Ο Μικρόκοσμος που έγινε μεγάλος

Έχουμε φτάσει πλέον σε σημείο όπου δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που να μην έχει πληγεί από κάποιου είδους τραγωδία. Επιθέσεις, δολοφονίες, πραξικοπήματα, ψυχοπαθείς, έχουν γίνει όλα μέρος της καθημερινότητάς μας, όσο τραγικό και αναίσχυντο κι αν αυτό ακούγεται. Γιατί η αλήθεια είναι πως με τη διεθνοποίηση της σύγχρονης κοινωνίας και την παγκοσμιοποίηση που έχει υποστεί ολόκληρη η υφήλιος δεν υπάρχει πλέον τομέας που αφορά «μόνο εμάς». Ο μικρόκοσμος στον οποίο τόσο άνετα πιστεύαμε πως μας περιβάλλει έχει χαθεί προ πολλού. Οι πράξεις, οι ενέργειες κάθε έθνους, όσο μικρού ή μεγάλου κι αν είναι, αναπόφευκτα πλέον επηρεάζουν μια ολόκληρη οντότητα. Δημιουργούνται έτσι μικρές φούσκες, όλες αλληλένδετες. Κι όταν αρχίσει να σκάει η μία, πάνε όλες μαζί σαν ντόμινο.
Walter Bibikow via Getty Images

Είναι πλέον φανερό ότι ζούμε σε έναν κόσμο τον οποίο δεν καταλαβαίνουμε. Γιατί καθημερινά ξυπνάμε με τον φόβο ότι κάτι κακό έχει συμβεί ενώ εμείς κοιμόμαστε, είχαμε πάει για βόλτα, ή πίναμε καφέ. Ακόμα χειρότερο, να φοβόμαστε ότι κάτι κακό θα συμβεί σε εμάς τους ίδιους ενώ συνεχίζουμε αμέριμνοι την καθημερινή μας ρουτίνα.

Μόλις τους τελευταίους μήνες, έχουμε βιώσει καταστάσεις και γεγονότα που έχουν γραφτεί στην ιστορία. Το δημοψήφισμα του Ηνωμένου Βασιλείου για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την τρομοκρατική επίθεση στις Βρυξέλλες, την επίθεση κατά πλήθους στην Νίκαια, τις βόμβες που εξερράγησαν στην Κωνσταντινούπολη, το αποτυχημένο πραξικόπημα και η επακόλουθη κάθαρση στην Τουρκία, τη σφαγή αναπήρων στην Ιαπωνία, την επίθεση στο εμπορικό κέντρο στο Μόναχο, τη δολοφονία κληρικού στη Νορμανδία, τις συνεχιζόμενες αιματηρές συγκρούσεις σε Συρία και Βαγδάτη, τις θανατηφόρες διαμάχες μεταξύ λευκών αστυνομικών και μαύρων στις ΗΠΑ, τους πυροβολισμούς σε εμπορικό κέντρο στην Σουηδία, τον ιό Ζίκα που εξαπλώνεται από τη Βραζιλία, και ακόμη πιο πρόσφατα την επίθεση με μαχαίρι στο Λονδίνο.

Έχουμε φτάσει πλέον σε σημείο όπου δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που να μην έχει πληγεί από κάποιου είδους τραγωδία. Επιθέσεις, δολοφονίες, πραξικοπήματα, ψυχοπαθείς, έχουν γίνει όλα μέρος της καθημερινότητάς μας, όσο τραγικό και αναίσχυντο κι αν αυτό ακούγεται. Γιατί η αλήθεια είναι πως με τη διεθνοποίηση της σύγχρονης κοινωνίας και την παγκοσμιοποίηση που έχει υποστεί ολόκληρη η υφήλιος δεν υπάρχει πλέον τομέας που αφορά «μόνο εμάς». Ο μικρόκοσμος στον οποίο τόσο άνετα πιστεύαμε πως μας περιβάλλει έχει χαθεί προ πολλού. Οι πράξεις, οι ενέργειες κάθε έθνους, όσο μικρού ή μεγάλου κι αν είναι, αναπόφευκτα πλέον επηρεάζουν μια ολόκληρη οντότητα. Δημιουργούνται έτσι μικρές φούσκες, όλες αλληλένδετες. Κι όταν αρχίσει να σκάει η μία, πάνε όλες μαζί σαν ντόμινο.

Τι φταίει όμως για αυτή τη χαώδη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η ανθρωπότητα; Μπορεί να κατηγορούμε περιπαικτικά πως φταίει το δίσεκτο 2016, αλλά κατά βάθος γνωρίζουμε καλά πως ευθύνεται για αυτό μια ουσιαστικότερη κρίση στην οποία έχει επέλθει η παγκόσμια κοινωνία. Όταν η ερώτηση αν αυτός είναι ο κόσμος στον οποίο θέλουμε να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας, έχει μετατραπεί σε αν αυτά είναι τα παιδιά που θέλουμε να διοικήσουν αυτό τον κόσμο, τότε σίγουρα κάτι έχει γίνει λάθος.

Ζούμε σε μια εποχή συνεχών συγκρούσεων και κρίσεων. Όπου τίποτα δεν είναι ξεκάθαρο, πόσο μάλλον σίγουρο. Όταν δεν ξέρουμε πώς να προφυλαχθούμε ακριβώς επειδή δεν μπορούμε να προβλέψουμε τι θα μας έρθει μετά και από πού. Όταν δεν μπορείς να εμπιστευθείς πλέον κανέναν και να φτάνεις να φοβάσαι όπου κι αν βρίσκεσαι με όσο κόσμο κι αν έχει γύρω σου. Γιατί η τρομοκρατία πια έχει αποκτήσει και το πρόσωπο του εγκληματία «ψυχάκια». Του απρόβλεπτου, του αδίστακτου, του αλόγιστου, του άφοβου, μα πάνω απ' όλα του παράλογου.

Και μέσα σε όλα αυτά, ενώ μαστίζει ακόμα τις χώρες μας η οικονομική κρίση, η υψηλή ανεργία, η ανύπαρκτη ανάπτυξη, και η αυξανόμενη ανισότητα, μια νέα τάξη οργισμένων πολιτών αναδύεται, που νιώθει ακόμη πιο αποξενωμένη από τους πολιτικούς και που δεν θεωρεί ότι εκπροσωπείται επαρκώς από τους λεγόμενους ηγέτες. Ο λαϊκισμός εκτινάσσεται ραγδαίως και μαζί του οι κούφιες ρητορικές που αντιτίθενται σε όλα όσα η δημοκρατία έπρεπε να αντικατοπτρίζει αλλά απέτυχε. Τα κοινωνικά δίκτυα και ένας κόσμος συνεχώς δικτυωμένος γίνεται επιρρεπής στα πάντα, από τις ψεύτικες ειδήσεις στα κουτσομπολιά και τις φήμες, σε βαθμό όπου το παραμικρό διαδίδεται αστραπιαία μόλις συμβεί - ακόμη και πριν - διατηρώντας πλέον πολύ δύσκολα μια αντικειμενική οπτική σε ένα κόσμο ο οποίος αυτοκαταστρέφεται με ταχείς ρυθμούς.

Τελικά όμως ποιος φταίει; Γιατί κάποιος πρέπει να γίνει αποδέκτης της κατηγορίας. Και πάντα αυτός είναι κάποιος άλλος. Στην ουσία όμως, φταίμε πρωτίστως εμείς. Εμείς που δεν μιλάμε όταν πρέπει. Που δεν ασκούμε πίεση όταν βλέπουμε πως οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι εξοστρακίζουν από την ηθελημένη πορεία. Που δεν αντιδρούμε έναντι στο άδικο, στην καταπάτηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Που περιμένουμε τους άλλους να δράσουν και για μας. Και που μένουμε μόνο στα λόγια ελπίζοντας πως κάτι θα φωτίσει και θα αλλάξει στον κόσμο τούτο που ζούμε. Εθελοτυφλούμε όμως στο ότι φταίμε εμείς προπάντων. Η Δύση γιατί, ως εξελιγμένος πολιτισμός όπως θέλει να θεωρείται, πληρώνει τώρα τα λάθη απερίσκεπτων ενεργειών του παρελθόντος και ανεπιτυχείς εξωτερικής πολιτικής. Γιατί ακόμη και τώρα, αντί να οχυρωθεί και να εγγυηθεί συμμαχίες ώστε να διασφαλίσει την προστασία των πολιτών της, προτιμάει να λογομαχεί με τη Ρωσία, να κανακεύει την Τουρκία με συνεχείς υποσχέσεις ένταξης σε μια Ευρωπαϊκή Ένωση που αυτοδιαλύεται, να παρακολουθεί την Μέση Ανατολή να αποσταθεροποιείται όλο και περισσότερο, και διχασμένη να εξαπολύει πυρά για μια δημοκρατία που σαφώς έχει εξαφανιστεί. Επιμένουμε να ζούμε σε ένα μικρόκοσμο κι αυτό είναι το μεγαλύτερο μας λάθος. Το ότι ακόμη δεν συνειδητοποιούμε πως δεν υπάρχουν πια «εμείς και οι άλλοι», αλλά όλοι έχουμε κάτι να προσφέρουμε σε αυτό τον κόσμο, ό,τι και να 'ναι αυτό. Η διαφορά είναι το πώς θα το εκλάβουμε, και πώς θα αντιδράσουμε σε αυτό.

Δημοφιλή