Για την 8η Μαρτίου

Η έμφαση της Ρούζβελτ στην ενεργή γυναικεία παρουσία δεν είναι τυχαία. Και τούτο γιατί αυτή η παρουσία συνιστά προϋπόθεση και εγγύηση ουσιαστικής λειτουργίας της ίδιας της Δημοκρατίας. Δεν αποτελεί κάποιου είδους δευτερεύον χαρακτηριστικό αλλά διαρκές ζητούμενο. Και τα νέα δεν είναι καλά. Ο αγώνας της Ρούζβελτ καθώς και πολλών ακόμη γυναικών, που είτε κατέχουν δημόσιο αξίωμα είτε όχι, έχει ακόμη μπροστά του πολύ δρόμο. Πολλές κακοτοπιές, πολλές δυσκολίες. Πολλά πατριαρχικά πρότυπα που θέλουν τη γυναίκα εγκλωβισμένη σε δήθεν παραδοσιακούς ρόλους και πατροπαράδοτα πλαίσια, ορθώνονται καθημερινά μπροστά μας. Σε όλα τα επίπεδα.
Keystone via Getty Images

«Πολύ συχνά οι μεγάλες αποφάσεις προέρχονται και μορφοποιούνται στο πλαίσιο οργάνων που αποτελούνται ολοκληρωτικά από άνδρες, ή είναι πλήρως ελεγχόμενα από αυτούς, με τρόπο ώστε οποιαδήποτε ξεχωριστή αξία έχουν να προσφέρουν οι γυναίκες, παραμερίζεται, χωρίς να εκφραστεί», Ελέανορ Ρούζβελτ, ομιλία στον ΟΗΕ, Δεκέμβριος 1952.

Εξήντα τέσσερα χρόνια από αυτή την ομιλία της Ελέανορ Ρούζβελτ από το βήμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, απευθυνόμενη ακριβώς σε ένα άκρως ανδροκρατούμενο όργανο, το οποίο εκπροσωπεί την υφήλιο, και η έμφαση στην ανάγκη να ακούγεται η φωνή των γυναικών, ηχεί, δυστυχώς ακόμη, εξαιρετικά επίκαιρη. Γιατί θέτει το κρίσιμο θέμα της ανάγκης παρουσίας των γυναικών στο δημόσιο βίο, με τρόπο ουσιαστικό και όχι συμβολικό - όπως άλλωστε έκανε η ίδια με το έργο και τη δράση της, τόσο στο πλευρό του 32ου προέδρου των ΗΠΑ, όσο και ως δραστήρια αγωνίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που μετείχε στη σύνταξη της Παγκόσμιας Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

Η έμφαση της Ρούζβελτ στην ενεργή γυναικεία παρουσία δεν είναι τυχαία.

Και τούτο γιατί αυτή η παρουσία συνιστά προϋπόθεση και εγγύηση ουσιαστικής λειτουργίας της ίδιας της Δημοκρατίας. Δεν αποτελεί κάποιου είδους δευτερεύον χαρακτηριστικό αλλά διαρκές ζητούμενο. Και τα νέα δεν είναι καλά. Ο αγώνας της Ρούζβελτ καθώς και πολλών ακόμη γυναικών, που είτε κατέχουν δημόσιο αξίωμα είτε όχι, έχει ακόμη μπροστά του πολύ δρόμο. Πολλές κακοτοπιές, πολλές δυσκολίες. Πολλά πατριαρχικά πρότυπα που θέλουν τη γυναίκα εγκλωβισμένη σε δήθεν παραδοσιακούς ρόλους και πατροπαράδοτα πλαίσια, ορθώνονται καθημερινά μπροστά μας. Σε όλα τα επίπεδα. Και ειδικά σήμερα, που με πρόσχημα την οικονομική κρίση, τείνουν να επανέλθουν συμπεριφορές και πρότυπα που θεωρούσαμε ότι βρίσκονται σε υποχώρηση.

Για παράδειγμα, εξακολουθεί να ισχύει η διαπίστωση ότι μια γυναίκα θα πρέπει να είναι πολύ καλύτερα από έναν άνδρα, σε όποια δουλειά κι αν κάνει. Κάτι που σκωπτικά είχε περιγράψει η γαλλίδα δημοσιογράφος, Φρανσουάζ Ζιρού πριν από μερικές δεκαετίες, όταν παρατηρούσε ότι «η γυναίκα θα γίνει πραγματικά ίση με τον άνδρα όταν, για μια σημαντική θέση, θα διορίζεται μια άσχετη γυναίκα». Υπερβολικό; Κάθε άλλο. Όταν η γυναίκα της «διπλανής πόρτας» θα μπορεί να διεκδικεί με όρους πλήρους ισότητας μία θέση εργασίας ή ένα πολιτικό αξίωμα χωρίς να αντιμετωπίζει διακρίσεις και υποτίμηση και χωρίς να είναι υποχρεωμένη να επιδεικνύει παπύρους γνώσεων και ικανοτήτων ή κάποιο ξεχωριστό έργο, σε σχέση με κάποιον άνδρα συνάδελφό της, τότε, πράγματι θα έχουμε κάνει πρόοδο. Πρόοδο ουσιαστική και όχι στα χαρτιά. Πρόοδο που θα αφήσει πίσω τα επετειακά αφιερώματα.