Όπως κάθε Σεπτέμβρη παραδοσιακά έτσι και τώρα, παράλληλα με τα σενάρια των πρόωρων εκλογών ανακύπτουν και εύλογα ερωτήματα λογικού και υπαρξιακού ενδιαφέροντος. Αναμφίβολα, η παραμονή στην εξουσία του μεταλλαγμένου Σύριζα και του εκλογικού συμπληρώματος των Ανέλ είναι μία σαφής πολιτική πράξη με υπέρογκο κόστος στην οικονομία, την κοινωνία και τους θεσμούς. Κάθε μέρα έχουμε και μια απόδειξη ανασύστασης ενός κράτους τύπου Κούβας ή Βενεζουέλας. Αυξάνονται οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις, κλείνουν ΜΜΕ, έρχονται στην επιφάνεια συναλλαγές με σκανδαλώδη οσμή τριγωνικής σχέσης καναλιών, τραπεζών και φίλων της κυβέρνησης. Το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς κατέπεσε. Απωλέσαμε ως πολίτες τα ελάχιστα αντανακλαστικά εμπιστοσύνης, δεσμών που διαταράχθηκαν βαθύτατα λόγω του αυταρχικά πολιτικού και αδιέξοδου προσανατολισμού της κυβέρνησης.
Τα ζητήματα Δημοκρατίας και Θεσμών δεν είναι τρέχοντα θέματα, δεν είναι θέματα της εσωτερικής συγκυρίας. Ώς πολίτες είμαστε μάρτυρες ενός πρωτοφανούς και προσχεδιασμένου κομματικού κράτους που διοικείται από μια ομάδα 5 ανθρώπων χωρίς ίχνος ηθικής και συνείδησης. Ψέμματα για όλα σε όλους. Όταν όλα γύρω μας καταρρέουν.Οι πρόωρες εκλογές, παρότι θα διεξαχθούν λίγους μήνες μετά τις εθνικές εκλογές, δε θα είναι ένα αποκομμένο ευρωπαϊκό γεγονός, δεν είναι μια αυτόνομη διαδικασία δευτερεύουσας κάλπης, αλλά θα εξελιχθούν εκ των πραγμάτων σε ένα σημαντικό, εθνικό, πολιτικό γεγονός μετάβασης από το εύκολο ψέμα στην ωμή τελική αλήθεια. Είναι η ύστατη ώρα για το πολιτικό σύστημα να χτιστεί η συμφωνία αλήθειας με αρχή μέση και τέλος. Τούτο όμως απαιτεί πρωτοβουλίες και υπευθυνότητα από όσους βρίσκονται στην αντιπολίτευση.
Οι πολιτικές δυνάμεις πρέπει άμεσα να ανασυγκροτηθούν έχοντας ορίζοντα και πυξίδα, αποβάλλοντας το σύνδρομο της μονοπρόσωπης ΕΠΕ. Δεν υπάρχουν εκλογές χωρίς κρίσιμο αντικείμενο, δεν υπάρχουν εκλογές χωρίς διακύβευμα, δεν υπάρχουν αρχηγοί με αδειανό πουκάμισο. Η κοινωνία πρέπει να το επινοήσει και να το επιβάλλει. Πρέπει να διαμορφώσουμε και να επιβάλλουμε στο δημόσιο λόγο πρώτοι, το πολιτικό αντικείμενο των επόμενων εκλογών και αυτό δεν πρέπει να είναι άλλο από την επικράτηση μεταρρυθμιστικού ευρωπαϊκού πλαισίου ιδεών που θα έχουν ονοματεπώνυμο με όρους απλούς και λιτούς. Απαντήσεις σε όλα, τι θα γίνει με τα δάνεια των πολιτών, με την Α΄ κατοικία, με τις εισφορές, με τη φορολογία, με τι σχέδιο θα προχωρήσει αυτή η χώρα. Αν δεν υπάρξουν πειστικές απαντήσεις με περιεχόμενο, σχηματισμοί όπως ο Σώρρας και η Χρυσή Αυγή θα έχουν μονοπώλιο φιλοπατρίας και μόνιμο εκλογικό ποσοστό.
Ένα χρόνο μετά τις εκλογές με λίστα, ένα ερώτημα που τίθεται είναι αν οι επόμενες εκλογές θα διεξαχθούν με λίστα ή με σταυρό προτίμησης. Δυστυχώς ο νομοθέτης δεν είχε προβλέψει την περίοδο πολιτικής αστάθειας που βιώνει η χώρα μεταπολιτευτικά όταν συνέτασσε το «άρθρο 10 του Νόμου 3231/2004». Τι λέει αυτό το άρθρο; Ότι σε περίπτωση που οι βουλευτικές εκλογές διενεργούνται «μέσα σε δεκαοκτώ μήνες από τις προηγούμενες» δεν εφαρμόζεται ο σταυρός προτίμησης, αλλά αυτές γίνονται με λίστα. Προκύπτει σαφής διχογνωμία των συνταγματολόγων για το πώς σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα γίνουν οι εκλογές. Οι εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 έγιναν, όπως θυμούνται οι περισσότεροι, με σταυρό προτίμησης όπως ορίζει το υφιστάμενο εκλογικό σύστημα, ενώ οι τελευταίες εκλογές, τον Σεπτέμβριο με λίστα, καθώς μεταξύ τους είχαν μεσολαβήσει μόλις 9 μήνες και όχι 18, όπως ορίζει ο νόμος.
Πού ανακύπτει η διαφωνία; Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις από συνταγματολόγους, από τη μια πλευρά διατυπώνεται η άποψη ότι η περίοδος του 18μήνου λήγει σε κάθε περίπτωση τον περασμένο Ιούνιο, ενώ άλλη άποψη υποστηρίζει ότι ανανεώνεται, στην ουσία επεκτείνεται το 18μηνο με νέα βάση τις τελευταίες εκλογές του Σεπτεμβρίου. Δηλαδή στην πράξη οι εκλογές να γίνουν με λίστα ακόμη και αν διεξαχθούν τον Φλεβάρη ή Μάρτη του 2017.
Είναι προφανές ότι, αν π.χ. το φθινόπωρο προκληθούν εκλογές, λόγω των σκληρών αποφάσεων που λαμβάνει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ή μιας πιθανής κρίσης περί αντισυνταγματικότητας του Νόμου Παππά από το ΣτΕ για τις τηλεοπτικές άδειες που θα προκαλέσει εξελίξεις, στην περίπτωση που αυτές διεξαχθούν με λίστα, δεν θα υπάρχουν περιθώρια ανανέωσης των κομμάτων και δεν θα πρόκειται για αυθεντική έκφραση της λαϊκής βούλησης. Το πνεύμα του νομοθέτη ήταν πως, αν π.χ λόγω ενός πολιτικού ατυχήματος η χώρα εξαναγκασθεί να οδηγηθεί σε εκλογές σε λιγότερο από 18 μήνες, οι βουλευτές, έχοντας υποστεί προσφάτως την επώδυνη διαδικασία του σταυρού, να μην επαναληφθεί κάτι τέτοιο.
Ένα χρόνο μετά τις εκλογές με λίστα, ένα ερώτημα που τίθεται είναι αν οι επόμενες εκλογές θα διεξαχθούν με λίστα ή με σταυρό προτίμησης.
Επισημαίνεται δηλαδή, ότι το άρθρο 10 υπονοεί ότι σε διάστημα 18 μηνών η λαϊκή ετυμηγορία παραμένει νωπή, και επομένως οι μεν βουλευτές δε χρειάζεται να ξαναμπούν στα έξοδα της επανεκλογής τους με σταυρό και ότι οι πολιτικοί αρχηγοί οφείλουν να σεβαστούν τη σειρά που εκείνοι εξελέγησαν από τον λαό. Όμως εν προκειμένω τίθεται η παράμετρος της τελολογικής ερμηνείας του ζητήματος καθώς εφόσον οι πολίτες δεν εκφράζουν αυθεντικά τη βούληση τους δια ψήφου δεν πληρούνται και βασικές προϋποθέσεις λειτουργίας του πολιτεύματος ως προς την άσκηση του δικαιώματος αυτού. Είμαστε αντιμέτωποι με ένα είδος λανθάνουσας -στρεβλωτικής εφαρμογής του εκλογικού νόμου που νοθεύει και καθιστά αναντίστοιχη τη βούληση του ψηφοφόρου με τα πεπραγμένα της παρούσας κυβέρνησης.
Ένα χρόνο μετά τις τελευταίες εκλογές, είναι πλέον πιθανό σενάριο η κυβέρνηση να αιφνιδιάσει μετά τα όσα αποκαλύπτονται καθημερινά σε σχέση με τον διαγωνισμό για την αδειοδότηση των καναλιών και τα πρόσωπα που διεκδίκησαν άδεια. Πρέπει να αποσαφηνιστεί τώρα, σε ουδέτερο πολιτικά χρόνο ότι οι επόμενες εκλογές θα αποτυπώσουν αυθεντικά τη βούληση του εκλογικού σώματος και όχι υπό την απειλή λίστας να κρατηθούν σε ομηρία οι κυβερνητικοί βουλευτές. Πάντως στο θέμα του εκλογικού νόμου, αν προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές, είναι πιθανό να επιχειρηθεί τελικά με μια τροπολογία της τελευταίας στιγμής να αποσαφηνισθεί η κατάσταση. Στην περίπτωση αυτή τίθεται το νέο ζήτημα, πότε ισχύει μια τέτοια διάταξη, εφόσον δεν ψηφισθεί από 200 βουλευτές.
Δυστυχώς ο νέος εκλογικός νόμος δεν περιέχει σχετική ερμηνευτική διάταξη ως τροπολογία. Ο νόμος δεν διακρίνει, εξαίρεση δε αποτελεί μόνο η εφαρμογή της λίστας εφόσον οι εκλογές γίνουν εντός 18 μήνου, αλλά μια τέτοια εξαίρεση και μάλιστα πολύ περισσότερο (καθώς εδώ πρόκειται για μια σχέση κανόνα και εξαίρεσης που ανάγεται απευθείας σε συνταγματικό επίπεδο, ανεξάρτητα του τι γίνεται στην πράξη) συνιστούν και οι ίδιες οι πρόωρες εκλογές. Βέβαια συνταγματική υποχρέωση των κομμάτων να κρατήσουν τη λίστα των ήδη εκλεγέντων ή επιλαχόντων βουλευτών δεν υφίσταται, ανεξάρτητα του τι ακολουθείται στην πράξη.