Το ερώτημα για το που το πάει ο Ερντογάν αποτελεί ίσως το σημαντικότερο και πιο δύσκολο ερώτημα στο τομέα των διεθνών σχέσεων το τελευταίο χρονικό διάστημα. Με αφορμή την κλιμάκωση στις ολλανδο-τουρκικές σχέσεις είναι φανερό ότι παρακαλουθούμε σε ζωντανή μετάδοση τη σταδιακή μετατροπή του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, σε μοναδικό πολιτικό άρχοντα της γειτονικής μας χώρας. Η μετάλλαξη του πολιτεύματος από δημοκρατία σε μια «ενός ανδρός ψευτο-δημοκρατία» με ισλαμό-εθνικιστικά χαρακτηριστικά αποτελεί τη σημαντικότερη γεωστρατηγική αλλαγή που θα έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα όχι μόνο στο άμεσο μέλλον, αλλά και για τα επόμενα χρόνια.
Το δημοψήφισμα του Απριλίου αποτελεί την τελευταία πράξη του δράματος που θα καταργήσει κάθε έννοια δημοκρατικής και κοινωνικής νομιμοποίησης του τουρκικού Κράτους. Δημοκρατική νομιμοποίηση για την οποία ο Τούρκος Πρόεδρος είχε δώσει σκληρές πολιτικές μάχες κατά τα πρώτα χρόνια της πολιτικής του καριέρας και το είχε πληρώσει μέχρι και με δικαστικές περιπέτειες που οδήγησαν στην φυλάκισή του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με αναλυτές από τη γειτονική μας χώρα, οι συνταγματικές αλλαγές θα καταστήσουν το Σύνταγμα της Δημοκρατίας της Τουρκίας, συγγενές με το σύνταγμα της «Δημοκρατίας» του Τουρκμενιστάν. Συνταγματικές αλλαγές που καταργούν την νομοθετική εξουσίας της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης και καθιστούν ανώτατο και μοναδικό άρχοντα τον Τούρκο Πρόεδρο που θα καταστεί ο μοναδικός πυρήνας κάθε εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας στην Τουρκία. Η απουσία ενημέρωσης, ανοιχτού και δημοκρατικού διαλόγου και κυρίως ο εθνικιστικός παροξυσμός με τον οποίο ποτίζει τις μάζες της Ανατολίας ο Ερντογάν, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέηλ που δεν θα αλλάξει μόνο την ουσία του πολιτεύματος και του κοινωνικού DNA της Τουρκίας, αλλά θα αλλοιώσει τις γεωστρατηγικές δυναμικές όχι μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, αλλά και με αναφορά τις σχέσεις των ΗΠΑ και της Ρωσίας.
Είναι φανερό από τις τελευταίες αντιδράσεις από κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως η Ολλανδία, ότι η πλειοψηφία των κρατών μελών της Ένωσης δεν θα καλωσορίσουν με χαμόγελο και ανοιχτές αγκάλες την κατάργηση των δημοκρατικών θεσμών στην Τουρκία σε συνδυασμό με την προσπάθεια δημιουργίας ενός κλίματος διεθνούς τραμπουκισμού και επιθετικότητας που εκπορεύεται από τα ηγετικά κλιμάκια της γειτονικής μας χώρας. Το σημείο όμως που κρίνει το παιχνίδι είναι αν θα υπάρξει ομοθυμία και ομοφωνία στις αντιδράσεις και στους τρόπους αντιμετώπισης της τουρκικής επιθετικότητας. Η αμφιθυμία της γερμανικής κυβέρνησης, που εδράζεται στην προσπάθεια αποφυγής ηρωοποίησης του Τούρκου ηγέτη στα μάτια της τουρκικής κοινότητας που διαμένει στην Τουρκία, ίσως δημιουργήσει την εικόνα μιας Ένωσης που ακόμη και σε αυτό το ζήτημα δεν μπορεί να λάβει μια σταθερή πολιτική γραμμή που θα διαπνέεει τις αποφάσεις όλων των κρατών μελών.
Σε περίπτωση δε που η αμφιθυμία καταστεί κεντρικός μοχλός αντίδρασης, η άνοδος των ακροδεξιών πολιτικών δυνάμενων στις κοινωνίες της Ευρώπης θα αποτελεί νομοτέλεια με μέλλον άδηλο για τις κοινωνίες αλλά και για την συνοχή της Ένωσης. Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι η Τουρκία τη στιγμή που φαίνεται ότι αφήνει πίσω της τον δρόμο του πολιτεύματος που είχε συνηθίσει να βαδίζει τα τελευταία χρόνια, ενδέχεται να επιταχύνει τις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε βαθμό που δεν το περίμενε και δεν μπορούσε να το προδικάσει κανείς.