί να παραμείνει πλέον κατακερματισμένη σε επί μέρους κράτη, με διαφορετικές πολιτικές, συμφέροντα και στρατηγικές ανάπτυξης. Η ανάγκη ουσιαστικής πολιτικής και οικονομικής ενοποίησής της, ευθέως θα λέγαμε η ανάγκη ομοσπονδίωσής της, καθίσταται πλέον επιτακτική. Η συνεργασία στην Ευρώπη για την ολοκλήρωση της πολιτικής και οικονομικής ενοποίησης πρέπει να ενταθεί. Εδώ μπορεί να προσβλέπει κανείς σε μιά Ευρωπαική πολιτική οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής εντός της σημερινής περιμέτρου της Ευρώπης αλλά και πέραν αυτής, στην Ευρωπαική γειτονία, στη Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, αλλά και στην αποφασιστική αναγέννηση, θα τολμούσαμε να πούμε, του Νότου. Δηλαδή της γεωγραφικής ζώνης που δημιούργησε την ευρωπαϊκή Ιστορία.

Δημοφιλή