Η βασική συστατική αρχή της αστικής, φιλελεύθερης δημοκρατίας όπως υπάρχει στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο είναι η ελευθερία∙ και πρωτίστως η ελευθερία του ατόμου. Βασική προϋπόθεση όμως για να πραγματωθεί η ελευθερία του ατόμου συνολικά, σε όλες της τις διαστάσεις και κατ' επέκταση να δημιουργηθούν όλες εκείνες οι συνθήκες που θα επιτρέπουν την αυτοπραγμάτωση της κάθε ανθρώπινης ύπαρξης ξεχωριστά, είναι η ισότητα.
Η ισότητα συνιστά τον απαραίτητο όρο και συνθήκη για την ολοκλήρωση και μετουσίωση της ιδέας της ελευθερίας ως αυταξίας σε πράξη και κοινωνικό κεκτημένο. Η ουσιαστική όμως ισότητα εκπληρώνεται ως ολότητα μόνο εφόσον υπάρξει κοινωνικοοικονομική και νομικοπολιτική ισότητα. Αυτές είναι οι δύο πτυχές της ισότητας και μόνο όταν ολοκληρωθούν αυτές αποκτούμε σε κοινωνικό επίπεδο πλήρη και ολοκληρωμένη ισότητα, διανοίγοντας τοιουτοτρόπως τον δρόμο για την ελευθερία του ατόμου και κατ' επέκταση την κοινωνική χειραφέτηση.
Από τότε όμως που ο κοινωνικός φιλελευθερισμός άρχισε να μετεξελίσσεται σε οικονομικό νεοφιλελευθερισμό, ο δυτικός κόσμος απομακρύνθηκε από την πραγμάτωση της κοινωνικοοικονομικής ισότητας, τουλάχιστον στο μέτρο του εφικτού. Οι οικονομικές και κατ' επέκταση κοινωνικές ανισότητες οξύνθηκαν με αποτέλεσμα να παρατηρείται σήμερα στον ανεπτυγμένο δυτικό κόσμο μια μεγάλη απόσταση μεταξύ των οικονομικών και κοινωνικών διαστρωματώσεων και τάξεων, δημιουργώντας εντός των δυτικών κοινωνιών εν δυνάμει γενικευμένες συγκρουσιακές καταστάσεις που τείνουν να δημιουργήσουν ένα σύνθετο και ιδιαίτερα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα. Την κορύφωση των κοινωνικών συνεπειών της εφαρμογής ενός νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου, ως μιας στρεβλής συνέχειας των κατακτήσεων του κοινωνικού φιλελευθερισμού, τις βιώνουμε ως δυτικός κόσμος τα τελευταία περίπου 8 χρόνια με το ξέσπασμα της περίφημης οικονομικής κρίσης.
Τα τελευταία όμως χρόνια παρατηρείται σε πολλά κράτη του δυτικού κόσμου και μια ανησυχητικά γενικευμένη περιστολή της νομικής και πολιτικής ισότητας∙ μιας ισότητας που τον τελευταίο μισό περίπου αιώνα θεωρούνταν δεδομένη σε μεγάλο βαθμό για τα περισσότερα τουλάχιστον κράτη της δύσης. Πληροφορούμαστε ολοένα και πιο συχνά ότι μέλη διαφόρων μειονοτήτων, θρησκευτικών, φυλετικών κλπ. πέφτουν θύματα διακρίσεων από οργανωμένους φορείς εξουσίας και διοίκησης παραβιάζοντας κατά τρόπο προφανή και απαράδεκτο την αρχή της ισονομίας και ευρύτερα της ισοπολιτείας. Τα κρούσματα πολλά. Πιο χαρακτηριστικό και πρόσφατο, η απαγόρευση πολλών δήμων της Γαλλίας σε μουσουλμάνες στο θρήσκευμα να κυκλοφορούν σε δημόσιες παραλίες και να κάνουν μπάνιο στη θάλασσα με μια συγκεκριμένη περιβολή (μπουρκίνι), η οποία καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του σώματός τους. Φαίνεται στη Γαλλία, στην κοιτίδα του σύγχρονου Ευρωπαϊκού πολιτισμού το θεμελιώδες δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού και αυτοκαθορισμού του ατόμου ισχύει μόνο για τους χριστιανούς Ευρωπαίους πολίτες. Ακόμα πιο ανατριχιαστικό ότι πολλοί υπουργοί της γαλλικής κυβέρνησης τάχθηκαν δημόσια υπέρ της απαγόρευσης αυτής και μάλιστα εις το όνομα της ελευθερίας και των δικαιωμάτων της γυναίκας. Όσο και αν φαίνεται παράδοξο, σκοτώνουν έστω και ακούσια την ελευθερία εις το όνομα της ελευθερίας.
Οι διακρίσεις εις βάρος κοινωνικών ομάδων με βάση την εμφάνιση ή την κοσμοθεώρησή τους πυκνώνουν και τα κεκτημένα της ισονομίας και της ισοπολιτείας που διασφάλιζαν σε μεγάλο βαθμό τη νομική και πολιτική ισότητα κλονίζονται. Δεν είναι βέβαιο αν η περιστολή της νομικοοικονομικής ισότητας είναι απόρροια ή συσχετίζεται με την κατάλυση εν τοις πράγμασι της κοινωνικής και οικονομικής ισότητας. Το σίγουρο είναι ότι η εγγυητική αρχή της ισότητας συρρικνώνεται και η ευαγγελιζόμενη ελευθερία της Δύσης σκοτώνεται - τις περισσότερες φορές - εις το όνομά της.