Το λυκόφως της μεταπολίτευσης

Η δημοκρατία δεν μπορεί να επιβιώσει, πλέον, χωρίς έναν πραγματικό εκδημοκρατισμό και χωρίς την απαλλαγή της από τις ξένες προς τη φύση της μεθόδους. Δεν μπορεί, πια, να ριζώνει σε τόσο εχθρικές προς την ίδια παραδόσεις. Μπορούμε, ενδεχομένως, να μιλάμε, πια, για το τέλος της μεταπολίτευσης. Ίσως ο ιστορικός του μέλλοντος γράψει για κάποια Τέταρτη Ελληνική Δημοκρατία. Ίσως, πάλι, γράψει για την ανατροπή του πολιτεύματος. Ωστόσο, η επιλογή δεν ανήκει στον ιστορικό του μέλλοντος, αλλά στους ανθρώπους του παρόντος.
David Crespo Nieto via Getty Images

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν αποτελεί παρά το έσχατο προϊόν μίας παράδοσης δεκαετιών, αυτής της παράδοσης χάριν, ίσως, της οποίας κατόρθωσε να επιβιώσει σε μία βαθιά αντιδημοκρατική χώρα, δηλαδή σε έναν βαθιά αντιδημοκρατικό λαό, όπως ο ελληνικός, το δημοκρατικό πολίτευμα. Το τελευταίο, δεδομένης ακριβώς της έλλειψης δημοκρατικής συνείδησης από τον κυρίαρχο ελληνικό λαό, δεν αποτελεί, εν προκειμένω, παρά μία τερατογένεση. Αρκεί να σκεφθεί κανείς πόσοι Έλληνες θα ξεπουλούσαν την ελευθερία του λόγου για μία θέση υψηλών αποδοχών.

Μέσα, λοιπόν, από τις ίδιες τις παθογένειες της ελληνικής δημοκρατίας είναι που αναδύεται η ιδιόμορφη παράδοσή της. Ο λαϊκισμός, βασικός μέτοχος αυτής της παράδοσης, (ο οποίος, εδώ, διαφεύγει των ορίων ενός επικοινωνιακού τεχνάσματος) ήταν η μέθοδος που, επί δεκαετίες, κατέστελλε τα πιο άγρια αντιδημοκρατικά ένστικτα του ελληνικού λαού. Οι υποσχέσεις, η ευνοιοκρατία, οι δωροδοκίες υπήρξαν μερικές από τις σημαντικότερες αιτίες για τις οποίες η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών συντηρούσε το δημοκρατικό πολίτευμα αντιμετωπίζοντάς το με δυσανάλογη προς το ήθος της προθυμία. Ο λαϊκισμός ήταν αυτός που έπειθε τους Έλληνες για την αξία της ίδιας της δημοκρατίας. Πλάι σε αυτόν και το συνακόλουθο δαιδαλώδες πελατειακό κράτος. Άντε και κάποια προτομή του Περικλή!

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αξιοποίησε στο μέγιστο βαθμό αυτήν την παράδοση, αποδεικνύοντας πως τα 40 χρόνια της μεταπολίτευσης δεν κατόρθωσαν τον εκδημοκρατισμό της ελληνικής κοινωνίας. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ απέδειξε πως η ελληνική κοινωνία επαναπαύθηκε σε μία κατ' επίφαση δημοκρατία και δε μπόρεσε να επιτύχει τη δημιουργία μίας ουσιαστικά δημοκρατικής παράδοσης.

Ωστόσο, η αποτυχία ικανοποίησης των προσδοκιών που χυδαία δημιούργησε και εξέθρεψε ο ΣΥΡΙΖΑ, σε συνδυασμό με την πρωτοφανή ανικανότητά διακυβέρνησής του, σε ό,τι αφορά και στην επιστράτευση μακιαβελικών μεθόδων, έφερε τον κοινό νου ενώπιον μίας πρωτόγνωρης εμπειρίας. Εκείνης της συνειδητοποίησης πως ο λαϊκισμός δεν ανήκει στη δημοκρατία, δεν ανήκει στην πολιτική σφαίρα, καθώς και ότι δεν είναι ικανός, πια, να συντηρεί ένα πολίτευμα, υποκαθιστώντας τις ίδιες τις αξίες του. Με άλλα λόγια, ο κοινός νους βρίσκεται, πια, αντιμέτωπος με μία κρίσιμη παραδοχή:

η δημοκρατία δεν μπορεί να επιβιώσει, πλέον, χωρίς έναν πραγματικό εκδημοκρατισμό και χωρίς την απαλλαγή της από τις ξένες προς τη φύση της μεθόδους. Δεν μπορεί, πια, να ριζώνει σε τόσο εχθρικές προς την ίδια παραδόσεις.

Μπορούμε, ενδεχομένως, να μιλάμε, πια, για το τέλος της μεταπολίτευσης. Ίσως ο ιστορικός του μέλλοντος γράψει για κάποια Τέταρτη Ελληνική Δημοκρατία. Ίσως, πάλι, γράψει για την ανατροπή του πολιτεύματος. Ωστόσο, η επιλογή δεν ανήκει στον ιστορικό του μέλλοντος, αλλά στους ανθρώπους του παρόντος.

Δημοφιλή