Συμβατές και ασύμβατες σχέσεις

Στις προσεχείς προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου μια υποψηφιότητα τύπου Βασιλείου αναμφίβολα θα έβρισκε πρόσφορο έδαφος. Έτσι εξηγείται και η θετική απήχηση που είχε η πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ να προσανατολιστεί στη στήριξη του Μιχάλη Σπανού. Η ηγεσία του κόμματος και προσωπικά ο Άντρος Κυπριανού έδειξε να αντιλαμβάνεται τις υπόγειες διεργασίες που συντελούνται στο ευρύτερο κοινωνικό σώμα. Γι' αυτό και επεδίωξε να βρίσκεται σε αρμονία με την εκπεφρασμένη βούληση σημαντικής μερίδας εκλογέων, που θεωρεί πως η εναλλαγή κομματικών υποψηφιοτήτων το μόνο που πετυχαίνει είναι η ανακύκλωση των αδιεξόδων της χώρας με πρώτιστο αυτό του Κυπριακού.
Viktorcvetkovic via Getty Images

Οι παθογένειες της κυπριακής πολιτικής σκηνής παραμένουν ακλόνητες. Ο πολιτικός επαρχιωτισμός και αυτισμός, η κομματοκρατία, η μισαλλοδοξία, το εθνικιστικό δηλητήριο, αποτελούν τα βασικά της χαρακτηριστικά. Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που το κομματικό σύστημα δέχεται έντονες ενστάσεις από αξιοσημείωτο τμήμα των πολιτών. Η απήχηση και η επιρροή του μειώθηκε δραστικά. Η φθορά και η απαξίωσή του είναι υπαρκτές και έντονες. Το εκλογικό σώμα διακατέχεται από κρίση εμπιστοσύνης. Η πολιτική τάξη θεωρείται υπεύθυνη για τα διαχρονικά αδιέξοδα που αντιμετωπίζει η Κύπρος. Εξ ου και η πλειονότητα της κοινής γνώμης, όπως δείχνουν αξιόπιστες έρευνες, φαίνεται να αντιμετωπίζει θετικά μη κομματικές υποψηφιότητες.

Στις προσεχείς προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου μια υποψηφιότητα τύπου Βασιλείου αναμφίβολα θα έβρισκε πρόσφορο έδαφος. Έτσι εξηγείται και η θετική απήχηση που είχε η πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ να προσανατολιστεί στη στήριξη του Μιχάλη Σπανού. Η ηγεσία του κόμματος και προσωπικά ο Άντρος Κυπριανού έδειξε να αντιλαμβάνεται τις υπόγειες διεργασίες που συντελούνται στο ευρύτερο κοινωνικό σώμα. Γι' αυτό και επεδίωξε να βρίσκεται σε αρμονία με την εκπεφρασμένη βούληση σημαντικής μερίδας εκλογέων, που θεωρεί πως η εναλλαγή κομματικών υποψηφιοτήτων το μόνο που πετυχαίνει είναι η ανακύκλωση των αδιεξόδων της χώρας με πρώτιστο αυτό του Κυπριακού. Πολλοί πολίτες πλέον αποστρέφονται τους κομματικούς εντολοδόχους, αλλά και τους πολιτικούς που αποπνέουν παρελθόν.

Τα προβλήματα που προέκυψαν με την ενδεχόμενη κάθοδο του Μιχάλη Σπανού στις προεδρικές εκλογές, ήταν σε μεγάλο βαθμό εύλογα και αναμενόμενα. Οι κομματικοί μηχανισμοί είναι φυσικό να αντιστέκονται σε πρωτοβουλίες που αρνιούνται την αυθεντία τους και αντιστρατεύονται το άνοιγμα σε νέες δυνάμεις. Ο επαρχιωτισμός που κυριαρχεί στην πολιτική της Κύπρου ανθίσταται σε όποια παρουσία παραπέμπει σε λογικές εξωστρέφειας και εκσυγχρονισμού. Οι αποκαλούμενοι «απορριπτικοί» τρέμουν με την ιδέα να αμφισβητηθεί ουσιαστικά η μονοκρατορία τους. Γι' αυτό και εικάζεται ότι μπορεί να κατέφυγαν σε όλες τις μεθόδους, προκειμένου να πλήξουν τη διαφαινόμενη υποψηφιότητα ενός πετυχημένου μάνατζερ με διεθνές διαμέτρημα.

Το βέβαιο είναι ότι ο Μιχάλης Σπανός δεν προστατεύθηκε, αλλά ούτε αυτοπροστατεύθηκε. Έτσι κατέστη ευάλωτος. Η πρόθεση του ΑΚΕΛ να τον υποστηρίξει δεν ήταν ασύμβατη με τις αρχές, τις αξίες, αλλά και τις πολιτικές που το ιστορικό κόμμα της Αριστεράς πρεσβεύει. Ωστόσο, φάνηκε αδύναμο να αφομοιώσει τη συγκεκριμένη επιλογή. Είτε διότι δεν είχε προβεί στην απαιτούμενη προπαρασκευή, είτε γιατί ενέδωσε στον φόβο του κομματικού κόστους. Ίσως, όμως και να υπέκυψε στις μακιαβελικές μεθοδεύσεις διαφόρων εθνικιστικών κύκλων.

Από την άλλη, ο Μιχάλης Σπανός υποτίμησε τις δυσκολίες που αντικειμενικά ενείχε το εγχείρημά του. Η συνάντησή του με το ΑΚΕΛ δεν θα μπορούσε να στηριχθεί στην επιβολή των απόψεών του, ειδικά πάνω σ ένα κόμμα που έχει τη δική του φυσιογνωμία και ταυτότητα. Ούτε όμως γινόταν να ευνουχιστεί ο ίδιος εξαιτίας της συμπόρευσής του με τη συγκεκριμένη πολιτική δύναμη. Άλλωστε κάτι τέτοιο θα σήμαινε την απώλεια του στίγματος της μη κομματικής υποψηφιότητας. Θα εγγραφόταν ως μια παρουσία που εναρμονίζεται πλήρως με το ΑΚΕΛ, που ταυτίζεται με τις πάγιες θέσεις του απλώς και μόνο για να εξυπηρετήσει τις προσωπικές του φιλοδοξίες και τίποτα άλλο.

Το κλειδί για μια επιτυχή συμπόρευση θα ήταν η αμφίδρομη και γόνιμη σχέση που θα αναπτυσσόταν μεταξύ ΑΚΕΛ και Σπανού. Με την προϋπόθεση βέβαια πως η κάθε πλευρά θα κατανοούσε, θα σεβόταν και εν τέλει θα αποδεχόταν το μέγεθος, και την εμβέλεια της αξίας της άλλης. Θα επιδιωκόταν δηλαδή η σύζευξη δύο διαφορετικών αξιών που λειτουργούν προσθετικά. Ο Μ. Σπανός παντρεύοντας την αξία του με την αξία του ΑΚΕΛ θα καθιστούσε την υποψηφιότητά του πιο ισχυρή, πιο στέρεη πιο στιβαρή. Και τούτο διότι η εκλογική δεξαμενή του κόμματος που θα τον στήριζε είναι πολυδύναμη. Αντίστοιχα το ΑΚΕΛ, επενδύοντας στην αξία του Σπανού, θα προσέδιδε σε αυτή την πολιτικότητα που είχε ανάγκη. Ταυτόχρονα θα προσέλκυε εκλογείς από εκείνα τα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα που ο Μ. Σπάνος θα επηρέαζε.

Η συμβατότητα του Μ. Σπανού με το ΑΚΕΛ θα διασφαλιζόταν αν εδράζονταν στη διασταύρωση νέων δυνάμεων και ιδεών. Και πρωτίστως στην αναζήτηση συνθέσεων που θα υπαγορευόταν από τη λείανση διαφορετικών απόψεων. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη με αποτέλεσμα όχι μόνο να ναυαγήσει η υποψηφιότητα Σπανού, αλλά και να πληγεί το ΑΚΕΛ, το οποίο δεν μπόρεσε να επιδείξει την απαιτούμενη προσαρμοστικότητα στις νέες ανάγκες και απαιτήσεις. Οι άστοχες ενέργειες, οι αχρείαστες δηλώσεις και οι απαίδευτες επιλογές υπονόμευσαν μια αναγκαία ανόθευτη στρατηγική. Η περιπέτεια του Μιχάλη Σπανού δείχνει ότι καρκινογόνα κύτταρα δεν είναι τα κόμματα, αλλά οι διαχρονικά παρούσες παθογένειες της κυπριακής πολιτικής ζωής. Προϋπόθεση για την υπέρβασή τους είναι η θεμελίωση και διασφάλιση μιας ανόθευτης εξωστρεφούς στρατηγικής. Κάτι που παραμένει ακόμη ζητούμενο.

Δημοφιλή