Το σημαίνον και το σημαινόμενο στα ελληνικά πολιτικά κόμματα

Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ, στο Συνέδριό του, συνιστάται να προχωρήσει σε αλλαγή ονόματος; Γιατί η Νέα Δημοκρατία, στα πλαίσια της Συνταγματικής Αναθεώρησης, πρέπει να υποστηρίξει μέτρα που προωθούν την άμεση δημοκρατία; Πώς μπορούν τα άλλα κόμματα να κινηθούν για να βελτιώσουν την επαφή με την κοινωνική τους βάση; Τέλος, τι περιμένουν οι πολίτες από τα κόμματα, κρίνοντας από τα ονόματά τους; Είναι γενικά αποδεκτό, αλλά και αποδεδειγμένο, ότι στερεότυπα που κρύβονται σε λέξεις επηρεάζουν την κοινωνική μας συμπεριφορά.

Γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ, στο Συνέδριό του, συνιστάται να προχωρήσει σε αλλαγή ονόματος; Γιατί η Νέα Δημοκρατία, στα πλαίσια της Συνταγματικής Αναθεώρησης, πρέπει να υποστηρίξει μέτρα που προωθούν την άμεση δημοκρατία; Πώς μπορούν τα άλλα κόμματα να κινηθούν για να βελτιώσουν την επαφή με την κοινωνική τους βάση; Τέλος, τι περιμένουν οι πολίτες από τα κόμματα, κρίνοντας από τα ονόματά τους;

Είναι γενικά αποδεκτό, αλλά και αποδεδειγμένο, ότι στερεότυπα που κρύβονται σε λέξεις επηρεάζουν την κοινωνική μας συμπεριφορά.

Επεκτείνοντας τον πιο πάνω συλλογισμό στον πολιτικό χώρο, ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα προαναφερθέντα και άλλα παρόμοια ερωτήματα, αποπειρώμενοι να ερμηνεύσουμε την ονοματολογία των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, συσχετίζοντάς την και με την πολιτική τους πρακτική.

Για να αποφευχθούν οι παρεξηγήσεις, θα πρέπει πρώτα να συμφωνηθούν τα εξής:

  • Σκοπός των κομμάτων δεν είναι να «σώσουν τον πλανήτη», βάσει εκφρασμένων ιδεολογικών πεποιθήσεων, αλλά να προωθήσουν το καλώς εννοούμενο συμφέρον των πολιτών της χώρας και επ' αυτού θα κριθούν από την ιστορία και τους πολίτες.
  • Τόσο η «δεξιά» (ετυμολογικά συγγενής με τη λέξη «δεξιότητες», δηλαδή ικανότητες δημιουργίας) όσο και η «αριστερά» (που ετυμολογικά συγγενεύει με την αριστεία, κάτι που ενδεχομένως δεν το γνωρίζουν όλοι) έχουν την θέση τους στο πολιτικό σύστημα.
  • Για τις αποτυχίες δεν ευθύνονται μόνο όσοι έλαβαν τις λάθος αποφάσεις, αλλά και όσοι προετοίμασαν το έδαφος ή τις εφάρμοσαν, ενώ συνήθως καταστροφικές επιλογές οφείλονται σε συλλογική αποτυχία του συστήματος λήψης αποφάσεων.
  • Για να κυβερνηθεί σωστά μια χώρα, πρέπει να χρησιμοποιούνται οι άριστοι, ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης, και όχι οι αρεστοί των εκάστοτε κομματικών ηγεσιών.
  • Οι πολίτες (και πολύ περισσότερο οι πολιτικοί) δεν έχουν το δικαίωμα να λιθοβολούν τον ταχυδρόμο κακών ειδήσεων, ή να στρουθοκαμηλίζουν μπροστά σε επερχόμενα δυσάρεστα γεγονότα, αλλά πρέπει να τα προλαμβάνουν ή να τα αντιμετωπίζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
  • Μετά από πολλά χρόνια άκρατου καταναλωτισμού, τεχνητής ευμάρειας και ιδιώτευσης των εν δυνάμει ενεργών πολιτών, οι πολιτικές παρατάξεις χρειάζεται να καταβάλουν μεγάλη προσπάθεια για να ανταποκριθούν στις περιστάσεις. Η αλλαγή του ονόματος ενός κόμματος, σε συνδυασμό με μια διαφορετική προσέγγιση των πολιτών, μπορούν να αποτελέσουν την αφετηρία μιας νέας πολιτικής πρακτικής.

Στην συνέχεια θα εξετάσουμε, όσο γίνεται πιο αποστασιοποιημένα, τις ονομασίες των εντός της Βουλής κομμάτων, από ετυμολογικής και νοηματικής πλευράς. Σε περίπτωση διαφωνίας, παρακαλούμε μην πυροβολείτε τον πιανίστα!

1.Νέα Δημοκρατία

  • «Νέα», το όραμα της αιώνιας νεότητας, πρόκληση και επιλογή μαζί, εφικτό για το πνεύμα με συνεχή προσπάθεια.
  • «Δημοκρατία», η εξουσία στον λαό, προϋποθέτει την εμβάθυνση των θεσμών της άμεσης δημοκρατίας.

Τα πιο πάνω απαιτούν συνέπεια, αξιοπιστία, θάρρος και επίμονη αναζήτηση επίκαιρων και δημιουργικών ιδεών.

2.Σύριζα

Η ομόηχη λέξη σύρριζα (με δύο ρ) σημαίνει στο όριο της ρίζας, ή κοντά σε κάποιο εμπόδιο. Χαρακτηριστική είναι η έκφραση «πέρασα σύρριζα», που σημαίνει την οριακή αποφυγή κάποιου κινδύνου.

Πιο αναλυτικά:

  • «Συνασπισμός», από τη λέξη «ασπίδα» (ένα αμυντικό όπλο) και την λέξη «συν» (μαζί). Ως ενιαία λέξη, συνήθως αναφέρεται στην συγκέντρωση ετερογενών δυνάμεων, μπροστά σε κάποιον κίνδυνο.
  • «Ριζοσπαστικής», που σπάει τις ρίζες. Θεωρητικά σημαίνει «επαναστατική πράξη», αλλά τα φυτά χρειάζονται το ριζικό τους σύστημα για να τραφούν και να επιβιώσουν.
  • «Αριστεράς», μια λέξη με θετικό νόημα, υπό την ρητή προϋπόθεση ότι υπηρετείται η αριστεία.

Η κινητοποίηση των πολιτών δεν ωφελεί αν βασίζεται σε ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, ή αν περιορίζεται στην προσπάθεια υπεράσπισης «κεκτημένων».

3.Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος

  • Η ρίζα της λέξης «Κομμουνιστικό» μεταφράζεται στα Ελληνικά με τη λέξη «κοινοκτημοσύνη», δεν επιδιώκεται όμως η συσχέτιση με την αρχική αυτή έννοια.
  • «Κόμμα», από το ρήμα «κόβω», δηλώνει διαχωρισμό από την υπόλοιπη βάση.
  • «Ελλάδας», η σχετική αναφορά εκτιμάται ως θετική.

Η υπέρβαση των αντιφάσεων του μηνύματος σχετίζεται με την ανιδιοτελή προσφορά των υποστηρικτών του.

4.Ένωση Κεντρώων

  • Η λέξη «Ένωση» (γινόμαστε ένα) είναι θετική.
  • Η λέξη «Κεντρώων» παραπέμπει σε προσήλωση στον στόχο (κέντρο).

Το «ούτε δεξιά, ούτε αριστερά» δεν λειτουργεί ως προϋπόθεση, αλλά ως αποτέλεσμα της εύρεσης του στόχου.

5.Ποτάμι

Η ορμή του ποταμού (που συχνά αξιοποιείται για την παραγωγή ενέργειας) και οι αποθέσεις στις εκβολές του (που προσφέρουν γόνιμα εδάφη) είναι χρήσιμα.

Η δύναμή του είναι μεγάλη μόνο κοντά στις πηγές, ενώ η ροή του παρουσιάζει εποχιακές διακυμάνσεις.

6.Ανεξάρτητοι Έλληνες

Η λέξη «Ανεξάρτητοι», σημαίνει ομάδα ανθρώπων χωρίς πολλά κοινά σημεία, γεγονός που ενδεχομένως εξηγεί την ύπαρξη συγκεντρωτικής δομής.

Η αναφορά στους «Έλληνες» είναι θετική, εφόσον αποτελεί την άμεση προτεραιότητα.

7.Δημοκρατική Συμπαράταξη

Περιέχει (όπως και η Ν.Δ.) την έννοια «Δημοκρατία», δηλαδή την εξουσία στο λαό, ενώ η λέξη «Συμπαράταξη» (συν και παράταξη) συνήθως χρησιμοποιείται για επιθεωρήσεις ή μάχη.

Χρειάζεται συνεχής επαγρύπνηση για τους στόχους και τις στρατηγικές, ώστε να μην εξαντλείται σε μάχες εντυπώσεων, στο όνομα της Δημοκρατίας.

8.Χρυσή Αυγή

Η λέξη «Χρυσή», μεταφορικά επιδιώκει να θυμίσει «χρυσές εποχές», αν και κυριολεκτικά αφορά υλικά αγαθά (χρυσός). «Αυγή» είναι η αρχή της ημέρας.

Η επίκληση εξωραϊσμένων καταστάσεων συχνά καλύπτει την αναντιστοιχία μεταξύ επαγγελιών και ακολουθούμενων πρακτικών.

Συμπερασματικά, τα ονόματα των κομμάτων προδίδουν αμηχανία μπροστά στην ανάγκη ενός ειλικρινούς εθνικού διαλόγου για το μέλλον της Ελλάδας, ιδιαίτερα μετά την αποδοχή μιας ολοένα και πιο προβληματικής Συμφωνίας με τους «θεσμούς». Η απάντηση στο ερώτημα εάν είναι επαρκής η βελτίωση κάποιων όρων του Μνημονίου και μια καλύτερη διαχείρισή του ή απαιτείται μια ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση, προϋποθέτει την λεπτομερή μελέτη της κατάστασης και των αιτίων που οδηγηθήκαμε ως εδώ και μια κοινή απόφαση για το πώς θα πρέπει να προχωρήσει η Ελλάδα για να ανακάμψει, πρώτα ηθικά και μετά οικονομικά. Μπροστά στις προκλήσεις της νέας εποχής, τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, αλλά και της Αντιπολίτευσης, πρέπει να πάρουν σαφή θέση.

Σε κάθε περίπτωση, στο κοντινό μέλλον, νέα πρόσωπα, με δημιουργικές ιδέες, θα ασχοληθούν με τα κοινά, στα υπάρχοντα κόμματα (που θα μετεξελιχθούν) ή σε νέα (που θα προκύψουν). Σύντομα τα κόμματα θα έχουν ονόματα όπως «ΕΛΠΙΔΑ» (Έλληνες Πολίτες με Ιδανικά για μια Δημιουργική Αναγέννηση) ή «Ελεύθερη Ελλάδα» (ελεύθερη από την άγνοια, τον φόβο, τις προκαταλήψεις και τον εξωτερικό εχθρό). Ανεξάρτητα από επικοινωνιακές τακτικές, όσες πολιτικές παρατάξεις δεν προχωρήσουν στις αναγκαίες επιλογές, θα βρεθούν εκτός πολιτικής ζωής και ο ζωτικός τους χώρος θα καλυφθεί από άλλες δυνάμεις, που θα ευαγγελίζονται, με την σειρά τους, μια καλύτερη κοινωνία.

Δημοφιλή