Και ξαφνικά κενό, σιωπή, θλίψη, αιωνιότητα

Η εμπιστοσύνη μας στις αεροπορικές μετακινήσεις δεν πρέπει να κλονιστεί. Το αεροπλάνο αποτελεί όντως τον ασφαλέστερο τρόπο μετακίνησης και η συντριπτική πλειοψηφία των πιλότων διασφαλίζει με τον καλύτερο τρόπο την ασφάλεια όλων μας. Ένα πιο αξιόπιστο σύστημα αξιολόγησης πρέπει όμως να εντοπίζει αυτούς τους λίγους ακατάλληλους που θέτουν ζωές σε κίνδυνο και να ελαχιστοποιεί της περιπτώσεις ανθρώπινου λάθους.
ASSOCIATED PRESS

Τρίτη 24 Μαρτίου 2015, ώρα 10.00

Το ταξίδι στη Μαγιόρκα ήταν θαυμάσιο. Λυπάσαι όμως που δεν πρόλαβες να περάσεις καθόλου απέναντι στην Ίμπιζα για να ζήσεις μια απ' τις διάσημες νύχτες της, χορεύοντας ξέφρενα ως το ξημέρωμα το Hystereo του Armin van Buuren.

Το αεροπλάνο απογειώνεται, ο καιρός είναι πολύ καλός. Σε περίπου 2 ώρες θα βρίσκεσαι στο Ντίσελντορφ, όπως ενημερώνει ο Κυβερνήτης απ' τα μεγάφωνα. Θα φας εκεί μεσημεριανό, κάτι ελαφρύ βεβαίως, γιατί το στομάχι σου έχει επιβαρυνθεί επί μια βδομάδα με τόσο αλκοόλ που κατανάλωσες.

Η πτήση είναι σύντομη, γι' αυτό πρέπει άμεσα να πιάσεις κουβέντα με την όμορφη κοπέλα που κατά τύχη κάθεται στη διπλανή θέση. Βάζεις τα δυνατά σου, ξεπερνάς τους δισταγμούς σου και κάνεις το πρώτο βήμα, σε άπταιστα αγγλικά:

- "Are you from Spain?"

- "Si" απαντάει αυτή και αμέσως συμπληρώνει χαμογελώντας:

- "Sorry ... I mean Yes".

Το χαμόγελο αυτό είναι το ενθαρρυντικό σήμα που περίμενες για να συνεχίσεις την κουβέντα με περισσότερη τόλμη. Μετά από μισή ώρα της έχεις ήδη περιγράψει όλο το ταξίδι σου στη Μαγιόρκα και όλα φαίνεται να πηγαίνουν ιδανικά.

Τότε νιώθεις το αεροπλάνο να αρχίζει σταδιακά να κατεβαίνει, κάτι αρκετά περίεργο, αφού ήδη βρίσκεται πάνω απ' τις Άλπεις. Δεν δίνεις όμως σημασία αφού όλα μοιάζουν να κυλούν ομαλά. Συνεχίζεις την κουβέντα με την όμορφη ισπανίδα, ζητώντας της να σου μάθει μερικές φράσεις στα ισπανικά. Ξεκινάς ζητώντας της να σου μάθει τη φράση "Ένα ποτήρι νερό παρακαλώ" και λίγα λεπτά αργότερα έχεις φτάσει στη φράση "Είσαι πολύ όμορφη".

Ξαφνικά την κουβέντα διακόπτει ένας δυνατός ήχος, κάτι σαν σίδερο που χτυπά πάνω σε τοίχο. Έντρομος κοιτάς στην άκρη του διαδρόμου και βλέπεις τον Κυβερνήτη μπροστά στο πιλοτήριο με ένα τσεκούρι στα χέρια να προσπαθεί να σπάσει την πόρτα.

Κοιτάς έξω απ' το παράθυρο. Οι κορυφές των Άλπεων φαίνονται πολύ κοντά στο αεροπλάνο, αλλά αυτό συνεχίζει να κατεβαίνει. Εκείνη τη στιγμή ακούγεται ήχος συναγερμού από το πιλοτήριο. Φωνές πανικού και ουρλιαχτά ακούγονται από παντού.

Καταλαβαίνεις ότι το αεροπλάνο πέφτει. Όλη η ζωή περνά μπροστά απ' τα μάτια σου, σε μια στιγμή. Τα αγαπημένα σου πρόσωπα, τα αγαπημένα σου μέρη, τα λόγια που δεν είπες, τα όνειρα που δεν κυνήγησες, οι φίλοι που αδίκησες.

Και ξαφνικά κενό, σιωπή, θλίψη, αιωνιότητα.

Αυτή θα μπορούσε να είναι η τραγική ιστορία ενός από τους επιβάτες της πτήσης 4U9525 της Germanwings που συνετρίβη πριν λίγες μέρες στις Γαλλικές Άλπεις. Ένα γεγονός που έχει συνταράξει την παγκόσμια κοινή γνώμη και πρόκειται να οδηγήσει σύντομα σε σημαντικές αλλαγές των κανόνων ασφάλειας πτήσεων.

Το παράδοξο είναι ότι η τραγική αυτή κατάληξη θα είχε μάλλον αποφευχθεί αν δεν ίσχυαν οι κανόνες ασφαλείας που επιβλήθηκαν μετά την κατάρρευση των Δίδυμων Πύργων, που επέβαλαν αυστηρούς περιορισμούς στην πρόσβαση στο πιλοτήριο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι υποχρεωτικό να βρίσκονται ανά πάσα στιγμή δύο άτομα μέσα στο πιλοτήριο, κάτι το οποίο δεν ήταν υποχρεωτικό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά υιοθετείται πλέον από τις περισσότερες ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες.

Υπάρχει και άλλο παράδοξο στην υπόθεση αυτή. Το συγκεκριμένο αεροπλάνο Airbus A320 είναι εξοπλισμένο με τεχνολογία fly-by-wire, μια τεχνολογία που αντικαθιστά τα χειροκίνητα όργανα πλοήγησης με ηλεκτρονικά σήματα που αναλύονται από υπολογιστή και διορθώνουν αυτόματα λάθη και παραλείψεις του πιλότου. Το σύστημα αυτό έχει ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες λάθους από τους χειριστές, αυτοματοποιώντας τις περισσότερες ενέργειες πλοήγησης και μειώνοντας σημαντικά τις πιθανότητες μοιραίου λάθους. Η ανθρώπινη εμπλοκή έχει να κάνει κυρίως με τον έλεγχο των παραμέτρων κατά τη διάρκεια της πτήσης και την χειροκίνητη προσγείωση και απογείωση του αεροπλάνου. Παρόλα αυτά, η ύπαρξη αυτού του προηγμένου συστήματος δεν αποσόβησε την μοιραία κατάληξη.

Η ανθρώπινη κρίση παραμένει η πιο καθοριστική παράμετρος και μπορεί να υπερκεράσει τις εντολές του υπολογιστή αν το επιλέξει ο χειριστής του αεροπλάνου. Το γεγονός αυτό έχει αποτρέψει πολλές φορές ανθρώπινα θύματα, όπως συνέβη το 2009 με τη πτήση 1549 της US Airways που απογειώθηκε από το αεροδρόμιο Λα Γκουάρντια της Νέας Υόρκης για να προσθαλασσωθεί από τον ήρωα-Κυβερνήτη μερικά λεπτά αργότερα στον ποταμό Χάντσον.

Στην περίπτωση όμως της πτήσης της Germanwings, η ανθρώπινη παρέμβαση οδήγησε στο θάνατο 149 αθώους ανθρώπους και καμιά τεχνολογία αιχμής δεν στάθηκε ικανή να τους σώσει. Το σύστημα εποπτείας και ελέγχου των αεροπορικών εταιρειών τεστάρει τακτικά την ικανότητα των πιλότων να αντιμετωπίσουν καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αλλά όχι τον κίνδυνο που υπάρχει να τις δημιουργήσουν οι ίδιοι. Στην συγκεκριμένη περίπτωση το ίδιο σύστημα δεν μπόρεσε να εντοπίσει έναν άνθρωπο ακατάλληλο για διακυβέρνηση αεροσκάφους, αλλά αντιθέτως του εμπιστεύτηκε τις ζωές πολλών αθώων ανθρώπων με τραγική κατάληξη.

Και δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό. Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν υπάρξει τουλάχιστον 8 περιπτώσεις όπου πιλότοι αυτοκτόνησαν οδηγώντας το αεροπλάνο τους μαζί με τους επιβάτες του σε συντριβή.

Η εμπιστοσύνη μας στις αεροπορικές μετακινήσεις δεν πρέπει να κλονιστεί. Το αεροπλάνο αποτελεί όντως τον ασφαλέστερο τρόπο μετακίνησης και η συντριπτική πλειοψηφία των πιλότων διασφαλίζει με τον καλύτερο τρόπο την ασφάλεια όλων μας. Ένα πιο αξιόπιστο σύστημα αξιολόγησης πρέπει όμως να εντοπίζει αυτούς τους λίγους ακατάλληλους που θέτουν ζωές σε κίνδυνο και να ελαχιστοποιεί της περιπτώσεις ανθρώπινου λάθους.

Αν και δεν είμαι ειδικός επί των αεροπορικών θεμάτων, ένοιωσα την ανάγκη να γράψω αυτό το άρθρο εις μνήμην όσων τόσο άδικα χάθηκαν στην πτήση της Germanwings, αλλά και όσων παλιότερα αντιμετώπισαν αντίστοιχες μοιραίες καταστάσεις. Μακάρι να είναι η τελευταία φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο.

Η σκέψη μας σε αυτούς που χάθηκαν. Καλό τους ταξίδι.

Δημοφιλή