Η συμφωνία είναι αναμφισβήτητα ένα βήμα εμπρός. Άλλωστε η Ευρώπη μας έχει συνηθίσει να κάνει ένα μόνο βήμα κάθε φορά, πάντα με καθυστέρηση και χωρίς ποτέ να έχει προσχεδιάσει και το επόμενο βήμα. Ας μείνουμε σε αυτήν την θετική νότα, λοιπόν. Κι όσο για εμάς- ούτε ψύλλος στον κόρφο μας. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον η λογική να επικρατήσει του πολιτικάντικου υπολογισμού και η υλοποίηση της δύσκολης αυτής συμφωνίας να ανατεθεί σε εκείνον που έχει δείξει ικανότερος να την διαχειριστεί- στον νυν υπουργό μετανάστευσης Γιάννη Μουζάλα.
Anadolu Agency via Getty Images

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε στις Βρυξέλλες το απόγευμα της Παρασκευής μοιάζει, ίσως, πολύ καλή για να είναι αληθινή. Αφήνει πολλά ερωτήματα αναπάντητα. Θέτει πελώρια προβλήματα, πρακτικής, διαχειριστικής φύσης για την εφαρμογή της- ιδίως στην Ελληνική πλευρά. Και επιτρέπει μύριες επιφυλάξεις ως προς το εάν θα περάσει ποτέ από το χαρτί στο έδαφος- ή μάλλον στο νερό.

Αλλά είναι μια συμφωνία που υπερβαίνει τις προσδοκίες, παρ όλα αυτά:

Από το βράδυ της Κυριακής κι ύστερα, οι παράτυπα εισερχόμενοι στα ελληνικά νησιά από τα τουρκικά παράλια θα πρέπει να επιστρέφουν εκεί (εκτός από όσους επιλέγουν να καταθέσουν αίτημα ασύλου στην Ελλάδα). Και για κάθε Σύρο που θα επιστρέφει, ένας πρόσφυγας από τους τουρκικούς καταυλισμούς θα γίνεται δεκτός από κάποια ευρωπαϊκή χώρα.

Παρά τις προφανείς ενστάσεις, που θα μπορούσαν να προβληθούν, η συμφωνία αυτή έχει τρία σημαντικά, επί της αρχής, πλεονεκτήματα:

  • Οι 28 Ευρωπαίοι ηγέτες αναγνωρίζουν (θεωρητικά, έστω, αλλά ομόφωνα) ότι η προσφυγική κρίση είναι ένα κοινό πρόβλημα, στο οποίο πρέπει όλοι να συμβάλουν κι όχι ενα πρόβλημα που ο καθένας μπορεί να πετάξει πάνω από τον φράχτη, στην αυλή του γείτονα.
  • Η Τουρκία εμπλέκεται ως αναγκαίο μέρος της λύσης και αναλαμβάνει συγκεκριμμένες δεσμεύσεις. Μπορεί κανείς νααναρωτιέται αν θα τις τιμήσει. Μπορεί να ενοχλείται από την ηθική επιβράβευση που η Τουρκία εξασφαλίζει από την Ευρώπη σε μια περίοδο που, στο εσωτερικό της, οι ελευθερίες δοκιμάζονται και ιδίως η ελευθερία του λόγου βρίσκεται υπό διωγμό. Αλλά δίχως την εμπλοκή της Τουρκίας λύση στο πρόβλημα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί
  • Η Ευρώπη, φραστικά τουλάχιστον (lip service- το λένε στα αγγλικά) δεσμεύεται στην τήρηση των βασικών κανόνων του διεθνούς δικαίου: όχι μαζικές επαναπροωθήσεις, ατομική εξέταση κάθε αιτήματος ασύλου, φροντίδα ώστε όσοι επιστρέφουν στην Τουρκία να τυγχάνουν μεταχείρισης συμβατής προς τα διεθνή νόμιμα.

Από εκεί και πέρα ξεκινούν τα ερωτήματα:

Θα καταφέρει η Τουρκία, ακόμη κι αν ειλικρινά το επιδιώξει, να ελέγξει τα κυκλώματα διακίνησης;

Θα παραιτηθούν τα κυκλώματα αυτά από την χρυσοφόρο διακίνηση ή θα αναζητήσουν εναλλακτικές οδούς;

Τι θα συμβεί, παραδείγματος χάριν, αν αναβιώσει ο θαλάσσιος διάδρομος Λιβύης-Ιταλίας;

Και θα εξασφαλίσει πράγματι η Τουρκία τα δικαιώματα των μεταναστών που θα μείνουν στο έδαφός της;

Τι θα γίνει με τους 47.000 περίπου ανθρώπους που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα και όσους στο μεταξύ έρθουν, για τους οποίους δεν υπάρχει πρόβλεψη;

Πως θα ενσωματωθούν; Και πώς θα καταφέρει η ελληνική διοίκηση να στήσει, σε χρόνο ρεκόρ, έναν μηχανισμό ταχείας και αποτελεσματικής διεκπεραίωσης των χιλιάδων αιτήσεων ασύλου που είναι βέβαιο ότι θα δέχεται από εδώ και πέρα, όταν, δύο δεκαετίες τώρα, δεν έχει καταφέρει (ή θελήσει) να στήσει στα πόδια του έναν υποτυπώδη τέτοιο μηχανισμό και έχει καταδικαστεί γιαυτό από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια;

Είναι σε θέση η Ευρώπη να υποκαταστήσει αυτόν τον ελείποντα μηχανισμό διοικητικής μέριμνας στην έκταση και στην ταχύτητα που απαιτείται;

Και, προπάντων, τι θα συμβεί όταν ο αριθμός των 75.000 προσφύγων που οι 28 δεσμεύτηκαν να επανεγκαταστήσουν από την Τουρκία κορεστεί- και μάλιστα πολύ γρήγορα; Ποιο θα είναι το επόμενο βήμα; Και πόσο εύθραυστη καθιστά όλη την συμφωνία αυτό το χαμηλό όριο;

Τα ερωτήματα θα μπορούσαν να συνεχίζονται επί μακρόν. Αλλά η συμφωνία είναι αναμφισβήτητα ένα βήμα εμπρός. Άλλωστε η Ευρώπη μας έχει συνηθίσει να κάνει ένα μόνο βήμα κάθε φορά, πάντα με καθυστέρηση και χωρίς ποτέ να έχει προσχεδιάσει και το επόμενο βήμα. Ας μείνουμε σε αυτήν την θετική νότα, λοιπόν. Κι όσο για εμάς- ούτε ψύλλος στον κόρφο μας. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον η λογική να επικρατήσει του πολιτικάντικου υπολογισμού και η υλοποίηση της δύσκολης αυτής συμφωνίας να ανατεθεί σε εκείνον που έχει δείξει ικανότερος να την διαχειριστεί- στον νυν υπουργό μετανάστευσης Γιάννη Μουζάλα.

Δημοφιλή