Η 24MEDIA δίνει για μια μέρα το τιμόνι στο AD&PR Lab του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Το κείμενο που θα διαβάσεις παρακάτω αποτελεί μέρος μίας ενέργειας κατά την οποία 40 φοιτητές του AD&PR Lab πρότειναν, έγραψαν και δημοσιεύουν το δικό τους κείμενο στα sites του Ομίλου (Huffington Post Greece, News247, Oneman, Ladylike, Sport24 & Contra). Κάθε φοιτητής του AD&PR Lab στο πλαίσιο του μαθήματος "Δημόσιες Σχέσεις: The art of storytelling" πρότεινε κάποια θέματα και έγραψε ένα από αυτά εν είδη εργασίας εξαμήνου. Μπορείς να διαβάσεις όλα τα κείμενα των φοιτητών στο microsite που δημιουργήσαμε για την ενέργεια.
Η τέχνη είναι ο προπομπός και η απαρχή της μετάβασης του ανθρώπινου είδους από τη βαρβαρότητα στον πολιτισμό. Η πρώτη ευγενής έκφραση της νόησης, του συναισθήματος, της ψυχικής κατάστασης και της ανάγκης του δημιουργού για κάτι το ανώτερο, το «υψηλό».
Έχει ψυχοθεραπευτική ιδιότητα και για τον καλλιτέχνη αλλά και για τον θεατή που έρχεται σε επαφή έχοντας ζωηρές τις αισθήσεις του και τα φίλτρα πρόσληψης του. Μπορεί να οδηγήσει στην αυτοβελτίωση και να είναι μια δίοδος επαναπροσδιορισμού, αναστοχασμού, ακόμα και εκπαίδευσης για μια εξελικτική πορεία. Σπάει τα στερεότυπα και βγάζει κοινωνικές ομάδες που ανήκουν στο περιθώριο, αλλάζει συνειδήσεις και κοινωνικοποιεί. Ο Νίκος Αθανασόπουλος, Marketing Project Manager στη Στέγη Τεχνών και Γραμμάτων του Ιδρύματος Ωνάση, μας μίλησε για τα προγράμματα κοινωνικής ευθύνης του οργανισμού τα οποία όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε «...λειτουργούν ενεργοποιώντας κοινωνικές ομάδες που ένιωθαν απομονωμένοι να σηκωθούν από τον καναπέ και να παρασυρθούν στο να δουν κάτι καλλιτεχνικό και να έρθουν πιο κοντά στο ευ ζην». Προγράμματα όπως «Η μουσική αγαπάει τον αυτισμό» και το «Art Therapy" που είχε γίνει για ευπαθείς ομάδες και ανθρώπους ενταγμένους σε προγράμματα απεξάρτησης από ουσίες με το σύνθημα «Οι Τέχνες ανοίγουν παράθυρα στη ζωή».
Αγαπημένη μου δημιουργός, η Marina Abramovic, με συγκινεί ο τρόπος που προσεγγίζει την τέχνη, με αντιφάσεις, έχοντας έντονη αναζήτηση πνευματικότητας, ορίων, εσωτερικής δύναμης και επίγνωσης τιμώντας το Εδώ και Τώρα (mindfulness). «Πιστεύω ότι η τέχνη είναι το οξυγόνο της κοινωνίας, που σημαίνει ότι οι καλλιτέχνες πρέπει να δουλέψουν σκληρά να το κρατήσουν ζωντανό. Για να αλλάξεις πραγματικά τον τρόπο που η κοινωνία σκέφτεται, πρέπει να δώσεις ολόκληρο το είναι σου σ'αυτό μέχρι να να μην έχει μείνει τίποτα».
Με πίστη, αφοσίωση στο χώρο της performance για πάνω από 40 χρόνια μοιράζεται το έργο της, μέσω της μεθόδου της, μια σειρά από ασκήσεις που στόχο έχουν τη διεύρυνση των ορίων του σώματος και του μυαλού. «Στην κατάσταση της πλήρης συνείδησης, παράγουμε φως και το προβάλουμε στον έξω κόσμο. Το φως κρύβεται μέσα μας». Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο θα έχουμε τη χαρά να απολαύσουμε την έκθεση «As One» στο μουσείο Μπενάκη στα πλαίσια της συνεργασίας του ΝΕΟΝ με το ΜΑΙ.
Η Lynsey Peisinger, χορογράφος, performer και στενή συνεργάτης της Marina Abramovic για την μέθοδο και το MAI Prototype, πιστεύει ότι «Η τέχνη μπορεί να προκαλέσει ενσυναίσθηση στον θεατή, η οποία μπορεί να κάνει τον κόσμο καλύτερο. Όταν δεν έχεις καλή ψυχολογική διάθεση, η τέχνη μπορεί να σε βοηθήσει. Βλέποντας μια ταινία ή διαβάζοντας ένα βιβλίο όπου ο χαρακτήρας μπορεί να καταπιάνεται με κάτι που να σου θυμίζει μια κατάσταση σου ή σε κάνει να ταυτιστείς μαζί του, μπορεί να σε κάνει να την χειριστείς καλύτερα ή το λιγότερο να μην αισθάνεσαι μόνος σου στις δύσκολες στιγμές.
Το θέατρο μπορεί να σε κάνει να αποδράσεις από την πραγματικότητα σε ένα όμορφο μέρος.
Η μουσική μπορεί να εξυψώσει το πνεύμα και να αλλάξει την διάθεση σου. Αυτό έχει τη δυνατότητα να συμβάλλει στην ευτυχία σου και στο ευ ζην σου.
Στο γενικότερο πλαίσιο η τέχνη είναι θεραπευτική γιατί έχει την ικανότητα να δημιουργεί και να αισθάνονται οι άνθρωποι ότι κατανοούνται, ότι συνδέονται και να τους δημιουργεί μια αίσθηση ελευθερίας.
Για τους καλλιτέχνες η τέχνη τις περισσότερες φορές είναι θέμα ζωής και θανάτου.
Αισθάνομαι ότι η τέχνη ειδικά αυτή που ασχολείται με την ανθρώπινη επικοινωνία, μπορεί να κάνει τη μεγάλη διαφορά στη ζωή των ανθρώπων, πιστεύω ότι πολλές αρρώστιες έχουνε να κάνουν με την έλλειψη αυτής της επικοινωνίας».
Την κοινωνική διάσταση και την αφυπνιστική αλληλεπίδραση του έργου με τον θεατή τονίζει ο Γιώργος Νανούρης, ηθοποιός και σκηνοθέτης. «Από την εμπειρία μου με την παράσταση «Κατερίνα» που πραγματεύεται το λεπτό ζήτημα της διπολικής διαταραχής, μπορώ να πω πως η τέχνη, το θέατρο μπορεί να λειτουργήσει και θεραπευτικά. Ο κόσμος μας εκμυστηρεύεται προβλήματα δικά του ή κοντινών του προσώπων, μας αποκαλύπτει πως λυτρώνεται και ότι η παράσταση βοηθάει να μιλήσουν για το πρόβλημα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά και συγκίνηση από το να ασκείς την τέχνη που αγαπάς και ταυτόχρονα να αισθάνεσαι πως βοηθάς το συνάνθρωπό σου».
Η Ρεβέκκα Καμχή η ιδιοκτήτρια της γκαλερί "Rebecca Camhi" στο Μεταξουργείο μοιράστηκε μαζί μας... «Το να επισκέπτεται κανείς μουσεία η γκαλερί και να βλέπει έργα τέχνης προσπαθώντας παράλληλα να καταλάβει, να ερευνήσει και να μάθει για τον εκάστοτε καλλιτέχνη και το έργο του μπορεί να ειναι θεραπευτικό. Πως; Συνήθως, τα περισσότερα έργα τέχνης πέραν αυτού που περιγράφουν με την εικαστική τους ιδιότητα κάνουν μια αναπαράσταση/έρευνα μέσα στην ανθρώπινη ψυχή ή και καμμία φορά στην κοινωνία κάποιες φορές αλληλένδετα η μεμονωμένα. Παρατηρώντας λοιπόν αυτά τα έργα τέχνης μπορεί κανείς να έρθει σε μια θέση ενδοσκόπησης χρησιμοποιώντας έμμεσα σαν εργαλείο το έργο τέχνης για να ξεκλειδώσει κάποια υπάρχοντα στοιχεία μέσα του. Το έργο τέχνης μπορεί λοιπόν να λειτουργήσει και σαν ένα είδος καθρέφτη όπου ο θεατής θα καταφέρει να κοιτάξει με καινούργια μάτια τον εαυτό του. Με αυτόν τον τρόπο και παράλληλα με την απλή απορρόφηση σε κάτι έξω απο εμάς που όμως μας στέλνει προς τα εμάς πιστεύω οτι η τέχνη μπορεί να ειναι θεραπευτική».
Από τη μεριά της επιστήμης η χρήση μορφών τέχνης όπως η δραματοθεραπεία, η μουσικοθεραπεία και η χοροθεραπεία είναι ευρέως διαδεδομένες και αποτελεσματικές για τη διαχείριση των καταστάσεων και την ψυχική ισορροπία των ατόμων. Πρόσφατη έρευνα από τη ComRes στη Μεγάλη Βρετανία έδειξε ότι μέσα από την τέχνη και τις πολιστικές εκδηλώσεις ηλικιωμένοι άνθρωποι (65+) καταπολεμούν την μοναξιά, την απομόνωση και τους κάνουν πιο χαρούμενους.
Στην Αρχαία Ελλάδα η θεραπεία της ψυχής γινόταν μέσα στο θέατρο στα πλαίσια της τραγωδίας και της κωμωδίας. Οι θεατές μέσω της εξέλιξης της πλοκής έρχοταν σε επαφή με το δικό τους ψυχικό πόνο και τα παραλλήλιζαν με τις δικές τους ιστορίες, διαδικασία που τους οδηγούσε στη δική τους κάθαρση. Με αυτόν τον τρόπο αποκτούσαν επαφή με τη συνείδησή τους.
Τρεις επαγγελματίες που η καθημερινότητά τους είναι το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι μας μίλησαν για μία ιδιαίτερη ιδιότητα της τέχνης: την θεραπευτική. Ο καθένας με τη δική του ξεχωριστή οπτική χαρτογραφεί με μία εκλεπτυσμένη ματιά πως η τέχνη μπορεί να χαρίσει νέες υφές, προσανατολισμούς, ταξινομήσεις και ποιότητες για τον εαυτό μας. Άλλωστε η τέχνη αποτελεί πάντα μία ιδιαίτερη πατρίδα που καλωσορίζει στους αφηγηματικούς της κόλπους ο,τι μας λείπει, ο,τι μας ορίζει... τις αλήθειες μας.