Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι ολόκληρη η πορεία της ζωής του Σιμόν Πέρες, του 9ου Προέδρου του Κράτους του Ισραήλ, ταυτίζεται με καθαυτή την ιστορία της πατρίδας του. Σήμερα έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 93 ετών, πλήρης ημερών και εμπειριών, έχοντας πάρει στα χέρια του κρίσιμες στιγμές της ισραηλινής πραγματικότητας, σε καιρούς πολέμων, εντάσεων, διαπραγματεύσεων και σύντομων περιόδων σχετικής ειρήνης.
Υπήρξε ένας από τους κύριους εκφραστές της σιωνιστικής κεντροαριστεράς, όντας ένας από τους νεαρούς συνεργάτες του πρώτου Πρωθυπουργού της χώρας, Δαυίδ Μπεν-Γκουριόν. Η ταύτισή του με το καθεστώς πλήρους ελέγχου του δημοσίου τομέα που δημιούργησε η παράταξη του Μπεν-Γκουριόν κατά τα πρώτα 30 χρόνια ζωής του ισραηλινού κράτους, αποτέλεσε την κύρια αιτία των επικρίσεων της δεξιάς αντιπολίτευσης. Οι βουλευτικές εκλογές του 1977, στις οποίες για πρώτη φορά από την ίδρυση του κράτους η Δεξιά ανέλαβε την εξουσία, αποτέλεσαν μία ήττα προσωπική του Σιμόν Πέρες που τότε ηγείτο της παράταξης των Εργατικών.
Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα, ο Πέρες δίνει μαθήματα πολιτικού πολιτισμού, όταν μετά τις βουλευτικές εκλογές του 1986 συστήνει κυβέρνηση εθνικής ενότητας με το δεξιό κόμμα Λικούντ υπό τον παλαι ποτε επικριτή του, Γιτζάκ Σαμίρ, προκειμένου να απομονωθούν ακραίες πολιτικές φωνές και να ληφθούν καίριες αποφάσεις για την αντιμετώπιση της πληθωριστικής κρίσης που μάστιζε την οικονομία της χώρας. Η συμφωνία της εκ περιτροπής πρωθυπουργίας - δύο χρόνια για τον δεξιό Σαμίρ και δύο χρόνια για τον αριστερό Πέρες - αποτέλεσε παγκόσμια πρωτοτυπία ως προς τον τρόπο διαχείρισης σοβαρών εθνικών ζητημάτων, και δη δημοσιονομικού κυρίως χαρακτήρα.
Έφυγε ο τελευταίος εκπρόσωπος της «πρώτης φρουράς» των πολιτικών του Ισραήλ. Της φρουράς που έθεσε τις βάσεις και έλαβε αποφάσεις τέτοιας σπουδαιότητας που σημαδεύουν μέχρι σήμερα τη φυσιογνωμία του εβραϊκού κράτους.
Έκτοτε, ο δημόσιος λόγος του Πέρες εξέφραζε σχεδόν πάντοτε «τη φωνή της λογικής» και της πολιτικής μετριοπάθειας, όσον αφορά το Παλαιστινιακό. Μία μετριοπάθεια που βασίζεται στην αδιαμφισβήτητη στρατιωτική υπεροχή έναντι των περιφερειακών αντιπάλων της χώρας του, πλην όμως είναι σε θέση να δράττεται των ευκαιριών για επιτυχή έκβαση ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων. Πρώτο δείγμα του τρόπου που ο Πέρες έβλεπε την περιφερειακή πραγματικότητα αποτέλεσε η μυστική συνάντησή του με τον Βασιλιά του Μαρόκου Χασάν Α' με σκοπό την απαρχή απ' ευθείας ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ του Ισραήλ και των αραβικών χωρών. Κανείς δεν ξέρει την τύχη εκείνης της πρωτοβουλίας, εάν δεν ξέσπαγε λίγους μήνες αργότερα η πρώτη παλαιστινιακή Ιντιφάντα - κατά τη διάρκεια της οποίας δεν είχε διστάσει να έρθει σε παρασκηνιακές επαφές και με τον βασιλιά της Ιορδανίας Χουσεΐν Α'.
Ο πολιτικός του ρεαλισμός όσον αφορούσε τον τρόπο επίλυσης της αραβοϊσραηλινής διένεξης, εκδηλώθηκε ακόμα μια φορά, υποστηρίζοντας με θέρμη τις συμφωνίες του Όσλο, η εφαρμογή των οποίων ουσιαστικά διεκόπη απότομα με τη δολοφονία του Πρωθυπουργού Γιτζάκ Ραμπίν, το 1995.
Έκτοτε, ο Σιμόν Πέρες ακολούθησε ρεαλιστικές πολιτικές επιλογές με γνώμονα την εμπέδωση των αρχών που διέπουν όσα είχαν συμφωνηθεί στο Όσλο. Ο δημόσιος λόγος του, καθ' όλη τη διάρκεια της προεδρικής του θητείας από το 2007 έως το 2014, συνέδραμε εποικοδομητικά την ισραηλινή διπλωματία, που καλείτο να αντιμετωπίσει πλείστες επικρίσεις για τον τρόπο που οι δεξιές κυβερνήσεις Νετανιάχου αντιμετώπιζαν την ένταση στη Δυτική Όχθη και στη Γάζα. Πέρα από το εάν η στάση του ήταν αποτελεσματική ή σύμφωνη με τη διεθνή κοινή γνώμη, ο Σιμόν Πέρες έθετε πάντοτε το συμφέρον της πατρίδας του χωρίς να λογαριάζει μικροκομματικές σκοπιμότητες - και αυτό ήταν προς τιμήν του.
Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί ότι to 1994 απονεμήθηκε από κοινού το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης στον Σιμόν Πέρες, στον Γιτζάκ Ραμπίν και στον Γιασέρ Αραφάτ για τη συμβολή του στη σύναψη των συμφωνιών του Όσλο.
Ωστόσο, μεγαλύτερη παράλειψη θα ήταν αν δεν αναφερόταν ότι με το θάνατο του Σιμόν Πέρες, ουσιαστικά «κλείνει» μία εποχή της ισραηλινής πολιτικής πραγματικότητας. Έφυγε ο τελευταίος εκπρόσωπος της «πρώτης φρουράς» των πολιτικών του Ισραήλ. Της φρουράς που έθεσε τις βάσεις και έλαβε αποφάσεις τέτοιας σπουδαιότητας που σημαδεύουν μέχρι σήμερα τη φυσιογνωμία του εβραϊκού κράτους. Μία γενιά πολιτικών που εφάρμοσε και πέτυχε να συστήσει ευρωπαϊκές κοινοβουλευτικές δομές σε ένα κράτος της Μέσης Ανατολής - με πολίτες, ως επί το πλείστον, Ευρωπαίους.
*Μπορείτε να ακούσετε εδώ τη συνέντευξη που παραχώρησε ο Γαβριήλ Χαρίτος για τον Σίμον Πέρες.