Αποτελεί κοινοτοπία πως όταν το μάτι ενός αναγνώστη πέσει σε ένα άρθρο αμιγώς επιστημονικό μιας εφημερίδας ή μιας ιστοσελίδας, οι περισσότερες πιθανότητες συγκλίνουν στο να προσπεράσει αδιάφορα. Την ίδια τύχη θα έχει ενεδεχομένως και ένα βιβλίο που πραγματεύεται θέματα φυσικής ή βιολογίας και βρίσκεται στον πάγκο ενός περιπτέρου σε μια έκθεση βιβλίου. Μήπως όμως τα παραπάνω συμπεράσματα είναι λίγο βιαστικά;
Αν κρίνουμε από την απήχηση που έχουν τα βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας! Όταν ο Στίβεν Χώκινγκ στις αρχές του 1983 σκεφτόταν την έκδοση ενός βιβλίου εκλαϊκευμένης επιστήμης όπως «Το χρονικό του χρόνου»* σίγουρα δεν υπολόγιζε τις πάνω από 20 εκατομμύρια πωλήσεις ούτε βέβαια την είσοδό του στο βιβλίο Γκίνες, επειδή παρέμεινε για μεγαλύτερο διάστημα μέχρι σήμερα στους καταλόγους των ευπώλητων βιβλίων (μπεστ σέλερ). Στα χνάρια του και ο νομπελίστας καθηγητής Ρίτσαρντ Φαϊνμαν με το βιβλίο του «Σίγουρα θα αστειεύεστε κύριε Φάϊνμαν»**,ένα βιβλίο που επίσης κέντρισε το ενδιαφέρον των αναγνωστών άμα τη εμφανίσει του.
Η επιστήμη λοιπόν συναρπάζει! Το πείραμα στο CERN,το μποζόνιο Higgs, οι πρόσφατες φωτογραφίες του νάνου πλανήτη Πλούτωνα είναι γεγονότα που δεν περνούν απαρατήρητα από τους σκεπτόμενους ανθρώπους. Υπάρχει μια δίψα για τις επιστημονικές εξελίξεις, για αυτά που έχουν να μας μεταφέρουν οι επιστήμονες αλλά και για τις ίδιες τις ζωές τους μέσω των βιογραφιών τους. Σίγουρα αυτή η δίψα έχει άμεσο αντίκτυπο και στις πωλήσεις των βιβλίων εκλαϊκευμένης επιστήμης οι οποίες αυξάνονται με σταθερό ρυθμό. Στο δρόμο που χάραξαν οι Χώκινγκ, Φάϊνμαν βαδίζουν πλέον νέοι συγγραφείς όπως ο Πωλ Ντέϊβις, διεθνούς φήμης Φυσικός ο οποίος έχει εκδώσει πάνω από 20 βιβλία τα οποία σημειώνουν αξιοσημείωτη εκδοτική επιτυχία. Δεν είναι όμως μόνο οι Φυσικοί που γράφουν εξαιρετικά βιβλία...Πρόσφατα επισκέφτηκε την Ελλάδα και ο Βρετανός Βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς, ο οποίος έχει επίσης γράψει αρκετά ευρείας κυκλοφορίας βιβλία εκλαϊκευμένης επιστήμης.
Τι χαρακτηρίζει όμως ένα καλό βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης; Αναμφισβήτητα είναι το ταλέντο του συγγραφέα να απλοποιεί τις έννοιες και να τις κάνει προσιτές στο ευρύ κοινό. Ο αναγνώστης σίγουρα θα αποσυντονιστεί από ένα μεγάλο αριθμό δυσνόητων εξισώσεων, από σύνθετες επιστημονικές έννοιες και από μια γραφή που παραπέμπει σε επιστημονικό άρθρο έτοιμο προς δημοσίευση. Ας δανειστούμε ένα μέρος από την εισαγωγή που έγραψε ο Χώκινγκ στο «Χρονικό του Χρόνου»:
«Κάποιος μου είπε πως κάθε εξίσωση που θα έβαζα στο βιβλίο θα μείωνε τις πωλήσεις του στο μισό. Αποφάσισα λοιπόν να μη συμπεριλάβω καμία εξίσωση. Όμως τελικά αναγκάστηκα να βάλω μία: την περίφημη εξίσωση του Αϊνστάιν. Ελπίζω αυτό να μη μου κοστίσει τους μισούς αναγνώστες μου.»
Πηγές:
*Stephen W.Hawking, Το χρονικό του Χρόνου, (Εκδόσεις Κάτοπτρο)
**Richard P.Feynman, Σίγουρα θα αστειεύεστε κύριε Φάϊνμαν,(Εκδόσεις Κάτοπτρο)